Hải sản 4 tỉnh miền Trung: Tôm, cua, ghẹ chưa an toàn

Vừa khai thác hải sản, vừa kiểm tra

Bộ NN&PTNT cho biết, thời gian qua, các địa phương tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân hoạt động nuôi trồng thủy hải sản nước mặn, nước lợ bình thường với tất cả các phương thức: nuôi lồng bè, bãi triều, nuôi trong ao, đầm. Cùng với việc nuôi trồng, thực hiện công tác quan trắc môi trường tại các vùng nuôi trồng thủy, hải sản tập trung trong đó bổ sung các thông số quan trắc là phenol, xyanua.

Các địa phương hướng dẫn người dân hoạt động khai thác hải sản bình thường trên các vùng biển, kết hợp với lấy mẫu giám sát an toàn thực phẩm với hải sản khai thác. Tuy nhiên, với 3 vùng biển nhạy cảm mà hàm lượng độc tố còn cao là Sơn Dương - Hà Tĩnh (diện tích khoảng 300 km2), cửa Nhật Lệ - Quảng Bình (diện tích khoảng 330 km2), hòn Sơn Chà - Thừa Thiên - Huế (diện tích khoảng 160 km2), Bộ NN&PTNT khuyến cáo ngư dân chưa khai thác. Đồng thời không sử dụng các nghề khai thác tầng đáy như câu đáy, lưới kéo, lặn lồng bẫy, khai thác nhuyễn thể hai mảnh, trong vùng 20 hải lý trở vào bờ thuộc bốn tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế.

Cá sống tầng nước nổi ở vùng biển 4 tỉnh miền Trung đã an toàn.

Về vấn đề giám sát an toàn thực phẩm hải sản, Bộ NN&PTNT cho biết, sẽ thực hiện giám sát tại cảng cá, bến cá khi tàu của ngư dân cập bờ và lưu  ý các loại hải sản tầng đáy thường gặp ở 4 tỉnh miền Trung. Thời điểm lấy mẫu giám sát là khi sản phẩm khai thác được bốc dỡ từ tàu khai thác đưa lên bờ tiêu thụ. Tần suất lấy mẫu 2-3 ngày/lần, tùy vào điều kiện thực tế ở địa phương. Số lượng mẫu sẽ đại diện cho các tàu đang đưa cá lên bờ tại thời điểm lấy mẫu, sẽ lựa chọn các cá thể mẫu đảm bảo đại diện tầng sinh thái (tầng đáy, tầng nổi) và các loại hải sản khác nhau. Việc sản xuất muối có thể thực hiện bình thường và sẽ lấy mẫu giám sát chất lượng muối.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, ngày 22/8, sau khi Bộ TN&MT công bố hiện trạng môi trường biển 4 tỉnh miền Trung, Bộ Y tế đã tập hợp các chuyên gia đầu ngành về an toàn thực phẩm, dinh dưỡng, độc học, sức khỏe của Bộ Y tế và các chuyên gia quốc tế để tiến hành nghiên cứu, đánh giá mức độ an toàn của hải sản 4 tỉnh miền Trung. Đây là nghiên cứu được triển khai trên quy mô lớn với 1.040 mẫu hải sản được lấy hàng ngày, ở tất cả các cảng cá, gò cá, các thuyền đánh bắt cá, đầm nuôi tại 4 tỉnh miền Trung. 

Hải sản sống tầng nước nổi đã an toàn

Các mẫu được kiểm nghiệm các chỉ tiêu Xyanua, Phenol, thủy ngân, cadimi, chì, crom, asen và sắt tại Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia và Viện Dinh dưỡng – đây là hai phòng xét nghiệm đạt tiêu chuẩn của quốc tế về kiểm nghiệm an toàn thực phẩm. Song song với việc lấy mẫu tại 4 tỉnh, Bộ Y tế cũng tiến hành lấy 300 mẫu hải sản tại 3 tỉnh/thành phố: Hải Phòng, Khánh Hòa và Bà Rịa Vũng tàu là các tỉnh không chịu ảnh hưởng của sự cố môi trường để làm nhóm chứng, so sánh với hải sản miền Trung.

Suốt quá trình thực hiện nghiên cứu, Bộ Y tế đã phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới từ Tổng hành dinh tại Geneva (Thụy Sỹ), từ Văn phòng khu vực Tây Thái Bình Dương tại Manila (Phillipines) và các chuyên gia về an toàn thực phẩm và kiểm nghiệm của Nhật Bản, Canada. Các mẫu được gửi đi kiểm chứng tại các Phòng kiểm nghiệm của trường Đại học Osaka – Nhật bảnvà Trung tâm các Giải pháp của Singapore.  Kết quả kiểm chứng tại các phòng kiểm nghiệm nước ngoài cho thấy sự đồng nhất về kết quả kiểm nghiệm hải sản với 2 Viện của Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu cho thấy tất cả các loại hải sản tại 4 tỉnh miền Trung và 3 tỉnh nhóm chứng đều không phát hiện bất kỳ mẫu nào có xyanua - chất được xác định là một trong những nguyên nhân gây ra cá chết hàng loạt.

Các chỉ số thủy ngân, cadimi, chì, crom, asen và sắt trong hải sản ở 7 tỉnh trên (4 tỉnh miền Trung và 3 tỉnh đối chứng) đều nằm trong giới hạn cho phép, đảm bảo an toàn theo quy định. Các kết quả xét nghiệm đối với hải sản tại các đầm nuôi 4 tỉnh miền Trung đều đảm bảo an toàn.

Tất cả các mẫu hải sản tầng nổi (cá ngừ, cá thu, cá nục các loại, cá chỉ vàng, cá bạc má, cá hố, cá bò, cá cam, cá trích, cá đối, cá cơm và các loại hải sản khác sống ở tầng nổi) tại 4 tỉnh miền Trung đều không phát hiện mẫu nào có Phenol.

Có132/1.040 mẫu hải sản của 4 tỉnh miền Trung có Phenol, bao gồm: ghẹ, tôm, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá - đây là các loài hải sản sống ở tầng đáy. Tất cả 132 mẫu hải sản có phát hiện Phenol đều nằm trong vùng từ 5-25 km (tương đương với khoảng từ 2,7 – 13,5 hải lý) với tỷ lệ mẫu nhiễm cao nhất tại Hà Tĩnh và Quảng Bình và thấp nhất tại biển Lăng Cô (Thừa thiên Huế).

Mặc dù việc khai thác, đánh bắt hải sản tại 4 tỉnh miền Trung thời gian qua vẫn diễn ra song người tiêu dùng vẫn rất thận trọng khi chọn mua các loại hải sản. Chị Nguyễn Thị Thúy (TP Hà Tĩnh) cho biết: Từ khi có thông tin hải sản 4 tỉnh miền Trung bị chết vì sự cố ô nhiễm môi trường người dân rất hạn chế mua hải sản dù trước đây hải sản là món ăn thân thuộc trong bữa cơm. Thậm chí, những loại hải sản khô hay những sản phẩm làm từ hải sản như mắm tôm, nước mắm,... cũng rất thận trọng.

“Việc Bộ Y tế vừa công bố danh sách những loại hải sản an toàn và những loại hải sản chưa nên sử dụng người dân rất phấn khởi và yên tâm sử dụng hải sản trở lại như khuyến cáo”, chị Thúy chia sẻ.