Giây phút nặng lòng của khách Mỹ giữa nghĩa trang Trường Sơn

Amber, đến từ New Jersey, Mỹ, đang cùng chồng tận hưởng hành trình vòng quanh thế giới. Việt Nam là một trong số những nơi họ từng qua. Trước chuyến đi, Eric rất quan tâm tới một tổ chức phi chính phủ cố vấn về bom mìn hoạt động tại đất nước này. Nhờ đó, Amber hiểu hơn về những hiểm họa còn tồn tại dù chiến tranh đã trôi qua hàng chục năm.

Nữ phượt thủ cho rằng cô cần một buổi thực địa tại Quảng Trị, dù từng học qua khóa về chiến tranh Việt Nam trong trường đại học Mỹ. Vợ chồng Amber quyết định đặt tour khám phá lịch sử của mảnh đất miền trung Việt Nam. 

Cây cầu Hiền Lương là chứng nhân lịch sử cho một thời kỳ kháng chiến oai hùng. Ảnh: L.Linh.

Dưới đây là những dòng chia sẻ của Amber trên trang With Husband in Tow về chuyến đi.

Trong tour thăm Quảng Trị, hướng dẫn viên đưa chúng tôi đến nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, gần thành phố Đông Hà. Chưa tới 10h sáng, trời rất nóng. Chúng tôi là một trong vài người tham quan nghĩa trang, điều đó khiến khung cảnh càng trở nên lạ lùng.

Quảng Trị không phải một tỉnh thành lớn nhưng có tới 72 nghĩa trang liệt sĩ, rất nhiều người đã ngã xuống trong các trận đánh trên vùng đất sinh tử này. Hầu hết ngôi mộ đều được cải táng - hài cốt được tìm thấy sau chiến tranh và chuyển về nghĩa trang. Đó là lý do mỗi ngôi mộ đều rất nhỏ.

Hơn 10.000 ngôi mộ quy tập tại nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, phần nhiều là ít hoặc không có thông tin gì. Khi người ta tìm thấy hài cốt chiến tranh, những mảnh giấy đề tên tuổi đã bị phân hủy, may mắn thì một số vật dụng được giữ trong túi nhựa. Hầu hết trường hợp đều không thể xác nhận danh tính hoặc nhận dạng tài sản cá nhân của liệt sĩ. Tuy nhiên, nhiều gia đình sẽ tới nghĩa trang tìm mộ người quá cố khi có thông tin mới. 

Nhiều phần mộ vẫn chỉ được đề dòng chữ "Liệt sĩ chưa biết tên". Ảnh: Hoàng Táo.

Tôi từng nhiều lần thăm nghĩa trang quốc gia Arlington, nằm ở ngoại thành Washington DC. Theo một cách nào đó, nghĩa trang Trường Sơn và Arlington có những nét tương đồng - những bia mộ xếp thẳng hàng dài tắp. Cả hai đều được lập nên để tôn vinh những người lính của Tổ quốc và thể hiện lòng thành kính tới những liệt sĩ vô danh.

Thế nhưng, Trường Sơn đem đến trong tôi cảm giác rất khác, một nỗi buồn sâu sắc hơn cả. Có lẽ lý do nằm ở con số khổng lồ của những bia mộ vô danh. Có lẽ vì Trường Sơn chỉ là một trong số 72 nghĩa trang liệt sĩ được dựng nên sau những trận chiến, trong một tỉnh nhỏ của Việt Nam. 

Những xúc cảm ấy tôi không thể chạm tay vào, không thể diễn tả hết. Dù mới đầu còn ngại ngần với chuyến thăm những di tích chiến tranh, tôi đã cảm thấy thực sự hạnh phúc vì có cơ hội được viếng nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn trong chuyến đi Quảng Trị năm 2013.