Sự cố biển miền Trung: Chưa ăn được hải sản tầng đáy trong 13,5 hải lý

Người tiêu dùng khi mua đồ biển ở chợ sẽ khó biết đâu là “hải sản tầng đáy trong 13,5 hải lý” theo khuyến cáo của Bộ Y tế . Ảnh: Hồng Vĩnh.

Đánh giá mức độ an toàn của hải sản 4 tỉnh miền Trung

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, sau khi Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố hiện trạng môi trường biển 4 tỉnh miền Trung, Bộ Y tế đã tập hợp các chuyên gia đầu ngành về an toàn thực phẩm, dinh dưỡng, độc học, sức khỏe của Bộ Y tế và các chuyên gia quốc tế để tiến hành nghiên cứu, đánh giá mức độ an toàn của hải sản 4 tỉnh miền Trung. Đây là nghiên cứu được triển khai trên quy mô lớn với 1.040 mẫu hải sản được lấy hằng ngày, ở tất cả các cảng cá, gò cá, các thuyền đánh bắt cá, đầm nuôi tại 4 tỉnh miền Trung. Các mẫu được kiểm nghiệm chỉ tiêu xyanua, phenol, thủy ngân, cadimi, chì, crom, asen và sắt tại Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia và Viện Dinh dưỡng. Đây là hai phòng xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế về kiểm nghiệm an toàn thực phẩm.

“Thời gian tới Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ NN-PTNT thực hiện chương trình giám sát định kỳ đối với các loại hải sản được khai thác tại 4 tỉnh miền Trung. Tiếp tục lấy mẫu các loại hải sản có phát hiện phenol ở trên và các loại hải sản ở tầng đáy trong vòng 20 hải lý để xét nghiệm, giám sát”, ông Nguyễn Thanh Long cho hay.

Cá sống ở tầng nổi vùng biển miền Trung đã có thể ăn được.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm cho biết, song song với việc lấy mẫu tại 4 tỉnh, Bộ Y tế cũng tiến hành lấy 300 mẫu hải sản tại 3 tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Khánh Hòa và Bà Rịa -Vũng Tàu là các tỉnh không chịu ảnh hưởng của sự cố môi trường để làm nhóm chứng, so sánh với hải sản miền Trung. Suốt quá trình thực hiện nghiên cứu, Bộ Y tế đã phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới từ Tổng hành dinh tại Geneva – Thụy Sỹ, từ Văn phòng khu vực Tây Thái Bình dương tại Manila – Philippines và các chuyên gia về an toàn thực phẩm và kiểm nghiệm của Nhật Bản, Canada. Các mẫu được gửi đi kiểm chứng tại các phòng kiểm nghiệm của trường Đại học Osaka – Nhật Bản và Trung tâm các Giải pháp của Singapore. Kết quả kiểm chứng tại các phòng kiểm nghiệm nước ngoài cho thấy, sự đồng nhất về kết quả kiểm nghiệm hải sản với 2 viện của Việt Nam.

Kết quả, tất cả hải sản tại 4 tỉnh miền Trung và 3 tỉnh đối chứng đều không phát hiện mẫu nào có xyanua - chất được xác định là một trong những nguyên nhân gây ra cá chết hàng loạt. Các chỉ số thủy ngân, cadimi, chì, crom, asen và sắt cũng đều nằm trong giới hạn cho phép. Với phenol, tất cả các mẫu hải sản tầng nổi (cá ngừ, cá thu, cá nục các loại, cá chỉ vàng, cá bạc má, cá hố, cá bò, cá cam, cá trích, cá đối, cá cơm và các loại hải sản khác sống ở tầng nổi) tại 4 tỉnh miền Trung đều không phát hiện mẫu nào có phenol.

Theo kết luận của Bộ Y tế, các loại cá biển tầng nổi đủ an toàn để dùng làm thực phẩm. Ảnh: Hoàng Táo.

 Không sử dụng các loại hải sản sống ở tầng đáy

Phát hiện 132/1.040 mẫu hải sản của 4 tỉnh miền Trung có phenol, bao gồm: ghẹ, tôm, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá - đây là các loài hải sản sống ở tầng đáy. Phân bố 132 mẫu hải sản có phát hiện phenol đều nằm trong vùng từ 5 đến 25 km (tương đương với khoảng 2,7 – 13,5 hải lý) với tỷ lệ mẫu nhiễm cao nhất tại Hà Tĩnh và Quảng Bình và thấp nhất tại biển Lăng cô – Thừa Thiên - Huế.

Bộ Y tế kết luận, tất cả các hải sản như cá ngừ, cá thu, cá nục các loại, cá chỉ vàng, bạc má, cá hố, cá bò, cá cam, trích, đối, cá cơm và các loại hải sản khác sống ở tầng nổi, hải sản tại đầm nuôi của 4 tỉnh miền Trung đều an toàn để dùng làm thực phẩm. Các hải sản như: ghẹ, tôm, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá và các hải sản khác sống ở tầng đáy trong vòng 13,5 hải lý chưa đảm bảo an toàn để sử dụng làm thực phẩm.

Chiều 20/9, tại chợ Đồng Hới, nhiều loại hải sản nằm trong danh mục được xác định nhiễm độc tố vẫn được bày bán tràn lan.

Để đảm bảo an toàn sức khỏe người tiêu dùng, Bộ Y tế đề nghị: Không sử dụng các loại hải sản như: ghẹ, tôm, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá và các hải sản khác sống ở tầng đáy trong vòng 20 hải lý (các loại hải sản tầng đáy theo danh mục của Bộ NN&PTNT). UBND 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế tiếp tục thực hiện theo Công văn số 122/BYT-ATTP ngày 26/8/2016 của Bộ Y tế: Chỉ đạo Sở NN&PTNT, Sở Công thương (đơn vị được giao quản lý kho hàng đông lạnh) phân loại hải sản theo từng lô, Sở Y tế chỉ đạo lấy mẫu theo từng lô và trả kết quả cho đơn vị quản lý được UBND giao nhiệm vụ. Chỉ cho phép lưu hành lô sản phẩm khi đã được xét nghiệm an toàn. Đối với các lô không an toàn buộc phải tiêu hủy và đền bù theo quy định. 

Sau khi Bộ Y tế công bố nhiều loại thuỷ hải sản trong vòng 13,5 hải lý bị nhiễm độc tố khiến ngư dân đánh bắt gần bờ rất lo lắng.

Giám sát an toàn thực phẩm hải sản

Về đánh bắt, 4 tỉnh cần hướng dẫn người dân hoạt động khai thác hải sản bình thường trên các vùng biển, kết hợp với lấy mẫu giám sát an toàn thực phẩm với hải sản khai thác. Tuy nhiên, với ba vùng biển nhạy cảm mà hàm lượng độc tố còn cao là Sơn Dương - Hà Tĩnh (diện tích khoảng 300 km²), cửa Nhật Lệ - Quảng Bình (diện tích khoảng 330 km²), hòn Sơn Chà - Thừa Thiên-Huế (diện tích khoảng 160 km²), Bộ NN-PTNT khuyến cáo ngư dân chưa khai thác. Đồng thời, không sử dụng các nghề khai thác tầng đáy như câu đáy, lưới kéo, lặn lồng bẫy, khai thác nhuyễn thể hai mảnh, trong vùng 20 hải lý trở vào bờ thuộc bốn tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên-Huế. Về sản xuất muối, Bộ NN-PTNT khẳng định diêm dân có thể thực hiện bình thường và sẽ lấy mẫu giám sát chất lượng muối.