Hồ Ba Bể - danh thắng nổi tiếng của Bắc Kạn

Tương truyền rằng ngày xưa có một con Giao long giả dạng người ăn mày để thử lòng dân nơi đây nhưng ai n ấy đều hắt hủi chỉ trừ hai mẹ con bà góa. Giận dữ nên nó đã làm mưa bão rầm trời, nước ở đâu cuồn cuộn đổ tới từ tứ phía, tràn vào thung lũng. Tất cả mọi người đều bị nước cuốn trôi, trừ hai mẹ con bà góa kia thoát được lên đỉnh cao, thả hai mảnh vỏ trấu hóa hai chiếc thuyền đi cứu người. Trên núi, hai mẹ con dựng lên một gian nhà nhỏ để sinh sống. Nơi này, về sau trở thành một ngôi làng đông đúc, và ngày nay vẫn có tên là làng Năm Mẫu. Cả thung lũng bị nước tràn ngập thì hoá thành 3 cái hồ rộng lớn, mênh mông như bể, nên người ta gọi là hồ Ba Bể. Nước ở ba hồ lưu thông nhau, nhưng ghe thuyền không thể đi được từ hồ này sang hồ kia, vì có các đập đá lớn ngăn trở. Hồ Ba Bể rộng bát ngát, nước trong xanh như ngọc bích, nổi bật giữa núi rừng hùng vĩ của miền thượng du phía Bắc.Giữa hồ là một hòn đảo nhỏ,người địa phương gọi đó là gò Bà Góa.

Hồ Ba Bể trong sương sớm

Năm 1995, hồ Ba Bể đã được Hội nghị Hồ nước ngọt thế giới, tổ chức tại Mỹ, công nhận là một trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới cần được bảo vệ. Cuối năm 2004, Vườn quốc gia Ba Bể được công nhận là Vườn di sản Asean. Cuối năm 2012, hồ Ba Bể được công nhận là di tích lịch sử quốc gia đặc biệt chính bởi hệ sinh thái hiện có và một vẻ đẹp hài hòa giữa núi rừng và sông nước. Một thắng cảnh mà du khách không thể bỏ qua của miền Bắc. Với không khí mát mẻ quanh năm của núi rừng cũng như sông nước nơi đây, du khách có thể tham quan Ba Bể bất cứ thời gian nào trong năm. Đặc biệt là mùa sương cuối thu đầu đông. Lúc đó hồ Ba Bể như ẩn hiện lờ mờ trong sương sớm, một vẻ đẹp bí ẩn chỉ có riêng ở nơi đây.

Một góc hồ thanh bình  

Một cái rất riêng của Ba Bể nữa là chiếc thuyền độc mộc, đó là phương tiện di chuyển chính trên hồ của người dân nơi đây. Chiếc thuyền được làm từ một thân cây lớn khoét sâu trong lòng chính vì vậy mà họ gọi là thuyền độc mộc. “Bắc Kạn có suối đãi vàng / Có hồ Ba Bể, có nàng áo xanh” câu ca dao ca ngợi về một Ba Bể đẹp mê hồn người với những bóng dáng thiếu nữ Tày khoác chiếc áo chàm xanh. Bởi vậy khi đến đây du khách sẽ bắt gặp ngay cảnh những cô gái dân tộc Tày trong chiếc áo xanh chèo thuyền độc mộc với dáng vẻ khoan thai, lướt con thuyền như những chiếc bút lướt cùng sóng nước. Vẻ đẹp thanh thoát mà bí ẩn có lẽ sẽ để lại một dấu ấn không nhỏ trong lòng du khách.

Những cô gái Tày trên chiếc thuyền độc mộc

Du khách ghé động Puông, nơi vòm hang đá vôi ngày đêm nhỏ những giọt “mồ hôi”, rả rích qua thời gian tạo thành thạch nhũ. Trong động có đàn dơi hàng chục vạn con sinh sống và trú ngụ. Từ động Puông, xuôi thuyền theo sông Năng, cập bến bản Tày, đi bộ xuyên rừng non 1km là đến thác Đầu Đẳng. Do kiến tạo đầy ngẫu hứng của thiên nhiên, một đoạn sông Năng dài khoảng 500m chảy giữa hai rặng núi đá vôi với độ dốc rất lớn bỗng bị chắn ngang bởi những tảng đá chất chồng ngổn ngang, tách ra hai dòng, tạo nên thác Đầu Đẳng. Từ xa đã nghe thác đổ ầm ào, hơi nước mịt mù lan tỏa qua những tầng cây, trắng mờ.

Nước trong hồ luôn trong xanh 

Đến ngã ba sông Năng, nơi dẫn vào hồ Ba Bể, du khách tận mắt thấy hai nhánh sông với hai màu khác biệt hòa vào nhau: màu xanh biếc của nước nhập cùng với màu đỏ của dòng phù sa. Du khách sẽ không khỏi choáng ngợp khi thuyền xuôi vào một vùng trời nước rộng mở ngỡ ngàng tầm mắt. “Thiên nhiên đệ nhất hồ” - như cách người xưa gọi - với mặt gương bao la soi bóng trời mây, thật xứng với danh xưng hồ Ba Bể. Trong hành trình vòng quanh hồ, du khách nên ghé thăm đảo An Mã với đền An Mã và gò Bà Góa. Gò nổi bật lên giữa hồ với đá vôi chất chồng xếp lớp. Đan xen đá là những thân cổ thụ sần sùi, điểm xuyết dăm ba phiến đá phẳng lì như mặt bàn. Cách hồ không xa là ao Tiên, rộng chừng 3ha trên đỉnh núi, được bao bọc bởi rừng nhiệt đới nên không gian vô cùng mát mẻ, trong lành. Tương truyền, đây chính là nơi các nàng tiên trên trời thường xuống tắm và đánh cờ.

Thuyền độc mộc là phương tiện chính di chuyển trên hồ Ba Bể

Một chuyến du lịch Ba Bể chỉ mất 2 ngày là cũng đủ để cảm nhận được cái đẹp mê hồn nơi đó. Du khách sẽ cảm thấy như vừa thám hiểm một không gian thật khác lạ với non nước hữu tình. Có lẽ những dấu ấn đó sẽ lưu luyến mãi trong lòng du khách để rồi có ngày Ba Bể lại được chào đón một sự trở lại trong niềm háo hức chờ đợi mới.