“Hương rừng sắc núi”- Trình diễn tinh hoa nghề dệt thổ cẩm

Theo Ban quản lý Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, tháng 12/2021 tại Làng sẽ diễn ra chuỗi các hoạt động Chào năm mới 2022. Trong đó, chương trình điểm nhấn có chủ đề “Hương rừng sắc núi” với hoạt động giới thiệu tinh hoa nghề thủ công truyền thống qua nét đẹp nghề dệt thổ cẩm của các dân tộc đang hoạt động hàng ngày tại Làng, với sự tham gia của khoảng gần 100 đồng bào của 13 dân tộc (Nùng, Tày, Mông, Dao, Mường, Thái, Khơ Mú, Tà Ôi, Ba Na, Xơ Đăng, Cơ Tu, Ê Đê, Khmer) đang sinh hoạt hàng ngày tại làng cùng nghệ nhân dân tộc từ 11 địa phương (Thái Nguyên, Hà Nội, Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Sóc Trăng).

Trong dịp này, đồng bào các dân tộc cũng tái hiện các nghi thức văn hóa truyền thống liên quan đến thổ cẩm; giới thiệu với du khách các quy trình tạo nên một sản phẩm dệt như kỹ thuật bật bông, cán bông, nhuộm màu, se sợi, dệt…, trưng bày giới thiệu nhiều sản phẩm nhiều màu sắc tới du khách. Trong số này phải kể đến nghi thức cúng vợt sợi bông (dyeng toc brai) của đồng bào dân tộc Ba Na tỉnh Gia Lai. Tại đây, đồng bào dân tộc Ba Na sẽ tái hiện nghi thức cúng vợt sợi bông (dyeng toc brai), trưng bày sản phẩm, giới thiệu các quy trình tạo nên một sản phẩm dệt như kỹ thuật bật bông, cán bông, nhuộm màu, se sợi, dệt. Nghề dệt thổ cẩm là một trong số các di sản văn hóa phi vật thể của người dân tộc Ba Na. Thổ cẩm Ba Na nổi bật bởi những nét hoa văn tinh xảo, mang ý nghĩa nhân sinh quan sâu sắc. Phụ nữ dân tộc Ba Na, người làm nên loại thổ cẩm giàu sức cuốn hút này, luôn mong muốn thổ cẩm mở rộng được thị trường tiêu thụ... Hay như Đồng bào dân tộc Tà Ôi, tỉnh Thừa Thiên Huế cũng sẽ tái hiện nghi thức cúng dâng tấm zèng của đồng bào dân tộc Tà Ôi tỉnh Thừa Thiên Huế, tái hiện quy trình để có một tấm zèng hoàn chỉnh.

Có thể nói, thổ cẩm là một gia tài quý báu của đại gia đình các dân tộc Việt Nam, được hình thành qua quá trình sinh hoạt, thay đổi và hoàn thiện dần theo tiến trình của xã hội. Cho đến nay, thổ cẩm là điểm nhấn đặc sắc trong bản đồ văn hoá Việt đồng thời là di sản độc đáo, có giá trị của đồng bào các dân tộc. Cùng là sản phẩm thổ cẩm nhưng mỗi dân tộc, mỗi vùng miền lại có nét đặc trưng riêng về kiểu dáng, màu sắc tượng trưng cho nhân sinh quan, tôn giáo, tín ngưỡng và cả nền văn hóa khác biệt. Qua hàng trăm năm, nghề dệt thổ cẩm vẫn được đồng bào các dân tộc gìn giữ như báu vật thiêng liêng. Với đồng bào các dân tộc tại Làng Văn hoá-Du lịch các dân tộc Việt Nam, nghề dệt thổ cẩm đã trở thành nét đẹp văn hóa cổ truyền không thể thiếu. Những tấm vải thổ cẩm đến nay vẫn được coi là lễ vật trong đám hỏi, đám cưới hay quà kỷ niệm trong những dịp trọng đại. Hoa văn thổ cẩm phần lớn là hình ảnh chim muông, hoa lá, hạt giống, hiện tượng thiên nhiên hay mô phỏng hoạt động con người, chính điều này đã dệt nên bức tranh đa sắc cho thổ cẩm của đồng bào nơi đây, đưa tinh hoa thổ cẩm nơi đây trở thành di sản văn hóa đáng tự hào.

Đặc biệt, đồng bào các dân tộc cũng giới thiệu mâm cơm sum họp ngày cuối năm được tổ chức vào ngày 31/12. Trong hoạt động này, mỗi một dân tộc lựa chọn một món ăn đặc trưng nhất góp cùng vào mâm cơm sum họp, để giới thiệu ẩm thực vùng miền, qua đó thấy được sắc màu văn hóa của các dân tộc hội tụ trong mâm cơm chung ngày cuối năm, giúp công chúng hiểu hơn về đời sống tinh thần, văn hoá, tín ngưỡng của đồng bào các dân tộc còn có nhiều hoạt động khác như các hoạt động vui chơi giải trí dịp cuối năm của các dân tộc, các hoạt động trải nghiệm văn hóa ẩm thực, xem văn nghệ, tìm hiểu các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống, trò chơi dân gian. Ngoài ra, tại đây còn có trình diễn nghệ thuật múa rối, chương trình “Tây Nguyên – Mùa hoa dã quỳ nở” dịp cuối tuần.

Cũng trong dịp này, du khách cũng sẽ được trải nghiệm văn hóa ẩm thực và thưởng thức các món ăn đặc sắc cùng đồng bào các dân tộc. Có thể kể đến món xôi đồ, thịt gà nấu măng, cá ốt đồ, rau đồ, cá nướng, các món ăn từ thịt lợn, xôi mà của dân tộc Mường; gà nướng của dân tộc Dao; mật ong rừng, cà phê, ca cao của dân tộc Ê đê; bánh Tét của dân tộc Khmer; thịt khau nhục, cá om măng chua, lạp sườn, thịt gác bếp, măng nhồi… của dân tộc Tày; cá nướng, gà nướng, xôi màu của dân tộc Thái. Bên cạnh đó là hoạt động hái chè, dệt vải, chế tác nhạc cụ, đan lát đồ thủ công, nấu rượu  đan xen các tiết mục văn nghệ, loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống tiêu biểu, trò chơi dân gian…