Hoàn thiện thể chế, chính sách về lao động đáp ứng cuộc cách mạng 4.0

Xu hướng giảm cầu lao động giản đơn, tăng cầu lao động có kỹ năng

Năm 2018,  tuy gặp nhiều khó khăn, biến động, song thị trường lao động trong và ngoài nước vẫn có nhiều khởi sắc. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới đạt mức kỷ lục  với 131,3 nghìn doanh nghiệp, tăng 3,5% so với năm 2017; các Trung tâm dịch vụ việc làm trên cả nước đã tổ chức 1211 phiên giao dịch việc làm, trực tiếp hỗ trợ, tư vấn giới thiệu việc làm cho 2,969 triệu lượt lao động.  Tỷ lệ thất nghiệp chung và tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị được duy trì ở mức thấp, lần lượt là 1,99% và 2,95%...

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả đáng kích lệ, tuy nhiên, thị trường lao động Việt Nam vẫn còn những hạn chế nhất định như lao động chủ yếu làm việc trong khu vực nông nghiệp, khu vực phi kết cấu, năng suất thấp. Về cơ bản, Việt Nam vẫn là một thị trường dư thừa lao động trong nông nghiệp, nông thôn với chất lượng cung lao động thấp, phân bổ chưa hợp lý và khả năng di chuyển còn bị hạn chế. Cầu lao động thấp về số lượng và vẫn còn một tỷ lệ lớn lao động làm việc trong các nghề giản đơn, không đòi hỏi chuyên môn kỹ thuật, khu vực làm công ăn lương phát triển chậm; tỷ lệ thiếu việc làm vẫn còn khá cao...

Tại cuộc đối thoại trực tuyến với chủ đề "Lao động, việc làm trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0," do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, Phó Cục trưởng Phụ trách Cục Việc làm Lê Quang Trung nêu rõ với sự chuyển dịch tích cực của nền kinh tế, năm 2019 kinh tế Việt Nam được dự báo tiếp tục tăng trưởng cao. Thị trường lao động sẽ có sự chuyển dịch theo hướng tích cực, giảm dần sử dụng lao động giản đơn sang sử dụng nhóm lao động có kỹ năng và trình độ cao, chất lượng lao động được nâng cao. 

Xét theo các nhóm nghề nghiệp, lao động giản đơn vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất với 26,5%, tiếp đến là nhân viên dịch vụ cá nhân, bảo vệ trật tự an toàn xã hội và bán hàng có kỹ thuật chiếm 31,62%, thợ kỹ thuật lắp ráp và vận hành máy móc thiết bị chiếm 12,42%, thợ thủ công có kỹ thuật và các thợ kỹ thuật chiếm 12,47%... 

Kết quả điều tra nhu cầu sử dụng lao động trong các loại hình doanh nghiệp năm 2018 cho thấy kế hoạch tuyển dụng năm 2019 của các doanh nghiệp tiếp tục có sự gia tăng, trong đó cao nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Nhu cầu lao động có kỹ năng tiếp tục tăng cao trong thời gian tới

Hoàn thiện thể chế, chính sách về lao động

Trong bối cảnh, chúng ta đang chứng kiến những xu hướng thay đổi mạnh mẽ của khoa học, công nghệ, xu hướng sản xuất, thương mại với các chuỗi cung ứng toàn cầu, xu hướng biến đối khí hậu,….thì việc phát triển thị trường lao động, tổ chức kết nối cung – cầu lao động, gắn kết đào tạo với thị trường lao động là hết sức cần thiết và đã được khẳng định trong Nghị quyết số 11-NQ/TW  ngày 03/06/2017 của Ban chấp hành Trung ương: “ Hoàn thiện cơ chế, chính sách để phát triển đồng bộ, liên thông thị trường lao động cả về quy mô, chất lượng lao động và cơ cấu ngành nghề. Có cơ chế, chính sách để định hướng dịch chuyển lao động, phân bố hợp lý lao động theo vùng; lao động di cư và gia đình được tiếp cận bình đẳng các dịch vụ xã hội. Nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống tổ chức dịch vụ tư vấn việc làm theo quy định của pháp luật. Minh bạch thông tin thị trường lao động.”

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã, đang diễn ra mạnh mẽ, có những tác động nhất định đến thị trường lao động Việt Nam. Phó Cục trưởng Phụ trách Cục Việc làm Lê Quang Trung cho rằng, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, thị trường lao động Việt Nam tiếp tục được phát triển theo hướng hiện đại hóa và định hướng thị trường; khuôn khổ luật pháp, thể chế, chính sách thị trường lao động từng bước được hoàn thiện. Thị trường lao động được cải thiện như chất lượng cung lao động tăng lên, cơ cấu cầu lao động chuyển dịch tích cực, thu nhập, tiền lương được cải thiện, năng suất lao động và tính cạnh tranh của lực lượng lao động tăng lên. 

Ông Lê Quang Trung cho biết, thời gian tới, Bộ LĐ-TB&XH  sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp như tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội; mở rộng phạm vi bao phủ của các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, an toàn, vệ sinh lao động sang khu vực phi chính thức; gắn đào tạo với việc làm, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp; tạo bước đột phá trong giáo dục nghề nghiệp. 

Bên cạnh đó, Bộ tiếp tục hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động; nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Trung tâm dịch vụ việc làm trong kết nối cung-cầu lao động; thực hiện hiệu quả các chương trình, chính sách hỗ trợ việc làm, nhất là đối với các đối tượng yếu thế...