Hoàn thiện chính sách, pháp luật công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp

Đây là hội thảo có ý nghĩa quan trọng, góp phần tích cực vào hoạt động tuyên truyền một cách sâu rộng chủ trương, chính sách, quy định của pháp luật về công tác xã hội nói chung và CTXH trong lĩnh vực tư pháp nói riêng; cũng như nhằm góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, ngành và toàn xã hội đối với CTXH trong lĩnh vực tư pháp. Đồng thời góp phần nâng cao nhận thức các cấp, ngành và cộng đồng về CTXH trong lĩnh vực tư pháp; nâng cao kiến thức, kỹ năng và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên và cộng tác viên CTXH trong lĩnh vực này tại các tỉnh, thành phố.

Qua hội thảo, xác định rõ nội dung, yêu cầu đặt ra và đề xuất, kiến nghị cũng như đưa ra các giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật đối với CTXH trong lĩnh vực tư pháp; đẩy mạnh công tác truyền thông, góp phần đưa chính sách, pháp luật đối với CTXH trong lĩnh vực tư pháp vào cuộc sống.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi cho biết: Việt Nam có dân số 100 triệu người, trong đó: 12% người cao tuổi; trên 7% là người là người khuyết tật; 8% dân số thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo; gần 2 triệu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; trên 230 nghìn người nghiện; hàng trăm nghìn đối tượng bị xâm hại, bạo lực, bạo hành và hàng triệu người có vấn đề về sức khỏe tâm thần, có các vấn đề trong cuộc sống.

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm đến công tác chăm lo, bảo đảm an sinh xã hội và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, coi đây vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển bền vững. Nghị quyết 15 của Trung ương về chính sách xã hội và Nghị quyết Đại hội Đảng qua các giai đoạn đều có các chủ trương, chính sách chăm lo cho người nghèo, người yếu thế...

Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách pháp luật để chăm lo cho người dân, nhất là người dân gặp khó khăn. Cụ thể, Quốc hội đã ban hành các Bộ luật, luật: Dân sự, Hình sự, Luật Lao động, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Người cao tuổi, Luật Người khuyết tật, Luật Trẻ em, Luật Phòng chống lây nhiễm… và nhiều chính sách pháp luật có liên quan nhằm chăm lo đời sống cho người dân. Chính phủ đã ban hành chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, dân tộc miền núi, nông thôn mới và nhiều chương trình chăm lo cho người dân yếu thế và những người có khó khăn… Đây là sự quan tâm rất lớn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đối với công tác phát triển CTXH…

Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi thông tin: Kết quả thực hiện hơn 10 năm qua cho thấy, bảo đảm an sinh xã hội của người dân và các chính sách xã hội đã góp phần bảo đảm về an ninh, an sinh xã hội và góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt là Bộ Nội vụ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành có liên quan đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật liên quan các quy định, tiêu chuẩn, chế độ, phụ cấp… cho những người làm CTXH.

Để đưa quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào trong đời sống xã hội, đáp ứng yêu cầu của xã hội trong bối cảnh mới, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi đề nghị, trong thời gian tới, Ban Tuyên giáo Trung ương tập trung tăng cường công tác truyền thông để nâng cao nhận thức cho các đối tượng.

Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát tối cao, Bộ Công an tập trung nghiên cứu, làm rõ về vai trò, trách nhiệm, nhiệm vụ trong từng ngành đối với vấn đề này. Hội thảo cần chia sẻ kinh nghiệm về CTXH để có một hành lang pháp lý, các quy định, thông tư đầy đủ; cần thống nhất nhận thức làm rõ nội hàm, những điểm mạnh, điểm yếu trong đánh giá tổng kết mô hình CTXH, từ đó chia sẻ kinh nghiệm để nhân rộng.

Đồng thời, cần tập trung vào đào tạo, xây dựng năng lực cho đội ngũ cán bộ làm CTXH. Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, vừa làm vừa tổng kết, vừa rút kinh nghiệm. Các trường đại học tăng cường dạy những bộ môn về CTXH… Cùng với đó, tập trung kiến nghị, đề xuất các giải pháp thông minh trong triển khai truyền thông; tăng cường truyền thông nhận thức xã hội về CTXH trong lĩnh vực tư pháp…

Theo TS Trần Doãn Tiến, Tổng Biên tập Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, trong những năm qua, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các bộ, ngành chức  năng, nhất là Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp, Bộ Công an... đã từng bước hoàn thiện các văn bản pháp luật về CTXH để trợ giúp các đối tượng như: Người cao tuổi, người khuyết tật, bảo vệ trẻ em, người nhiễm HIV, người nghiện ma tuý, bán dâm, bạo lực gia đình, người chưa thành niên, người nghèo, đối tượng chính sách và nhóm người yếu thế.  

Nhiều bộ luật, luật chuyên ngành đã được ban hành như: Bộ luật Lao động; Luật Người cao tuổi; Luật Người khuyết tật; Luật Trẻ em; Luật Phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Trợ giúp pháp lý; Luật Phòng, chống ma túy; Luật Xử lý vi phạm hành chính; Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành án hình sự, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân...

Ngoài ra còn có nhiều Nghị định, Thông tư và nhiều chương trình, Đề án liên quan đến CTXH… đã tạo thành chỉnh thể, hệ thống hành lang pháp lý về CTXH.

Nhờ đó, hệ thống văn bản pháp luật trên đã góp phần bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp của các đối tượng chính sách và nhóm người yếu thế, giảm thiểu những rào cản trong xã hội, sự bất công và bất bình đẳng. Do vậy, việc nghiên cứu quy định rõ vai trò, nhiệm vụ, quy trình cung cấp dịch vụ CTXH của cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên CTXH trong các ngành, lĩnh vực tư pháp là rất cần thiết.

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, phân tích và khái quát về căn cứ, cơ sở chính trị - pháp lý liên quan đến CTXH trong lĩnh vực tư pháp; nghiên cứu, đánh giá kết quả thực hiện công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp thời gian qua; chia sẻ kinh nghiệm, mô hình về công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp (truy tố, xét xử, điều tra, giam giữ, cải tạo, hòa nhập cộng đồng…).

Các đại biểu cũng kiến nghị các cơ chế hoàn thiện chính sách pháp luật CTXH trong lĩnh vực tư pháp; các giải pháp truyền thông phổ biến, tuyên truyền pháp luật; nâng cao nhận thức của toàn xã hội cũng như đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, các tầng lớp nhân dân về công tác xã hội nói chung và công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp nói riêng.