Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tổ chức, hoạt động của Quỹ Hỗ trợ nông dân

Quỹ Hỗ trợ nông dân được thành lập và hoạt động theo Văn bản số 4035/KTTH ngày 26/7/1995 của Thủ tướng Chính phủ để huy động và tiếp nhận các nguồn vốn trong và ngoài ngân sách nhà nước để giúp nông dân, đặc biệt là nông dân nghèo có vốn phát triển sản xuất thông qua phương thức cho vay vốn. Quỹ không hoạt động vì mục đích kinh doanh và chịu sự quản lý và chỉ đạo của Ban Thường vụ Trung ương Hội Nông dân Việt Nam.

Hệ thống Quỹ Hỗ trợ nông dân đã thành lập và hoạt động gần 30 năm (từ năm 1995 đến nay) và đạt những kết quả nhất định, được Đảng và Nhà nước ghi nhận. Tuy nhiên, đến nay, khuôn khổ pháp lý về thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ còn chưa đầy đủ, thống nhất, tính pháp lý chưa cao, chưa có văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh cụ thể về nội dung này. 

Do vậy, Chính phủ ban hành Nghị định 37/2023/NĐ-CP về thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ Hỗ trợ nông dân nhằm tạo khuôn khổ pháp lý để kiện toàn tổ chức, đảm bảo duy trì và phát huy hiệu quả hoạt động của Quỹ Hỗ trợ nông dân.

Nghị định quy định rõ, Quỹ Hỗ trợ nông dân là Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, trực thuộc cơ quan Hội Nông dân các cấp; hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, bảo toàn và phát triển vốn. 

Quỹ Hỗ trợ nông dân có tư cách pháp nhân, có vốn điều lệ, con dấu, được mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước, Ngân hàng Chính sách xã hội và các ngân hàng thương mại hoạt động hợp pháp tại Việt Nam theo quy định của pháp luật. Quỹ Hỗ trợ nông dân thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về thuế và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Quỹ Hỗ trợ nông dân hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Nguyên tắc hoạt động của Quỹ Hỗ trợ nông dân là tự chủ về tài chính, không vì mục tiêu lợi nhuận, công khai, minh bạch, bảo toàn và phát triển vốn; chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi nguồn vốn chủ sở hữu của Quỹ Hỗ trợ nông dân; thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật.

Quỹ Hỗ trợ nông dân hoạt động với mục tiêu hỗ trợ hội viên Hội Nông dân Việt Nam xây dựng, nhân rộng mô hình sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, góp phần tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho nông dân; tạo nguồn lực, điều kiện, công cụ để đoàn kết, tập hợp nông dân vào tổ chức hội, góp phần xây dựng hội và phong trào nông dân.

Theo Nghị định, chức năng, nhiệm vụ của Quỹ Hỗ trợ nông dân là tiếp nhận và quản lý nguồn vốn điều lệ được cấp từ ngân sách nhà nước theo quy định tại Nghị định này và pháp luật liên quan; vận động các nguồn ủng hộ, tài trợ, viện trợ không hoàn lại cho hoạt động của Quỹ Hỗ trợ nông dân; cho vay vốn đối với hội viên Hội Nông dân Việt Nam để xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất, kinh doanh.

Nhận ủy thác cho vay của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật; ủy thác cho Quỹ Hỗ trợ nông dân cấp dưới thực hiện nhiệm vụ cho vay theo quy định tại Nghị định này và pháp luật liên quan; thực hiện các nhiệm vụ khác được cấp có thẩm quyền giao theo quy định của pháp luật.

Thời hạn cho vay của Quỹ Hỗ trợ nông dân không vượt quá 5 năm. Nghị định quy định, đối tượng vay vốn của Quỹ Hỗ trợ nông dân là hội viên Hội nông dân Việt Nam có nhu cầu vay vốn để phát triển sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp.

Điều kiện để được vay vốn của Quỹ Hỗ trợ nông dân là: Khách hàng vay vốn phải thuộc đối tượng vay vốn theo quy định, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật; khách hàng vay vốn được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận đang cư trú ở địa phương nơi Quỹ Hỗ trợ nông dân cho vay vốn tại thời điểm đề xuất vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ nông dân; mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp; phương án vay vốn của khách hàng phải được tập hợp thành phương án chung của nhóm hội viên Hội nông dân cùng sản xuất, kinh doanh một loại hình sản phẩm, trên cùng một địa bàn cấp xã. 

Phương án vay vốn của từng khách hàng và phương án chung của nhóm hội viên Hội nông dân được Quỹ Hỗ trợ nông dân đánh giá là khả thi, có khả năng trả được nợ vay. Tại một thời điểm, một khách hàng chỉ được vay vốn tại 1 phương án chung của nhóm hội viên Hội nông dân từ Quỹ Hỗ trợ nông dân. Các thành viên trong cùng một hộ gia đình không được phát sinh dư nợ vay tại Quỹ Hỗ trợ nông dân trong cùng một thời điểm; các điều kiện cho vay khác quy định cụ thể tại quy định nội bộ về cho vay và quản lý nợ của Quỹ Hỗ trợ nông dân do Hội đồng quản lý Quỹ Hỗ trợ nông dân các cấp ban hành theo quy định tại Nghị định này.

Thời hạn cho vay đối với phương án của từng khách hàng và phương án chung của nhóm hội viên Hội nông dân Việt Nam tại Quỹ Hỗ trợ nông dân được xác định trên cơ sở khả năng thu hồi vốn, phù hợp với chu kỳ sản xuất kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng nhưng tối đa không vượt quá 5 năm (không bao gồm thời gian gia hạn nợ).

Thời gian cho vay cụ thể đối với phương án của từng khách hàng và phương án chung của nhóm hội viên Hội nông dân do Quỹ Hỗ trợ nông dân xem xét, quyết định. Tổng thời gian gia hạn nợ tối đa không quá 1/2 thời gian cho vay tại Hợp đồng tín dụng ký kết lần đầu.

Lãi suất cho vay của Quỹ Hỗ trợ nông dân được xác định trong từng thời kỳ, theo nguyên tắc đảm bảo bù đắp đủ chi phí quản lý và các chi phí khác có liên quan đến hoạt động cho vay. Căn cứ nguyên tắc xác định lãi suất cho vay, Hội đồng quản lý quyết định mức lãi suất cho vay cụ thể của Quỹ Hỗ trợ nông dân trong từng thời kỳ. Đồng tiền cho vay và thu nợ là Đồng Việt Nam (VND).

Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 8/8/2023.