Điện ảnh Việt và những tác phẩm “kinh điển” về ngày Giải phóng

Biệt động Sài Gòn (1986)

Có lẽ nếu nhắc đến từ khoá "phim về 30/4", bật ra trong suy nghĩ của nhiều người ngay lập tức sẽ là “Biệt động Sài Gòn” - bộ phim được coi là linh hồn ngày 30/4 dù đã trải qua  nhiều năm tháng.

Là bộ phim đầu tiên của điện ảnh Việt Nam tái hiện những chiến công của đội biệt động Sài Gòn trong kháng chiến chống Mỹ, "Biệt động Sài Gòn" của đạo diễn Long Vân với 4 tập kinh điển: "Điểm hẹn", "Tình lặng", "Cơn giông", "Trả lại tên cho em"... đã "làm mưa làm gió" trên màn ảnh Việt cho đến tận hôm nay.

Ngoài những cảnh phim lột tả sự khốc liệt của chiến trận với súng vang, mìn nổ, khói lửa và thương vong, thì "Biệt động Sài Gòn" còn là tác phẩm nổi bật về cuộc đấu trí căng thẳng của những chiến sĩ hoạt động bí mật trong lòng địch. Những nhân vật trong phim, từ  Tư lệnh trưởng biệt động Sài Gòn Tư Chung, cùng đồng đội Ngọc Mai  trong vai cặp vợ chồng tư bản giàu có đến các chiến sĩ biệt động như:  Huyền Trang, Năm Hòa (bí danh K9), Sáu Tâm hay  bà má hậu phương, em bé bán báo làm giao liên… mỗi người một vị trí, một vai trò khác nhau nhưng họ đã cùng nhau tạo nên sức mạnh quân dân để chiến thắng kẻ thù.

Có thể nói  "Biệt động Sài Gòn" là bệ phóng tên tuổi của hàng loạt diễn viên từ vai chính đến vai phụ như: Thương Tín, Thanh Loan, Quang Thái, Hà Xuyên, Bùi Cường... Sau 30 năm công chiếu màn ảnh rộng, nhiều lần phát lại trên truyền hình, xuất bản DVD và online, “Biệt động Sài Gòn” vẫn thu hút lượng người xem đông đảo, trở thành bộ phim kinh điển về ngày 30/4 của điện ảnh Việt Nam.

Ván bài lật ngửa (1982 - 1987)

"Ván bài lật ngửa" là bộ phim truyền hình đen trắng 8 tập về đề tài tình báo của đạo diễn Khôi Nguyên do Xí nghiệp phim Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh (nay là Hãng phim Giải Phóng) sản xuất những năm 1982 - 1987. Bộ phim  mô phỏng một cách sinh động quãng đời hoạt động của các nhân vật tình báo được cài cắm trong lòng địch trong kháng chiến chống Mỹ, cuộc đấu trí căng thẳng với những giây phút nguy hiểm kề cận sống - chết...

Góp phần vào thành công của bộ phim phải kể đến hai diễn viên chính Nguyễn Chánh Tín (vai Nguyễn Thành Luân), Lâm Bình Chi (vai Ngô Đình Nhu). Nguyễn Chánh Tín  đã thể hiện được nét hào hoa, lịch lãm, thông minh, điềm đạm của một nhà tình báo chuyên nghiệp. Lâm Bình Chi thể hiện được nét khôn ngoan, thâm trầm, quỷ quyệt cáo già của một chính trị gia lão luyện.

Với tiếng vang suốt thời gian dài, "Ván bài lật ngửa" đã giành Giải đặc biệt tại Liên hoan phim Việt Nam (1983), Giải Bông sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam (1985), Giải nam diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam (1985).

Nổi gió (1966)

 

Bộ phim “Nổi gió” của đạo diễn Huy Thành được chuyển thể từ vở kịch cùng tên của tác giả Đào Hồng Cẩm. Công chiếu vào năm 1968, "Nổi gió" đã được khán giả cả hai miền Nam - Bắc đón nhận nồng nhiệt, khi cốt truyện đề cập đến vấn đề nóng bỏng đương thời: chiến tranh khiến đất nước bị chia đôi, và trong nhiều gia đình có người thân đứng ở hai chiến tuyến. Phim khắc họa cuộc đời của hai chị em ruột ở hai đầu chiến tuyến. Người chị tên Vân (Thụy Vân đóng) theo Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam, người em trai tên Phương (Thế Anh đóng) một trung úy Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Sau này Phương trở về, cùng chị đấu tranh cho hòa bình, thống nhất đất nước. 

 Gần 50 năm kể từ khi mới ra mắt, bộ phim "Nổi gió" vẫn còn được bao thế hệ khán giả nhớ mãi. Không chỉ vì cái tên gọi dễ nhớ mà bởi chất nhân văn, sự lan tỏa sâu rộng mà câu chuyện phim kể lại, như một “bằng chứng” về sức mạnh tình thân, sự đoàn kết của nhân dân ta trong kháng chiến chống Mỹ.

“Nổi gió” đồng thời được đánh giá là bộ phim truyền cảm hứng và tinh thần cho công cuộc giải phóng dân tộc, giải phóng miền Nam năm 1975.

Cánh đồng hoang (1978)

Được sản xuất năm 1978, bộ phim do nhà văn Nguyễn Quang Sáng biên kịch, Trịnh Công Sơn viết nhạc và Nguyễn Hồng Sến đạo diễn đã mang về cho điện ảnh nước nhà nhiều giải thưởng lớn như Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam 1980, Giải Liên đoàn Báo chí Điện ảnh Quốc tế (1980), Huy chương vàng Liên hoan phim quốc tế Moscow 1981.

Là tác phẩm điện ảnh mang tính cô đọng, khái quát cao, lột tả được tội ác của chiếc tranh và tình cảm gia đình thắm thiết, sâu nặng... “Cánh đồng hoang" lấy bối cảnh là vùng Đồng Tháp Mười trong thời kỳ chiến tranh, mùa nước nổi mênh mông, trắng xóa. Ekip làm phim đã dựng lên cuộc sống của cặp vợ chồng du kích Ba Đô, sống trong một căn chòi nhỏ giữa sông nước cùng đứa con nhỏ.  Ngôi nhà nhỏ giữa cánh đồng rộng lớn hoang vu; sự tĩnh lặng trong ngôi nhà với tiếng máy bay sục sạo trên bầu trời; cái giàu - nghèo trong vật chất và cái mạnh - yếu trong tinh thần... đạo diện Hồng Sến đã dùng thủ pháp đối lập trong ngôn ngữ điện ảnh để từ đó truyền tải những giá trị nhân văn sâu sắc. 

Giải Phóng Sài Gòn (2005)

"Giải phóng Sài Gòn" là bộ phim điện ảnh được  sản xuất nhân kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Với thời lượng 2 tiếng đồng hồ, bộ phim đã  tái hiện đầy đủ các sự kiện lịch sử những cảnh chiến đấu khốc liệt và đầy đủ các sự kiện lịch sử: cảnh Buôn Ma Thuột thất thủ; ngụy quân di tản nháo nhào ở sân bay Đà Nẵng; quân đội Sài Gòn thề cố thủ ở Xuân Lộc; xe tăng tiến vào Dinh Độc Lập, cắm cờ trên nóc dinh, đánh dấu chiến thắng của quân, dân ta. 

Cùng với các sự kiện ấy là các hình ảnh ấn tượng của con người trong cuộc chiến: Đó là hình ảnh quyết đoán, vĩ đại của Tổng Bí thư Lê Duẩn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tướng Văn Tiến Dũng, tướng Trần Văn Trà. Phim cũng không quên khắc họa những con người phía bên kia chiến tuyến là Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, Đại sứ Mỹ Mactin và tướng Weyand… 

“Giải Phóng Sài Gòn” cũng cho thấy hình ảnh đẹp và cảm động của người lính, người dân Việt Nam giữa cuộc chiến khốc liệt: giữa nơi chiến trường khói bom mịt mù là  tình yêu trong sáng nảy nở trong bom đạn; là tình cảm gia đình giữa người chị cộng sản và người em cộng hòa…