Fitch Ratings hạ dự báo về giá phân bón do tác động của Covid-19

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, nhập khẩu phân bón của Việt Nam năm 2019 là 1.035.640.150 USD, trong khi xuất khẩu 268.039.467 USD. Quý I/2020, kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này là 245.688.128 USD, trong khi xuất khẩu 58.586.338 USD.

Trong lần điều chỉnh dự báo này, Fitch Ratings hạ mạnh mức giả định về giá khí tự nhiên và than nhiệt dài hạn do sự mất cân đối trong cán cân cung – cầu, và điều này có tác động làm giảm mạnh giá các loại phân nitrogen (nitơ) và phosphate (phân lân) (dự báo gần đây nhất của Fitch Ratings được đưa ra vào tháng 8/2019). Sự bùng phát của Covid-19 gây nguy cơ làm giảm nhu cầu phân bón bởi các chuỗi thực phẩm bị gián đoạn ở tất cả các khâu, từ sản xuất đến chế biến, bán lẻ, bảo quản, dự trữ…

Dự báo về giá amoniac được điều chỉnh giảm trên cơ sở dự đoán giá khí gas tự nhiên năm 2020 và 2021 sẽ thấp nhất trong vòng một thập kỷ. Lượng cung amoniac dư thừa sẽ không thể được hấp thụ hết trong một thời gian ngắn kể cả khi nhu cầu tiêu thụ trên toàn cầu tăng lên. Về lâu dài, hy vọng nhu cầu tăng sẽ giúp cho tỷ lệ công suất sản xuất amoniac trên toàn cầu sẽ có thể hồi phục từ mức thấp kỷ lục gần đây. Điều đó, cộng với việc giá khí gas hồi phục, sẽ giúp giá amoniac trong tương lai xa tăng trở lại mức 270 USD/tấn, từ mức khoảng 220 USD/tấn ở năm 2020. Tuy nhiên, giá sẽ không thể cao hơn mức 270 USD/tấn vì khi đó sẽ thúc đẩy nguồn cung mới tăng lên. Còn nếu giá giảm xuống dưới ngưỡng 220 USD/tấn thì một số nhà máy sản xuất amoniac có chi phí cao sẽ phải đóng cửa.

Dự báo về giá urea được điều chỉnh giảm do Trung Quốc – nước xuất khẩu urea có chi phí cao – sẽ chuyển hướng sử dụng nguyên liệu từ than đã antraxit đắt tiền sang than bitum (bituminous coal) có giá rẻ hơn. Điều này sẽ thể hiện ở giá urea trên thế giới giai đoạn 2022-2025. Còn ở giai đoạn 2020-2021, việc điều chỉnh dự báo về giá urea là bởi cú "sốc" về nhu cầu do Covid-19 và việc Chính phủ Trung Quốc tiếp tục thực hiện chính sách giảm bớt việc lạm dụng các loại phân bón có chứa nitơ ở quốc gia này.

Giá phosphate năm 2020 được dự báo sẽ ở mức 85 USD/tấn (trên cơ sở giá từ đầu năm tới nay, và từ nay tới cuối năm không có sự biến động nhiều về cung – cầu). Trong dài hạn, dự báo về giá loại phân này được điều chỉnh giảm trên cơ sở hãng OCP (hãng xuất khẩu phosphate hàng đầu thế giới) đã có đủ lợi nhuận ở mức giá khoảng 90 USD/tấn nên sẽ không cắt giảm nguồn cung. Tương tự, các công ty Ai Cập có thể cũng sẽ đưa lượng cung phosphate từ các công suất sản xuất mới tham gia vào các thị trường xuất khẩu ngay trong năm 2020, từ đó đẩy tăng nguồn cung trên toàn cầu. Tỷ lệ sử dụng công suất sản xuất của loại phân này vẫn thấp nên hạn chế khả năng giá tăng, trừ khi các nhà xuất khẩu hàng đầu giảm sản lượng và giảm xuất khẩu.

Giá DAP đã sụt giảm rất mạnh, do đó Fitch Ratings điều chỉnh giảm khoảng 70 USD/tấn trong dự đoán về giá trung bình của năm 2020, theo xu hướng chung của các loại phân bón amoniac, sulphur (lưu huỳnh) và phosphate. Thị trường này cũng chịu áp lực từ việc nhu cầu giảm do thời tiết bất lợi ở Mỹ trong năm 2019 và Trung Quốc nỗ lực giảm việc lạm dụng phân phosphate.

Các nhà sản xuất DAP hàng đầu của Trung Quốc hiện đang cố gắng giải quyết tình trạng thừa cung bằng cách giữ công suất sản xuất ở dưới mức 80%, nhưng điều này cũng chỉ bù lại được một phần cho việc nguồn cung tăng từ những cơ sở sản xuất lớn của OCP và Ma'aden. Mặc dù giá DAP đã hồi phục nhẹ so với mức thấp hồi cuối năm 2029, nhưng giá trung bình ở quý I/2020 vẫn chỉ là 296 USD/tấn, cho thấy xu hướng hồi phục rất mong manh.

Giá potash (kali) hiện đang được "điều khiển" bởi các thị trường giao ngay, nhất là ở Brazi, trong khi các hợp đồng ấn định giá ở Trung Quốc đã không có từ hàng năm nay do lượng tồn kho potash ở Trung Quốc đầu năm 2020 cao kỷ lục. Việc thiếu vắng các hợp đồng của Trung Quốc (đưa ra mức giá sàn) khiến cho giá potash chịu sự tác động hoàn toàn từ các thị trường hàng giao ngay – nơi có giá dự báo sẽ trung bình 220 USD/tấn trong năm 2020, thấp hơn mức khoảng 240 USD/tấn của quý I/2020.

Fitch Ratings giữ nguyên dự báo về giá potash trong dài hạn vì công suất sản xuất mới, chủ yếu ở khối SNG, sẽ chỉ tăng dần trong vòng vài năm tới, và một số trong đó đã bị hoãn lại. Dự báo nguồn cung sẽ được các nhà sản xuất giữ nguyên ở mức như hiện tại, với điều kiện nhu cầu cũng không có sự đột biến (nhu cầu potash trên toàn cầu năm 2019 đã giảm 5%, tương đương 3 triệu tấn).

Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) tại Châu Á hiện chỉ bằng gần một nửa so với mức giá hồi tháng 6/2019. Ngày 17/4/2020, LNG giao ngay giá 2,3 USD/mmBtu. Lượng tồn trữ LNG cũng như khí gas trên toàn thế giới hiện đang ở mức cao do Covid-19.