Hội nhập kinh tế thế giới: Cần mở cơ hội cho kinh tế tư nhân

Việc thay đổi, nâng cao chất lượng thể chế và môi trường kinh doanh được nhấn mạnh như một yếu tố quyết định để thành công với TPP. Trong Báo cáo “Việt Nam 2035: Hướng tới Thịnh vượng, Sáng tạo, Công bằng và Dân chủ”, Ngân hàng Thế giới (W.B) nhấn mạnh đến hiện đại hóa nền kinh tế, đồng thời với nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực kinh tế tư nhân, phát triển năng lực đổi mới sáng tạo. Lấy khu vực kinh tế tư nhân làm trung tâm, xem đây là chìa khóa để mở đường dịch chuyển lên vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị tại các nước công nghiệp hóa sớm ở Đông Á. Thực tế, vai trò và năng lực của doanh nghiệp tư nhân trong thời gian gần đây cũng đã được Chính phủ chú trọng và nâng cao hơn.

Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng ghi nhận định hướng “kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế” và “tạo mọi điều kiện thuận lợi phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân để tạo động lực nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế”. Khẳng định trong các thành phần kinh tế, Đảng lựa chọn phát triển kinh tế tư nhân là rất “đúng” và “trúng”, các chuyên gia kinh tế đánh giá cao định hướng này và cho rằng, tư duy này mở ra nhiều cơ hội cho sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân thời gian tới.

Theo các chuyên gia, để trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế, kinh tế tư nhân cần được mở ra nhiều cơ hội, được cạnh tranh công bằng và nhận được nhiều sự hỗ trợ từ phía nhà nước. TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh: “Từ nay kinh tế tư nhân sẽ được xác lập một vị thế mới trong nền kinh tế đất nước. Thời kỳ bao cấp, kinh tế tư nhân không được coi trọng và bị loại bỏ, đến thời điểm đổi mới, mở cửa nhiều thành phần, kinh tế dân doanh bắt đầu được khôi phục. Và sau hơn 30 năm, bây giờ chúng ta khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế”.

Kinh tế tư nhân cần được tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ hơn. (Trong ảnh: Thêu tranh ở XQ Đà Lạt).

Hiện nay, nước ta có khoảng 500.000 doanh nghiệp tư nhân, tạo ra khoảng 1,2 triệu việc làm, đóng góp hơn 40% tổng sản phẩm quốc nội mỗi năm. Tuy nhiên, dù đang có sức vươn lên mạnh mẽ, song hiện nay quy mô và nội lực của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đa phần còn nhỏ và yếu. Thống kê của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, có tới 96% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, 2% doanh nghiệp quy mô vừa và 2% doanh nghiệp lớn. Nhiều ý kiến các chuyên gia cho rằng, muốn có một cộng đồng doanh nghiệp tư nhân mạnh, có năng lực cạnh tranh, tạo thêm nhiều việc làm cho người dân thì phải đẩy mạnh đổi mới thể chế kinh tế.

TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng “một nền kinh tế xét về lý thuyết sẽ không thể phát triển được nếu kinh tế tư nhân không phải là đầu tàu. Việc hoàn thiện thể chế là do nhà nước tạo nên. Doanh nghiệp là đối tượng sử dụng thể chế nên phải có trách nhiệm thúc đẩy để hoàn thiện thể chế”. Cũng theo TS Cung trong bối cảnh hội nhập hiện nay, muốn nền kinh tế phát triển thì doanh nghiệp với tư cách là một thể chế phải được thiết kế lại. Nói đúng hơn là phải tái khởi động khởi nghiệp. Bởi lẽ, nếu doanh nghiệp phát triển theo kiểu “ chộp giật” thì thể chế doanh nghiệp đó không đúng với thị trường, nhà nước cũng khó để điều chỉnh chính sách phù hợp.

Ở góc độ khác, chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, để có thể hội nhập, hòa nhập với nền kinh tế thế giới thì trước hết, kinh tế Việt Nam phải là nền kinh tế thị trường. "Nhiệm vụ dẫn dắt thị trường của các doanh nghiệp nhà nước đã hoàn thiện, tôi cho rằng bây giờ nên là sân chơi dành cho doanh nghiệp tư nhân... doanh nghiệp tư nhân cần thực sự được quan tâm, giúp đỡ, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời cần có những sáng kiến, hỗ trợ để thúc đẩy cho doanh nghiệp tư nhân phát triển và từ đó doanh nghiệp tư nhân có thể "tỏa sáng", trở thành động lực lớn cho nền kinh tế nước nhà", ông Hiếu khẳng định...

Có thể nói với đột phá trong tư duy của Đảng về kinh tế tư nhân tại Đại hội XII, đây chính là thời điểm Chính phủ cần có thêm những động lực  mớivới những cơ chế, chính sách cụ thể để thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân phát triển.