'Khi chia sẻ trên mạng, bạn lập tức mất quyền kiểm soát thông tin cá nhân'

Công nghệ mới
16:59 - 22/03/2018

Chia sẻ là mất quyền kiểm soát thông tin

Chị Nga (Q.7, TP.HCM) kể cách đây vài tháng, chị nhận được cuộc gọi nói có người quen biếu chị chai mật ong và phía vận chuyển đã gửi đến nhà. Sau đó khoảng vài tuần, có người gọi lại và nói đã gửi nhầm địa chỉ nên xin lại hàng hoặc chị trả tiền. Số tiền chỉ 200.000 đồng nên chị đã đồng ý trả vì người nhà đã sử dụng mật ong. Tuy nhiên, điều chị thắc mắc là vì sao người khác biết được số điện thoại và địa chỉ nhà chị.

Ai cũng biết khi sử dụng các email miễn phí như Gmail, Yahoo và các mạng xã hội từ Facebook, Twitter, Instagram hay các ứng dụng thoại miễn phí như Viber, WhatsApp... đều bắt buộc phải khai thông tin. Những thông tin này thuộc chính sách bảo mật và chỉ nơi cung cấp dịch vụ miễn phí đó mới biết. Từ đó, đơn vị này sẽ lọc dễ dàng các nhóm khách hàng có cùng độ tuổi, sở thích và cho phép chạy quảng cáo đến đúng đối tượng cần thiết.

Như trong điều khoản sử dụng dịch vụ, người dùng cũng đồng ý cho phép Facebook thu thập thông tin của mình. Theo một chuyên gia công nghệ thông tin tại TP.HCM, sự đồng ý này biến Facebook, Google thành các nhà quảng cáo trực tuyến dẫn đầu trên thế giới và tại VN. Số liệu thống kê vào giữa năm 2017 cho thấy, VN đứng thứ 7 trên thế giới về số lượng người dùng Facebook với khoảng 64 triệu và đây chính là “mỏ vàng” về lượng khách hàng tiềm năng cho mạng xã hội này để bán quảng cáo cho hàng ngàn doanh nghiệp (DN) khác. “Một khi bạn chia sẻ gì đó trên mạng, bạn lập tức mất quyền kiểm soát thông tin cá nhân. Trường hợp của Cambridge Analytica âm thầm thu thập thông tin khoảng 50 triệu người dùng gần đây là lời nhắc nhở về điều đó”, chuyên gia này nhận định.

Cái giá phải trả khi sử dụng miễn phí

Theo TS Võ Văn Khang, Phó chủ tịch Chi hội An toàn thông tin phía nam, ngày nay việc nhận diện khách hàng là điều quan trọng nhất trong hoạt động của nhiều DN. Họ đều muốn biết khách hàng đó là ai, thích gì, mong muốn gì... Các đơn vị như Google, Facebook đều khai thác thông tin người dùng cho các dịch vụ tiếp thị, quảng cáo nhiều năm qua. Tuy nhiên, trong các hợp đồng sử dụng dịch vụ trên môi trường điện tử đều có điều khoản bảo đảm tính riêng tư của người dùng, ngoại trừ được khách hàng đồng ý. Bởi vậy trong trường hợp nếu Facebook hay các DN bán thông tin cho một đối tác khác là vi phạm các quy định và hầu như quốc gia nào cũng có các chính sách để ngăn cản điều này. “Trên Facebook có nhiều ứng dụng như bói toán, bạn giống ai nhất... tưởng như vô hại nhưng có thể từ đó chính người dùng khi sử dụng đã cung cấp mọi thông tin về cá nhân mình và gia đình”, TS Khang cảnh báo.

Đồng quan điểm, luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Công ty luật Basico, cũng cho rằng thường người dùng bị buộc phải khai báo thông tin để sử dụng các dịch vụ miễn phí trên mạng và đây là cái giá phải trả. Các DN được phép sử dụng thông tin của khách hàng nhưng không được phép tự ý bán cho đối tác khác. Việc đó là vi phạm pháp luật và người dùng có quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường. Việc lộ thông tin người dùng của Facebook là hồi chuông cảnh tỉnh người dùng VN, nhất là người dùng mạng xã hội cẩn trọng hơn để tránh nguy cơ bị lộ thông tin cá nhân, bị lừa đảo.

Hiện Ủy ban Thương mại Mỹ (FTC) đã chính thức mở cuộc điều tra đối với Facebook về việc lộ thông tin khoảng 50 triệu người dùng để phục vụ cho mục đích chính trị. Trước đó, vào năm 2011, Facebook đã từng bị nhiều cáo buộc trong việc không tôn trọng thông tin cá nhân của người dùng. Trung tâm bảo vệ thông tin điện tử (EPIC) từng yêu cầu FTC điều tra Facebook vì những hành vi định hướng người dùng với những thông tin nhạy cảm, như công khai danh sách bạn bè của họ một cách tùy tiện.