Fernando Santos: Thay đổi Ronaldo, thực dụng hơn cả... Mourinho

Thực dụng hóa lối chơi của Bồ Đào Nha

Ở trận đấu cuối cùng của vòng bảng, khi tỷ số giữa Bồ Đào Nha và Hungary đang là 3-3, người ta thấy HLV Fernando Santos dúi vào tay hậu vệ Eliseu một mảnh giấy. Anh này chuyển tới tay Ronaldo. Bồ Đào Nha bỗng dưng đá chậm lại ở thời điểm CR7 đang sung mãn nhất. Họ chấp nhận với trận hòa 3-3 và kết thúc vòng bảng với việc không thắng một trận nào.

Mảnh giấy Santos gửi cho Ronaldo có nội dung thế nào? Có lẽ chỉ có 2 nhân vật này biết. Nhưng theo phỏng đoán của một số chuyên gia, đó có thể là thông điệp “dừng đá” mà Santos chuyển cho toàn đội. HLV của Bồ Đào Nha dường như đã tính toán rất kĩ. Họ chỉ cần hòa trước Hungary là đủ điều kiện đi tiếp. Không những thế, nếu là đội xếp thứ 3 có thành tích tốt nhất, Bồ Đào Nha sẽ tránh phải rơi vào nhánh đấu khó khăn gồm những Đức, Italy, Anh hay Pháp.

Thực tế, với tư cách của đội đầu bảng, Iceland đã loại Anh nhưng thất bại trước Pháp. Hungary, đội nhì bảng, cũng bại trận trước đội chủ nhà ở ngay vòng 1/8. Ngược lại, Bồ Đào Nha thẳng tiến đến trận chung kết sau khi chỉ phải gặp những Croatia, Ba Lan và Wales ở nhánh bên kia.

Cần phải nhấn mạnh rằng, Santos đã bị chỉ trích rất nhiều sau khi Bồ Đào Nha không thắng nổi một trận ở vòng bảng. Người ta cần một Bồ Đào Nha bùng nổ trong khi Santos lại hướng đến một đội bóng thực dụng, tính toán cụ thể cho mọi tình huống.

Ngay trước thềm trận đấu cuối cùng với Pháp, Santos một lần nữa bị truyền thông chỉ trích về lối chơi “anti-football” (chiến thuật phản bóng đá).  Tờ The Mirror (Anh) khẳng định Bồ Đào Nha không còn biết chơi tấn công và chỉ tập trung duy nhất vào nhiệm vụ phòng ngự.

Nhưng Santos dửng dưng với những chỉ trích ấy. Ông chỉ bảo: “Mỗi người có một triết lý cho riêng mình. Tôi không quan trọng đội bóng của mình sẽ chơi thế nào. Cái tôi quan tâm là đội bóng của mình có chiến thắng hay không”.

Santos có triết lý bóng đá riêng của mình

Santos có những lý lẽ của riêng ông. Bao nhiêu lần đội Bồ Đào Nha đá đẹp là bấy nhiêu lần họ vấp ngã trước ngưỡng cửa của thiên đường. Ngược lại, bằng lối chơi xấu xí đến tiêu cực, Mourinho từng đưa Porto giành cú ăn ba lịch sử, Otto Rehhagel từng đưa Hy Lạp vô địch châu Âu thần thánh (2004). Santos thấm nhuần tư tưởng ấy và ông quyết áp dụng triết lý này cho đội bóng của mình. Nhờ thế, dưới sự dẫn dắt của ông, Bồ Đào Nha vẫn chưa thua một trận nào.

Thực tế, với những con người hiện tại, Bồ Đào Nha muốn đá đẹp cũng không thể. Họ thiếu những khoảnh khắc nghệ thuật của Luis Figo, thiếu những pha bóng ngẫu hứng kiểu Pauleta… Đội quân mà Santos đang sở hữu chỉ phần lớn là những cầu thủ chơi bóng theo kiểu công nhân. Ngay như Ronaldo, một siêu sao, cũng chỉ được gọi là một cỗ máy săn bàn chứ không phải một nghệ sĩ sân cỏ. Việc đá đẹp mà lại hiệu quả với đội bóng này là điều không thể.

Santos luôn là ngôi sao sáng nhất

 12 năm qua, Bồ Đào Nha xây dựng lối chơi tập trung quanh một cá nhân xuất sắc là Ronaldo. Thậm chí, nếu gọi Bồ Đào Nha là Công ty TNHH 1 thành viên, thì thành viên ấy luôn là Ronaldo. Các đời HLV của Bồ Đào Nha luôn lấy đó là kim chỉ nam để kế thừa và áp dụng. Có thể họ ngại thay đổi nhưng ngay cả khi muốn thay đổi, họ cũng không phải biết làm thế nào với Ronaldo.

Khi Santos được bổ nhiệm thay Paulo Bento vào năm 2014, ông cũng không đi ngược lại với những gì đã thuộc về truyền thống của Bồ Đào Nha. Thậm chí, Santos còn trao cho Ronaldo những đặc cách. Ronaldo được tự chọn người đá phạt 11m cho Bồ Đào Nha hay tự chọn người thay mình đeo chiếc băng đội trưởng. Xa hơn nữa, Santos còn cho Ronaldo có thể tự do được tụ tập đồng đội, tiệc tùng, vui chơi, miễn là không vượt quá quy định cho phép… Nói một cách khác, ông làm tất cả để Ronaldo cảm thấy anh là trung tâm của vũ trụ ở tập thể này.

Đổi lại, Santos đòi hỏi Ronaldo phải đóng góp nhiều hơn trên sân bóng. Khác với các thời HLV trước, khi Ronaldo chỉ cần tập trung vào nhiệm vụ tấn công và ghi bàn, Santos yêu cầu Ronaldo đá thấp hơn, tập trung nhiều vào nhiệm vụ phòng ngự hơn.  Ở EURO 2016 này,  Ronaldo là một trong những cầu thủ tấn công chịu khó đá thấp để hỗ trợ phòng ngự nhất. Đó có thể coi là sự thay đổi rõ rệt nhất của Ronaldo thời Santos so với các đời HLV trước đó.

“Khi tôi được bổ nhiệm thay Bento, tôi đã có một cuộc gặp riêng với Ronaldo. Chúng tôi ăn tối, trò chuyện và nói với nhau về những mục tiêu của đội bóng. Tôi biết cá tính của Ronaldo mạnh mẽ thế nào nên để giải quyết các vấn đề, cần phải có những sự khôn khéo nhất định”, Santos nhớ lại. “Ơn Chúa, cậu ấy chấp nhận những đề nghị của tôi”.

Santos đã thay đổi được Ronaldo

Cái hay của Santos trong nỗ lực thay đổi Ronaldo là việc ông đưa ra những cách giải quyết có tính thuyết phục cao để CR7 nhìn vào đó và nhận ra rằng anh ta là một phần của đội bóng chứ không phải cả đội bóng phục vụ anh ta. Ronaldo cần phải hiểu rằng để thành công, đó là một chiến quả của cả một tập thể, chứ không phải của riêng một cá nhân xuất sắc nào.

Quan điểm của Santos đã được chứng minh rõ nhất ở trận chung kết EURO 2016. Với gần 120 phút không có Ronaldo trên sân, Bồ Đào Nha vẫn chơi tốt trước một tuyển Pháp mạnh hơn về mọi mặt. Điều đó chỉ ra rằng dù Ronaldo có quan trọng thế nào, anh vẫn không thể hơn được sức mạnh của cả một tập thể.

Vì thế, Bồ Đào Nha không còn là Cty TNHH một thành viên mang tên Ronaldo nữa. Thay vào đó, thành viên ấy phải là Santos.