Không cấp phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ: Bớt thủ tục, hạn chế nhũng nhiễu

Cần có lộ trình thực hiện

Theo đó khi xây dựng nhà cửa, người dân chỉ cần đăng ký xây dựng dựa trên những chỉ tiêu quy hoạch, quy chế quản lý kiến trúc quy hoạch hoặc Thiết kế đô thị đã công bố. Việc thí điểm chỉ áp dụng đối với những khu dân cư đã được quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 (quy định rõ số tầng, chiều cao, lộ giới đường, hẻm, quy mô xây dựng...). Theo lãnh đạo UBND Q.7, sau khi được giao nhiệm vụ, UBND Q.7 đang tiến hành thuê đơn vị tư vấn thực hiện việc lập quy chế quản lý kiến trúc cho một số khu vực đã ổn định để thực hiện chủ trương này.

Theo Luật Xây dựng, điều kiện cấp phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ phải phù hợp quy hoạch chi tiết xây dựng, tức quy hoạch 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Nếu chủ trương này được áp dụng rộng rãi sẽ tạo thuận lợi rất lớn cho người dân TP.HCM. Bởi hiện nay thủ tục xin phép xây dựng đối với khu dân cư hiện hữu phải qua 6 bước. Đầu tiên là người dân phải lập bản vẽ nội nghiệp (ranh, mốc, tọa độ), sau đó vẽ bản vẽ kỹ thuật căn nhà (mặt dựng, chiều ngang, chiều cao), hồ sơ xin cấp phép xây dựng nộp vào một cửa của Phòng Quản lý đô thị, từ đây Phòng Quản lý đô thị sẽ đi kiểm tra thực tế khu đất về chiều cao, khoảng lùi có đúng trong bản vẽ kỹ thuật và bản vẽ nội nghiệp hay không. Nếu đúng, theo quy định khoảng 21 ngày sau, Phòng Quản lý đô thị sẽ CPXD. Tuy nhiên, thông thường 1 tháng sau sẽ mới có CPXD trong đó quy định cụ thể với chiều cao, khoảng lùi theo quy hoạch 1/2.000.

Tình trạng xây dựng không phép cũng là bài toán khó trên địa bàn TP.HCM

Ông Phan Công Chánh -  Chuyên gia bất động sản, Tổng giám đốc CTCP Tư vấn Đầu tư Phú Vinh nhận định: Việc UBND TP.HCM thí điểm bỏ cấp phép xây dựng đối với nhà riêng lẻ tại Quận 7 là một chủ trương phù hợp với tiến trình cải cách thủ tục hành chánh, nhất là trong lĩnh vực cấp phép xây dựng, một lĩnh vực còn nhiều bất cập. Người dân đang đón nhận với một thái độ vui mừng vì rõ ràng nó giảm thiểu thời gian lui tới làm thủ tục hành chánh, hạn chế các nhũng nhiễu không đáng có và giúp cho người dân có cái nhìn thiện cảm hơn với cơ quan quản lý nhà nước.

Tuy nhiên, công tác quản lý tôi nghĩ phải tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể từng địa phương. Quận 7 có thuận lợi lớn là phần lớn địa bàn đã có quy hoạch chi tiết 1/500. Công trình không phép là một bài toán lớn cần rất khó khăn phải giải quyết vì nhu cầu nhà ở trong thực tế luôn đi trước tính toán của những nhà quy hoạch. Những công trình không phép cần phải có giải pháp hợp tình hợp lý trên cơ sở quy hoạch tổng thể chung của khu vực, không thể giải quyết từng trường hợp cụ thể chừng nào chưa có quy hoạch tổng thể. Đồng thời, ông Chánh cũng cho rằng việc thí điểm này cũng có những yếu tố cần được làm rõ, nhất là công tác hậu kiểm, quản lý, giám sát tránh trường hợp có những người lợi dụng để trục lợi. 

Theo ông Chánh, đây là một cách làm phù hợp với tình hình chung, phù hợp với mong mỏi của người dân. Về việc thực hiện, cần lộ trình từng bước, chuẩn bị kỹ càng về nguồn lực nếu triển khai trên diện rộng. Và dĩ nhiên, ở từng quận cụ thể có thể có những điều chỉnh riêng để phù hợp với thực tế tại địa phương.

Đồng quan điểm, ông Trần Văn Dũng - Giám Đốc kinh doanh, Sàn giao dịch BĐS Trường Phát cho rằng, việc thực hiện thí điểm không CPXD đối với nhà ở riêng lẻ là việc làm rất hợp lý. Ông Dũng dẫn chứng, hiện nay trên địa bàn quận 7, phần lớn đất tại đây đã có 1/500, chỉ còn một ít là đất quy hoạch 1/2.000. "Việc Quận 7 đã được quy hoạch chi tiết, bài bản, khi đó người dân chỉ cần dựa vào đó để lập hồ sơ Thiết kế, trình cơ quan chức năng thẩm định. Nếu đạt yêu cầu chất lượng, đúng quy định, người dân có thể triển khai xây dựng, không nhất thiết phải xin giấy phép xây dựng, qua đó giảm thủ tục, tránh phiền hà, tiêu cực phát sinh", ông Dũng giải thích.

Quan trọng là ý thức tuân thủ pháp luật của người dân

Thông tin thêm về việc không CPXD đối với nhà  ở riêng lẻ, ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết từ ngày 1/8 sẽ thí điểm việc CPXD theo mô hình một cửa. Việc không CPXD đối với nhà ở riêng lẻ mới chỉ là ý tưởng của TP giao cho Q.7 làm thí điểm. Việc CPXD là một thủ tục hành chính nhằm đánh giá về pháp lý và kỹ thuật của một công trình để xác định đủ điều kiện khởi công hay chưa. Hay nói cách khác khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền CPXD cho một công trình nghĩa là xác định công trình đã đủ điều kiện khởi công. Vì thế, thực hiện đăng ký xây dựng nhà ở riêng lẻ thay cho thủ tục CPXD chỉ có thể thực hiện khi đảm bảo các điều kiện nhất định, đòi hỏi sự đồng bộ và thống nhất giữa các cơ quan quản lý. Cơ quan quản lý phải đảm bảo các điều kiện quản lý hiện đại, với cơ sở dữ liệu đầy đủ và liên thông. Đặc biệt là công khai, minh bạch các thông tin đó, gắn liền với các tiện ích cho người dân.

Việc không cấp phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ cần phải có lộ trình thực hiện.

Theo ông Tuấn, trong điều kiện hiện nay khi năng lực quản lý của cơ quan nhà nước, đơn vị tư vấn, trình độ dân trí, trong đó có ý thức tuân thủ pháp luật của người dân còn hạn chế thì chưa thực hiện được không CPXD mà chỉ cần đăng ký khi xây dựng nhà riêng lẻ. “Một số nước đã làm được điều này và chúng ta phải nghiên cứu thêm, phải có lộ trình thực hiện cụ thể. Điều quan trọng hiện nay là phải tiếp tục thực hiện cải cách hành chính đối với thủ tục CPXD theo hướng tiện ích nhất, dễ làm nhất để người dân thực hiện dễ dàng, nhanh chóng, vừa đảm bảo yêu cầu về quản lý, vừa đảm bảo thực hiện quyền sở hữu về nhà ở của công dân”, ông Tuấn cho hay.