Đẩy nhanh tốc độ tăng năng suất lao động, coi đây là đòn bẩy kinh tế then chốt

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giải trình các chất vấn của đại biểu chiều 1/11

Chiều 1/11, cuối phiên chất vấn kéo dài 3 ngày (từ 30/10 đến 1/11), vào lúc 15h50 đến 16h35, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dành thời gian phát biểu, giải trình các chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Tỷ lệ nghèo giảm ấn tượng xuống còn khoảng 7%

Thủ tướng cho biết, gần 75 năm sau ngày độc lập, gần 45 năm sau thống nhất và hơn 30 năm thực hiện công cuộc Đổi mới, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao và ghi nhận như một hình mẫu của nền kinh tế chuyển đổi có nhiều thành công trong phát triển và giảm nghèo.

Đặc biệt, cũng ngay phần mở đầu bài phát biểu, Thủ tướng đánh giá cao công tác giảm nghèo. Viện dẫn báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), Thủ tướng cho rằng: “Một báo cáo gần đây của WB có tên “Bước tiến mới: Giảm nghèo và thịnh vượng chung ở Việt Nam” ghi nhận trong ba thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được những kết quả to lớn trong việc giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng chục triệu người”.

Tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 1986- 2017 đạt 6,63%/năm. 20 năm gần nhất tăng bình quân 6,3%/năm, 10 năm gần nhất tăng 6%/năm, riêng năm 2017 tăng 6,81%, năm 2018 dự kiến tăng trên 6,7%.

“Việt Nam đã chuyển từ nhóm thu nhập thấp sang thu nhập trung bình, tỷ lệ nghèo giảm từ mức trên 60% xuống còn khoảng 7%, và quy mô nền kinh tế hiện đứng thứ 44 thế giới theo GDP danh nghĩa và thứ 34 khi tính theo sức mua tương đương quốc tế”.

Nhìn lại chặng đường đổi mới hơn 30 năm qua không phải chỉ để thấy niềm tin và tự hào mà quan trọng hơn là giúp chúng ta định hình cho chặng đường 30 năm tới và xa hơn nữa. Thủ tướng nhìn nhận: “Chặng đường phía trước sẽ không hề dễ dàng, thậm chí còn khó khăn và phức tạp hơn chặng đường đã đi qua”.

Người đứng đầu Chính phủ cho rằng, nhu cầu, mong muốn và sự quan tâm của người dân là rất đa dạng và không ngừng phát triển, từ những điều rất cơ bản như ăn-ở-đi lại cho đến nhu cầu được giáo dục, học hành và chữa bệnh; người dân muốn có cuộc sống an vui và khỏe mạnh, có việc làm, thu nhập và sự nghiệp v.v…

Khi chúng ta còn nghèo thì nhu cầu có thể chỉ là “ăn no mặc ấm” nhưng xã hội khá giả hơn, nhu cầu của chúng ta không chỉ là “ăn ngon mặc đẹp”, mà còn là không gian phát triển ngày càng rộng mở hơn, hội nhập hơn với xu thế tiến bộ toàn cầu.

“Rõ ràng không có thước đo tăng trưởng nào có thể lượng hóa được mọi nhu cầu này của người dân”, Thủ tướng nói.

Theo đó, phát triển bền vững trên ba trụ cột kinh tế - xã hội - môi trường, đảm bảo mọi thành viên trong xã hội có thể tham gia đóng góp và hưởng lợi tương xứng từ tăng trưởng, không để ai bị bỏ lại phía sau- đó là nền tảng của phát triển bao trùm.

NSLĐ: Nhân tố chủ đạo hình thành lợi thế cạnh tranh quốc gia

Theo Thủ tướng, nhiệm vụ phát triển đặt ra cho Việt Nam trong 5- 10 năm tới và xa hơn đòi hỏi chúng ta phải nắm bắt những xu thế công nghệ và chuyển động của thế giới toàn cầu hóa.

Toàn cảnh phiên họp chiều 1/11

“Một trong những thách thức nổi lên từ Cách mạng 4.0 là làm tăng nguy cơ mất việc làm trong một số ngành công nghiệp truyền thống. Những lao động giản đơn rất dễ bị thay thế, trong khi đây lại là đối tượng dễ bị tổn thương thu nhập”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng nhìn nhận, Việt Nam là một trong những nước chịu thách thức lớn của khả năng thay thế lao động trong các ngành công nghiệp truyền thống, sử dụng nhiều lao động. Do vậy, chúng ta cần chuẩn bị cho mình những điều kiện then chốt, trong đó trọng tâm là nguồn nhân lực chất lượng cao.

“Điều này phải là hiển nhiên và chúng ta có trách nhiệm trước lịch sử cũng như với thế hệ hôm nay trước sứ mệnh đưa tài nguyên con người trở thành ưu thế chủ đạo của Việt Nam trong bối cảnh hợp tác và cạnh tranh toàn cầu, bởi Việt Nam là quốc gia có cơ cấu dân số vàng, quy mô dân số lớn thứ 14 thế giới với truyền thống hiếu học đã được hun đúc trong suốt chiều dài lịch sử văn hiến hàng ngàn năm”, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.

Theo đó, để góp phần giải quyết thách thức, Thủ tướng cho rằng, cần tạo mọi điều kiện thúc đẩy sự phát triển cả về lượng lẫn về chất của khu vực DNNVV, doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nông thôn, miền núi, các mô hình sinh kế mới của đồng bào dân tộc thiểu số, ở vùng sâu, vùng xa.v.v...

Thủ tướng phân tích, theo quy luật phát triển, các quốc gia khi đạt mức thu nhập trung bình đều phải đối mặt với thách thức về lợi thế cạnh tranh. Ngân hàng Thế giới đã tổng kết và chỉ ra rằng trong hơn nửa thế kỷ qua, số các quốc gia thoát được đói nghèo để đạt mức thu nhập trung bình là không nhiều, và số các quốc gia vượt qua bẫy thu nhập trung bình để gia nhập nhóm các quốc gia phát triển còn ít hơn nữa.

“Việt Nam đang ở vào giai đoạn chuyển đổi đầy khó khăn, thách thức này. Tiền lương đang có xu hướng gia tăng. Cùng với đó, tốc độ tăng lực lượng lao động của Việt Nam đã giảm khá nhanh từ mức bình quân 2,7%/năm trong giai đoạn 2001-2010 xuống chỉ còn 1.4% trong giai đoạn 2011- 2018, và dự báo trong giai đoạn 2011- 2030 chỉ còn chưa tới 1%”, Thủ tướng nói.

Theo đó, người đứng đầu Chính phủ cho rằng, muốn duy trì và nâng cao tốc độ tăng trưởng kinh tế, chúng ta buộc phải đẩy nhanh tốc độ tăng năng suất lao động, coi đây là đòn bẩy kinh tế then chốt, là nhân tố chủ đạo hình thành lợi thế cạnh tranh quốc gia.

“Tăng năng suất lao động trong giai đoạn tới đây phải dựa chủ yếu vào nhân tố đổi mới sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ. Đổi mới sáng tạo, vì thế, là yêu cầu nội tại có tính cấp thiết của nền kinh tế”, Thủ tướng khẳng định.

Kiến tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy giảm nghèo nhanh và bền vững

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, theo Thủ tướng, đã gần 3 năm, dù tình hình kinh tế thế giới biến động phức tạp, khó lường, nhiều mặt không thuận lợi đối với một nước hội nhập sâu như Việt Nam, nhưng chúng ta đã giữ được ổn đinh chính trị - xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối cao với chất lượng được cải thiện.

Thành quả này nhờ nỗ lực chung cả cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Chúng ta cần tiếp tục nỗ lực để phát triển mạnh mẽ và cải thiện hơn nữa cuộc sống của nhân dân. 

Theo dự báo của WB, mỗi năm Việt Nam có khoảng 1,5 triệu người gia nhập tầng lớp trung lưu, điều này cho thấy các hộ gia đình vẫn đang leo cao hơn trên nấc thang kinh tế sau khi thoát nghèo.

“Đây là động lực tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong thời gian tới. Nhiệm vụ của chúng ta là phải kiến tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy giảm nghèo nhanh và bền vững, mọi người dân đều có cơ hội cùng tiến lên chứ không phải bị bỏ lại phía sau”, Thủ tướng nói.

Và Thủ tướng nhán mạnh: “Dân số Việt Nam dự báo sẽ đạt 96.963.958 người vào đầu năm 2019. Tôi nói con số lẻ thế có nghĩa gì? Là để chúng ta hiểu và đặt sự lưu tâm của chúng ta đến từng người dân, không để bất kỳ ai bị bỏ sót hay cảm thấy bị bỏ sót trong các chính sách phát triển”.