Gặp hai cựu binh cứu phi công Mỹ ở Trường Sa

Hai cựu binh, thượng tá Hoàng Văn Thể (bên trái) và đại tá Trần Văn Giáo, là 2 trong những người đã trực tiếp cứu 3 phi công Mỹ giữa Trường Sa năm 1988.

Tình người cao hơn sóng biển đại dương

Một trưa cuối tuần, tôi gọi điện cho cựu binh đại tá Trần Văn Giáo, nguyên là máy viên của tàu HQ 11, người có mặt trong sự kiện cứu phi công Mỹ ở đảo Đá Lớn năm 1988. Từ đầu dây điện thoại, ông Giáo nói oang oang: “Được thôi. Chuyện cứu phi công Mỹ thì dài lắm. Nếu nhà báo hỏi tôi luôn sẵn sàng”.

Sau cuộc hẹn, ông Giáo có mặt tại nhà ông Hoàng Văn Thể, nguyên thuyền trưởng của tàu HQ 11. Đã xa rời cái thời quân ngũ, nhưng khí thế của hai cựu binh hải quân vẫn hừng nóng khi tôi hỏi: “Có lẽ hai ông vẫn còn nhớ sự kiện cứu phi công Mỹ ở Trường Sa năm 1988?”. Chưa dứt lời, ông Giáo đã nói: “Quên sao được chú, đó là sự kiện đẹp đẽ nhất của đời lính biển mà”. Còn thượng tá Thể thì quả quyết:

“Chính sự kiện ấy đã góp phần kéo Mỹ và Việt Nam xích lại gần nhau hơn. Phía Mỹ cũng nhìn nhận bộ đội Việt Nam một cách thân thiện hơn rất nhiều, mở ra một chân trời mới trong ngoại giao Việt - Mỹ”. Đại tá Giáo  bắt đầu câu chuyện bằng niềm tự hào, hãnh diện: “Trong suốt đời lính biển của tôi, thì sự kiện cứu 3 phi công Mỹ năm 1988 là một trong những sự kiện đáng nhớ nhất. Bây giờ đã về đời thường, nhưng ký ức những ngày đi biển luôn tràn đầy mỗi khi ai nhắc tới sự kiện ấy”.

Nhấp thêm ngụm trà, ông kể: Lúc đó ông là máy phó ngành cơ điện của tàu. Còn ông Thể lúc đó giữ chức thuyền phó quân sự. 11 giờ 15 phút trưa 10/7/1988, như thường lệ, cán bộ chiến sĩ tàu HQ11 ăn cơm xong, chuẩn bị nghỉ  trưa, thì bất chợt phát hiện tiếng máy bay gầm rú phía đông đảo Đá Lớn. Chỉ vài phút sau, chiếc máy bay dạng vận tải quân sự vụt tới lắc lư như có ý xin hạ cánh. “Toàn tàu báo động chiến đấu khẩn cấp”- tiếng thuyền trưởng đại uý Nguyễn Quang Tạo hô lớn. Một hồi kẻng báo động chiến đấu vang lên từ phòng trực ban. Tất cả về vị trí chiến đấu.

Lúc này chiếc máy bay loạng choạng phía bắc đảo Đá Lớn, rồi đâm nhào xuống biển cách tàu 1 hải lý. Tất cả cán bộ chiến sĩ trên tàu chỉ kịp nhìn thấy một luồng sóng trắng xoá, rồi từ đó hiện lên một chiếc phao cao su, trên đó có 3 người. Thuyền phó quân sự Hoàng Văn Thể lệnh cho bộ đội hạ 2 xuồng cứu sinh và trực tiếp chỉ huy một tiểu đội nhanh chóng cơ động về phía máy bay gặp nạn cứu người. Giữa sóng to gió lớn, 2 chiếc xuồng cứu sinh nhỏ xíu giữa mênh mông sóng nước cứ chồm lên ngụp xuống. Quần áo cán bộ chiến sĩ ướt nhèm. Khi tiếp cận, những người bị nạn vô cùng hoảng hốt. Xung quanh họ là một màu nước biển vàng chói. Thì ra họ đã kịp dựt những chai thuốc phát tín hiệu cấp cứu lúc máy bay vừa chìm. Một phi công đang cầm bộ đàm liên lạc với người của họ. Thuyền phó quân sự Hoàng Văn Thể yêu cầu thu bộ đàm liên lạc và nói bằng tiếng Anh: “Chúng tôi là cán bộ chiến sĩ Hải quân Việt Nam. Chúng tôi sẵn sàng cứu các bạn”. 3 phi công mừng rỡ lộ rõ trên khuôn mặt. Một phi công nữ nói và ra hiệu chị đang có thai khoảng 3 tháng, xin được cứu chị. “Sau khi nghe nữ phi công nói như vậy, tôi liền ra lệnh cho tổ xuồng chuyển họ xuống xuồng rồi đưa họ về tàu. Ngay khi bước chân lên tàu, chúng tôi tổ chức đón tiếp ân cần, thân thiện và khám sức khoẻ cho phi công nữ đang mang thai. Biết đứa con trong bụng còn sống, chị đã khóc. Tên chị là Stein Necker, nhân viên, còn 2 người kia là Richard Kamaurer (chỉ huy tổ lái), và nhân viên Michael Rneel. Dĩ nhiên, công tác bảo đảm an ninh cẩn mật luôn được chú trọng đặt lên hàng đầu”, thượng tá Thể hồi tưởng lại.

Đảo Đá Lớn –Trường Sa hiện nay.

Ngay sau khi 3 phi công Mỹ ổn định tinh thần, Phó thuyền Thể đã cử máy trưởng Nguyễn Huy Tuấn, người nói tiếng Anh giỏi nhất trực tiếp trao đổi với 3 phi công gặp nạn. Qua tiếp xúc được biết họ là thành viên của đoàn bay CT-39-NALO192 thuộc Hải quân Mỹ (Hạm đội Thái Bình Dương). Hôm đó họ đi làm nhiệm vụ từ Singapore đến căn cứ Hải quân Subic (philippines) thì gặp thời tiết xấu, máy bay không thể hạ cánh được, bèn bay vòng ra biển thì gặp nạn.

Trưa ấy, 106 cán bộ chiến sĩ  toàn tàu HQ11 không ai chợp mắt. Họ mừng vì đã cứu được 3 phi công Mỹ an toàn. “Cứu người là mệnh lệnh không lời. Bất cứ ở điều kiện nào, cứu người là trên hết. Tình người cao hơn sóng biển, không có biên giới, không phân biệt chiến tuyến, màu da, dân tộc”, ông Giáo nhớ lại.

  Nhịn tắm, nhịn sữa dành cho bạn Mỹ

Vào thời điểm ấy, tàu HQ11 đi làm nhiệm vụ trên biển xa đã 73 ngày. Lương thực thực phẩm, rau xanh, nước ngọt đã cạn. Giữa biển khơi bao la nắng và gió, hơn 100 cán bộ chiến sĩ đã phải chắt chiu chia nhau từng ca nước ngọt, nhường nhau từng cọng rau xanh, nhưng không nỡ để 3 phi công thiếu thốn. Thuyền phó quân sự Hoàng Văn Thể đã phát động phong trào tiết kiệm: “Mỗi người nhịn tắm 7 ngày dành nước ngọt cho 3 phi công”. Thấy các bạn không ăn được cơm, ban chỉ huy tàu quyết định mở kho lương thực dự trữ lấy mì tôm và sữa hộp đặc cho họ. Vận động cán bộ chiến sĩ nhường thuốc lá cho bạn, còn tất cả anh em hút thuốc rê, thuốc lào. Mọi nơi ăn, nghỉ của bạn được cán bộ chiến sĩ tàu HQ11 chăm sóc chu đáo. Họ đã không còn rụt rè nữa. Có người đã khe khẽ hát, đi lại trên lan can hút thuốc.Sau khi liên lạc với Mỹ theo đường ngoại giao, sáng 13/7/1988, 3 phi công gặp nạn được tàu của Hải đoàn 128 Hải quân đón về đất liền. Cuộc chia tay có một không hai diễn ra ngay trên boong tàu. Giữa bộn bề sóng nước, một bên là những vị khách quốc tế gặp nạn, một bên là ân nhân chiến sĩ Hải quân. Ai cũng xúc động chẳng nói nên lời.

Bút tích bức thư chị  Stein Necker viết hiện trưng bày tại phòng truyền thống Lữ đoàn 171 Hải quân.

Những tấm ảnh chụp vội vã làm kỷ niệm như thay lời ghi nhớ công ơn của các chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã cứu họ. Xúc động chen lẫn niềm vui, anh phi công Richard Kamaurer (chỉ  huy tổ lái) nói:  “Xin cảm ơn bộ đội Việt Nam. Cảm ơn các bạn. Nếu không có các bạn chúng tôi đã chìm dưới đại dương bao la này”. Còn chị Stein Necker đã bật khóc. Chị xin mảnh giấy, mượn bút viết vội lá thư như thay lời cảm ơn gửi lại tàu, bức thư có đoạn: “Cảm ơn các bạn đã cứu chúng tôi từ lòng biển cả. Lòng mến khách của các bạn thật tuyệt vời. Cảm ơn các bạn rất nhiều và chắc chắn chúng ta sẽ gặp lại nhau”. 

Bức thư của nữ phi công Mỹ viết vội ngày nào đã thành kỷ vật thiêng liêng đặt trong phòng truyền thống của Lữ đoàn 171 Hải quân. Mỗi lần nhớ đến, như nhắc lại một kỷ niệm đẹp về lòng nhân ái của những người lính bộ đội Cụ Hồ. Được biết đứa con trai của nữ phi công Stein Necker được sinh ra trên đất Mỹ và được chị đặt tên con là HQ11- tên con tàu với những người lính Hải quân dũng cảm đầy lòng nhân ái đã cứu mẹ con chị  thoát nạn giữa đại dương.