Hà Nội: Trồng rau sạch bên bờ sông chết

Tận dụng từng kẽ đất

Trong những năm trở lại đây, an toàn thực phẩm trở thành một trong những vấn đề nổi cộm trong xã hội. Với vô số những bê bối về thực phẩm bẩn kém chất lượng, từ thịt lợn tăng trọng, rau củ đậm đặc thuốc trừ sâu và chất bảo quản gây mất lòng tin trong dân chúng. Thực trạng đó dấy lên nhu cầu tìm kiếm những nguồn thực phẩm sạch, đặc biệt là rau xanh người dân có thể tự trồng.

Chạy dọc các khu đô thị, khu dân cư ở Hà Nội không khó để nhận thấy người dân đang tận dụng từng kẽ đất để trồng rau. Bất cứ những khoảng đất trống nào có thể tận dụng được như: Đất quy hoạch chưa thi công, dưới gốc cây lớn ở rệ đường, sân chung cư hay chỉ là những hộp nhựa, thùng xốp đặt trước cửa nhà…đều được người dân tận dụng triệt để.

Những luống rau bên dòng sông đen ngòm.

Tại khu đô thị Tây Nam Linh Đàm, với khoảng diện tích đất quy hoạch khá lớn đang chờ thi công nhanh chóng trở thành thiên đường của những người dân đang khao khát một mảnh đất trồng rau. Một nông trang xanh mướt nhanh chóng mọc lên giữa bốn bề là các khu trung cư và biệt thự san sát. Nào thì những dàn mướp, dàn bầu, những luống rau cải, cà chua được được chính những người dân vun trồng và chăm sóc. Nó trở thành nguồn thực phẩm chính của họ và chỉ có trong khu vườn đó người ta mới có thể an tâm về mớ rau, quả cả chua mà gia đình họ vẫn sử dụng hàng ngày.

Cô Nguyễn Thị Tuyết người dân sống tại khu đô thị Linh Đàm chia sẻ “ Bây giờ đi chợ thì kinh lắm mớ rau cứ xanh mơn mởn, trước lên đây không biết thì cứ đi mua rau ăn nhưng giờ thấy người ta trồng mình không dám ăn”.  Theo cô Tuyết thì chịu khó mất công cày xới và chăm bón nhưng sử dụng thì an tâm hơn.

Người dân lấy nước sông Tô Lịch tới rau.

Cũng như cô Tuyết, thì anh Phạm Minh Đức một người dân cũng bỏ công cuốc đất trồng rau tại đây cho biết” Công việc trồng rau vừa để có rau sạch sử dụng, vừa để thể dục thư giãn sau giờ làm việc căng thẳng”, với khoảng đất khá rộng và ngay gần hồ nước sạch thì việc trồng cấy của anh khá thuận lợi. Tuy nhiên, việc trồng cấy của anh và nhiều người dân ở đây cũng chỉ là tranh thủ tạm thời vì dự án có thể lấy đất để thi công bất cứ lúc nào.

Bên bờ sông chết

Cũng trong cơn khát đất trồng rau sạch, tuy nhiên không phải ở đâu cũng có những điều kiện thuận lợi để trồng cấy. Và việc nhận thức thế nào là rau sạch của người dân thì không phải ai cũng hiểu đúng. Có một câu nói nổi tiếng trong nghề nông đó là “ Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”, thì việc thiếu đi yếu tố quan trọng nhất là nước và đất sạch liệu có thể tạo ra những luống rau sạch hay không.

Trên đường Kim Giang, đoạn từ cầu Dậu đi cầu Tó dải đất trống cạnh bờ sông Tô Lịch được nhiều người dân sử dụng để trồng rau, thậm chí mảnh đất nhỏ cạnh miệng cống nước thải cũng được người dân tận dụng một cách triệt để. Và do cách xa nguồn nước sạch nên nhiều người dân ở đây vẫn sử dụng chính nguồn nước sông Tô Lịch để tưới tắm cho những luống rau của mình.

Theo cô Trần Thu Hà, ở Thanh Liệt, Hoàng Mai cho biết: " Do nguồn nước xa, không thể sách về tưới được, nên mọi người vẫn dùng nước sông để tưới”. Theo cô nếu không tươi nước sông thì rau sẽ rất khó lên và chỉ tưới dưới gốc cho những cây thân cao như rau muống. Khi hái chỉ lấy lá non, còn lá sát đất thì bỏ.

Việc tận dụng đất ven những dòng sông chết ở Hà Nội để trồng rau diễn ra ở nhiều nơi. Trên sông Nhuệ, con sống nổi tiếng về ô nhiễm ở Hà Nội nhiều năm qua. Dọc đoạn đường Nhuệ Giang và bên cạnh vườn hoa Nguyễn Trãi, rất nhiều luống rau được cầy xới công phu cẩn thận nằm ngay sát mép dòng nước đen ngòm và bóc mồi hôi thối.

Theo kết quả giám sát mới nhất của Bộ NN&PTNT, chất lượng nước sông Nhuệ từ cầu Diễn đến đập Đồng Quan rất thấp: Hàm lượng COD, BOD5 đều vượt quá giới hạn từ 2,2 đến 9 lần; chỉ số DO có giá trị nhỏ hơn 1mg/l; hàm lượng NH4 vượt quá giới hạn từ 0,4 đến 11 lần; hàm lượng vi khuẩn Coliform vượt quá giới hạn từ 1,5 đến 30 lần.

Trồng rau sát miệng cống nước thải.

Trong khi đó kết quả quan trắc nước sông Tô Lịch của Trung tâm Quan trắc và Phân tích tài nguyên môi trường - Sở TN&MT Hà Nội cho thấy: Lượng ôxy hòa tan (DO) thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn; Lượng ôxy hóa học trong nước (COD), ôxy sinh học trong nước (BOD5), khuẩn coliform trong nước, tổng chất rắn lơ lửng (TSS), tổng dầu, mỡ, hàm lượng amoni (NH4+)… đều vượt tiêu chuẩn cho phép nhiều lần.

Thiết nghĩ, việc tận dụng mảnh đất sát những dòng sông ô nhiễm nặng để trồng rau, đặc biệt là sử dụng chính nguồn nước này tưới rau cho dù là để bán hay để ăn sẽ đều đem lại những tác hại rất lớn cho sức khỏe mà người dân chưa thể lường trước.

Những vườn rau bên bờ sông Nhuệ.