Đối thoại tại nơi làm việc: Chìa khóa cân bằng lợi ích giữa người lao động và doanh nghiệp

Đại sứ quán Thụy Điển, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Chương trình Thụy Điển tại nơi làm việc (SWP) phối hợp tổ chức Hội thảo trực tuyến ''Đối thoại tại nơi làm việc đóng góp như thế nào tới kinh doanh bền vững trong và sau đại dịch" chiều 23/2/2022, để cùng trao đổi kinh nghiệm và phương pháp thực tiễn về đối thoại tại nơi làm việc.

Góp phần tạo ra điều kiện làm việc tốt hơn và tăng năng suất

Minh chứng cách đối thoại tại nơi làm việc có thể góp phần tạo ra điều kiện làm việc tốt hơn và tăng năng suất, hội thảo mong muốn truyền cảm hứng cho các nhà hoạch định chính sách và các doanh nghiệp địa phương tăng cường đối thoại tại nơi làm việc, thông qua việc nghiên cứu, ứng dụng kinh nghiệm thực tiễn của Thụy Điển, đặc biệt từ các doanh nghiệp và tổ chức công đoàn.

Phát biểu tại hội thảo, Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam Ann Måwe cho biết làn sóng Covid-19 thứ tư đổ bộ vào Việt Nam vào tháng 5/2021 đã kéo theo những thách thức lớn đối với nền kinh tế và xã hội Việt Nam: "Thiếu lao động, chuỗi cung ứng bị gián đoạn cũng như làm bộc lộ những thách thức về kinh tế và xã hội. Đại dịch cũng cho thấy sự cần thiết phải cân nhắc về cách thức kinh doanh để chúng ta triển khai làm việc đó theo cách bền vững hơn''.

Đại sứ Ann Måwe nhấn mạnh: ''Theo quan điểm của chúng tôi, đối thoại tại nơi làm việc là yếu tố then chốt cho một nền kinh tế thị trường vận hành tốt, thúc đẩy một xã hội gắn kết hơn, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và kinh doanh bền vững. Người lao động có thêm ảnh hưởng và đạt điều kiện làm việc tốt hơn; các công ty hưởng lợi nhờ việc tăng năng suất; cả xã hội hưởng lợi từ sự ổn định chung xã hội''.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho rằng, đối thoại tại nơi làm việc chính là chìa khóa để cân bằng lợi ích giữa người lao động và chủ doanh nghiệp trong các mối quan hệ lao động, đồng thời tôn trọng các chuẩn mực của văn hóa, ứng xử chung tại nơi làm việc.

''Đối thoại tại nơi làm việc là công cụ góp phần đảm bảo chất lượng hiệu quả và năng suất lao động. Đối thoại giữa người sử dụng lao động và người lao động sẽ giúp tháo gỡ, giải quyết các vấn đề hoặc các tranh chấp và sẽ giúp thu hút các khoản đầu tư mới cũng như đảm bảo việc làm ổn định”, ông Phạm Tấn Công nhấn mạnh thêm.

Chia sẻ về nội dung này, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà khẳng định, trong bối cảnh dịch Covid-19, đối thoại tại nơi làm việc có ý nghĩa thiết thực với người lao động, góp phần ổn định đời sống, khắc phục hậu quả dịch bệnh, phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh và đảm bảo an sinh xã hội.

Theo bà Hà, tăng cường đối thoại tại nơi làm việc chính là xu hướng phát triển hiện nay và là kênh hiệu quả góp phần tăng cường, củng cố, phát triển doanh nghiệp, làm gia tăng kết nối giữa người sử dụng lao động với người lao động hoặc tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, hướng tới đồng thuận chung về quyền và lợi ích giữa các bên và tất cả các bên đều có lợi, góp phần xây dựng quan hệ hài hòa, tiến bộ và ổn định của doanh nghiệp.

Kinh nghiệm thực tiễn từ Thụy Điển

Mô hình Thụy Điển về tranh chấp lao động, đối thoại tại nơi làm việc trên thị trường lao động đã được thiết lập cách đây gần 100 năm và được xem là nhân tố chính thúc đẩy sự phát triển thành công của nền kinh tế và xã hội Thụy Điển trong thế kỷ 20.

Kể từ khi mô hình được biết tới, Thụy Điển đã có các công đoàn, doanh nghiệp vững mạnh và cùng nhau trở thành đối tác trong hoạt động đối thoại xã hội. Điều này không chỉ mang đến điều kiện làm việc tốt hơn cho người lao động mà còn tạo nên nhiều doanh nghiệp Thụy Điển thành công.

Mặt khác, hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực quyền lao động đã và vẫn là một khía cạnh quan trọng của quan hệ đối tác 52 năm qua giữa Thụy Điển và Việt Nam. Trong đó, SWP tại Việt Nam được thực hiện từ năm 2020 dưới sự hợp tác giữa Hội đồng Công nghiệp Thụy Điển (NIR) và Công đoàn Kim khí Thụy Điển (IF Metall).

Chương trình này nhằm góp phần giúp các doanh nghiệp kinh doanh bền vững thông qua hợp tác tại nơi làm việc và đối thoại tại các nơi làm việc ở các địa điểm chương trình triển khai ở Việt Nam, Colombia, Kenya và Nam Phi. SWP được tài trợ của Sida - Cơ quan hợp tác phát triển quốc tế Thụy Điển.

Giám đốc toàn cầu SWP Alessandra Cornale tin rằng sự hợp tác mạnh mẽ tại nơi làm việc giúp thu được các giải pháp kinh doanh sáng tạo và bền vững. Bà cũng cho biết thêm, SWP đã góp phần tăng cường, cải thiện sự hợp tác và giảm xung đột nơi làm việc tại những nơi chương trình được thực hiện.

Bà Alessandra Cornale nói: ''Đối thoại tại nơi làm việc giúp xây dựng các mối quan hệ bền chặt giữa quản lý và nhân viên. Mối quan hệ tốt hơn dẫn đến việc các nhân viên gắn bó và làm việc hiệu quả hơn và việc kinh doanh cũng bền vững hơn. Hơn nữa, đối thoại tại nơi làm việc cũng là một công cụ để các công ty xác định và giảm thiểu rủi ro cũng như thiết lập một phương pháp cụ thể để xử lý các thách thức nảy sinh tại nơi làm việc''.

Tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Thụy Điển Ann Linde cũng cho rằng, đại dịch Covid-19 làm gia tăng bất bình đẳng toàn cầu với quyền của người lao động cũng như điều kiện làm việc. Từ kinh nghiệm của mình, Thụy Điển sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực này.

Ngoài ra, các đại diện đến từ các công ty Thụy Điển cũng chia sẻ các cách thức để thúc đẩy đối thoại tại nơi làm việc trong các lĩnh vực khác nhau. Giám đốc điều hành Công ty Dịch vụ IKEA Việt Nam Giafar Safaverdi cho biết, đối thoại tại nơi làm việc đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy điều kiện lao động tốt và kinh doanh hiệu quả. Ông tin rằng đó vừa là điều đúng đắn cần làm, vừa là điều sẽ mang lại thêm sức mạnh cho doanh nghiệp.

Ông Christer Horn af Åminne - Giám đốc chi nhánh Văn phòng H&M Campuchia & Việt Nam cũng chia sẻ: "Với vị trí là một công ty toàn cầu trong ngành công nghiệp thời trang, chúng tôi nhận thức được tầm quan trọng của quan hệ lao động trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Đồng thời, chúng tôi tin rằng, sự hợp tác chặt chẽ giữa các tổ chức công đoàn và người sử dụng lao động sẽ tạo ra một tình huống cùng có lợi cho tất cả các bên ở tại các quốc gia mà chúng tôi đặt hàng".

Kinh nghiệm của Thụy Điển cho thấy, việc áp dụng mô hình đối thoại tại nơi làm việc và cải thiện điều kiện làm việc sẽ giảm thiểu tác động của các cuộc khủng hoảng lao động. Không ai có thể tránh khỏi đại dịch nhưng với các công cụ phù hợp, tỷ lệ thất nghiệp và mất thu nhập có thể được giảm thiểu, đồng thời có thể duy trì các điều kiện làm việc tốt và an toàn tại nơi làm việc.

Đồng tình với nhận định trên, Tổng thư ký VCCI Trần Thị Lan Anh cũng đề cập tới vị trí, vai trò của đối thoại xã hội tại Việt Nam khi được đề cập tại Bộ luật Lao động, rồi giới thiệu cho các doanh nghiệp và chủ sử dụng lao động ở nhiều nơi tại Việt Nam.

Theo bà Lan Anh, đối thoại xã hội giúp chia sẻ thông tin tạo môi trường minh bạch, công khai và làm việc lành mạnh, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang căng thẳng như hiện nay chính là hỗ trợ tăng năng suất lao động cho người lao động; đồng thời khẳng định uy tín của doanh nghiệp với khách hàng và cộng đồng xã hội, gián tiếp hay trực tiếp nâng cao uy tín vị thế của doanh nghiệp.

“Mô hình của Thụy Điển cũng là minh chứng tốt để chúng tôi có thể học hỏi và áp dụng để cả người chủ sử dụng lao động và người lao động cùng chung một con thuyền để phát triển hiệu quả và bền vững hơn, xây dựng một quan hệ hài hòa và tiến bộ của doanh nghiệp”, bà Lan Anh nói.

Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), đối thoại tại nơi làm việc được định nghĩa bao gồm tất cả hình thức thương lượng, tham vấn hoặc đơn giản là trao đổi thông tin giữa hoặc giữa các đại diện của chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động về các vấn đề cùng quan tâm liên quan đến chính sách kinh tế và xã hội.

"Mô hình Thụy Điển” về tranh chấp lao động, đối thoại tại nơi làm việc trên thị trường lao động đã được thiết lập cách đây gần 100 năm và được xem là nhân tố chính thúc đẩy sự phát triển thành công của nền kinh tế và xã hội Thụy Điển trong thế kỷ 20.

Kể từ khi mô hình được biết tới, Thụy Điển đã có các công đoàn, doanh nghiệp vững mạnh và họ cùng nhau trở thành đối tác trong hoạt động đối thoại xã hội. Điều này không chỉ mang đến điều kiện làm việc tốt hơn cho người lao động mà còn tạo nên nhiều doanh nghiệp Thụy Điển thành công.