Đề xuất bỏ Quỹ bình ổn xăng dầu

Trong văn bản kiến nghị gửi Chính phủ, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) cho rằng, việc trích lập Quỹ bình ổn xăng dầu 300 đồng một lít theo quy định tại Nghị định 83 điều hành xăng dầu đang khiến "người tiêu dùng chịu thiệt hơn là lợi" khi bản chất là người dân đang phải ứng trước cho quỹ. 

Ngoài ra, theo VINPA, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá mang đậm tính can thiệp hành chính nên làm méo mó giá cả thị trường xăng dầu. Để kinh doanh xăng dầu hoạt động theo cơ chế thị trường và giá trong nước diễn biến theo xu hướng giá thế giới, hiệp hội này kiến nghị bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Bỏ Quỹ bình ổn giá, VINPA tin rằng, tính minh bạch công khai trong điều hành giá sẽ tốt hơn, tạo cơ hội bình đẳng trong hệ thống doanh nghiệp đầu mối.

Thực tế, Quỹ bình ổn xăng dầu đã được nhà điều hành xả mạnh từ quý IV/2018 và những tháng đầu năm 2019. Riêng năm 2018 cơ quan quản lý đã chi 1.600 tỷ đồng từ Quỹ bình ổn để "kìm" giá xăng. 

Việc nhà điều hành liên tục trích Quỹ bình ổn ở mức cao khiến các doanh nghiệp càng bán càng lỗ, giảm lợi nhuận. Chẳng hạn, số liệu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), doanh nghiệp âm hơn 320 tỷ đồng, PVOil ghi nhận đã âm gần 670 tỷ đồng ở thời điểm trước 2/5. 

Lãnh đạo một doanh nghiệp đầu mối nêu điểm bất hợp lý trong việc sử dụng Quỹ bình ổn hiện nay. Theo ông, Nghị định 83 quy định mỗi lít xăng nhập về doanh nghiệp trích 300 đồng lợi nhuận định mức và phải gửi vào một tài khoản cố định. Khoản lãi sẽ nhập vào gốc, doanh nghiệp hoàn toàn không được động vào số tiền này. Nhưng khi quỹ âm thì doanh nghiệp phải vay ngân hàng lãi suất 7-8% một năm hoặc bỏ vốn tự có bù đắp. 

Cựu Chủ tịch Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Bùi Ngọc Bảo bày tỏ quan ngại về cách trích lập Quỹ bình ổn xăng dầu vừa qua. "Quỹ bình ổn xăng dầu đang bị lạm chi", ông Bảo nói và cho rằng, đây là "nét mới trong các năm qua, chưa bao giờ có".

Ông phân tích, khi quỹ bình ổn xăng dầu tại doanh nghiệp âm, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu sẽ phải vay ngân hàng để bù lại. "Đây là rủi ro cực lớn cho các doanh nghiệp. Doanh nghiệp đi vay ngân hàng bù lại, nhưng nếu không có khoản hoàn trả thì ngân hàng có thể dừng cho vay", ông nói.

Trong khi đó chủ một doanh nghiệp đầu mối tại phía Nam nhận xét, nếu việc xả quỹ tiếp tục thì "phải tới cuối năm may ra Quỹ bình ổn giá mới trở về bằng 0, chứ chưa nói dương". 

Dù bị doanh nghiệp phàn nàn, chuyên gia cho rằng điều hành xăng dầu và việc dùng Quỹ bình ổn vừa qua chưa hài hoà, thậm chí giật cục khiến doanh nghiệp thua lỗ, đại diện Bộ Công Thương cho rằng, nếu không có quỹ thời gian qua giá bán lẻ trong nước đã tăng rất mạnh. Ông Đỗ Thắng Hải - Thứ trưởng Công Thương nhắc lại quan điểm điều hành xăng dầu theo kinh tế thị trường có định hướng của Nhà nước. Nhà nước không bỏ đồng ngân sách nào vào can thiệp điều hành mặt hàng này.

"Giá thành phẩm xăng dầu thế giới tăng cao, nếu không dùng Quỹ bình ổn, giá bán lẻ trong nước đã tăng cao hơn nhiều và tác động tới lạm phát kỳ vọng, ảnh hưởng tới quản lý điều hành kinh tế vĩ mô", Thứ trưởng Công Thương khẳng định.