Đại thắng mùa Xuân 1975: Cảm hứng cho những ca khúc bất hủ

Nhạc sĩ Phạm Tuyên.

Tiết tấu và ca từ của ca khúc “Đất nước trọn niềm vui” không chỉ là tiếng lòng của nhạc sĩ Hoàng Hà mà còn thể hiện niềm vui, niềm hạnh phúc bất tận của triệu trái tim Việt Nam trong niềm vui giải phóng Sài Gòn, Bắc - Nam sum họp. Trong những tháng ngày đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, mỗi bài hát giống như dòng thác cách mạng, lời hiệu triệu mạnh mẽ thúc giục toàn quân tiến lên, và cũng kịp thời cổ vũ thắng lợi của các chiến dịch lớn trên nhiều mặt trận.

Cuối tháng 4/1975, tin vui dồn dập của quân ta trên khắp các chiến trường với thắng lợi rực rỡ của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Nhiều nhạc sĩ đã sáng tác ca khúc ca ngợi chiến thắng vĩ đại của dân tộc trong đó có bài hát “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà. Nhạc sĩ đã sáng tác bài hát vào đêm 26/4/1975 tại nhà riêng ở Hà Nội.

Thời điểm sáng tác ca khúc, nhạc sĩ Hoàng Hà đang công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, vì thế ông thường xuyên có điều kiện tiếp xúc với những tin tức nóng hổi nhất về tình hình chiến sự. Khi nghe tin quân giải phóng tiến về Sài Gòn, trong lòng người nhạc sĩ trào dâng xúc cảm và hạnh phúc.

Nhạc sĩ Hoàng Hà.

Ngay đêm hôm đó, ông đã hoàn thành cả phần giai điệu và lời ca bài hát “Đất nước trọn niềm vui”.  Tại thời điểm sáng tác ca khúc, nhạc sĩ Hoàng Hà chưa một lần được đặt chân đến Sài Gòn, nhưng với niềm tin tất thắng, ông đã hình dung về ngày Sài Gòn rực rỡ cờ hoa trong ngày đại thắng với niềm vui hân hoan: "Ta đi trong muôn ánh sao vàng rừng cờ tung bay/Rộn ràng và mê say những bước chân dồn về đây/Sài Gòn ơi, vững tin đã bao năm rồi, một ngày vui giải phóng...".

Nhạc sĩ Xuân Hồng. 

Với tiết tấu khỏe khoắn, hân hoan, đậm chất hành khúc, ca khúc “Đất nước trọn niềm vui” không chỉ là tiếng lòng của nhạc sĩ mà còn thể hiện niềm vui, niềm hạnh phúc bất tận của triệu trái tim Việt Nam. Bài hát được phát trên sóng Đài Phát thanh Giải phóng lần đầu vào sáng 1/5/1975 và sau này được sử dụng làm nhạc hiệu của Đài Tiếng nói nhân dân TP Hồ Chí Minh. “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà chính là tiếng lòng của người con đất Bắc hướng về miền Nam, hòa chung không khí vỡ òa vì hạnh phúc trong ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, Bắc - Nam thu về một mối.

Ra đời cùng thời điểm với ca khúc “Đất nước trọn niềm vui”, bài hát “Như có Bác trong ngày vui đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên cũng nhanh chóng được công chúng đón nhận. Nhạc sĩ Phạm Tuyên từng chia sẻ, đầu tháng 4/1975, ông đang công tác ở Ban Văn nghệ Đài Tiếng nói Việt Nam, được nhà báo Trần Lâm, Tổng giám đốc Đài giao nhiệm vụ sáng tác một tác phẩm lớn để mừng ngày đất nước toàn thắng. Ông đã chuẩn bị và phác thảo một bản hợp xướng 4 chương gồm: Miền Bắc lũy thép, miền Nam thành đồng, Tiến công và nổi dậy, Toàn thắng. Nhưng cuối cùng, ông lại ngừng việc sáng tác bản hợp xướng trên vì cho rằng nếu đất nước giải phóng, người dân sẽ đổ ra đường chẳng ai ở nhà mà nghe hợp xướng. Đêm 28/4/1975, sau khi nghe Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin một phi công quân đội Sài Gòn (Nguyễn Thành Trung, người của ta cài vào Không lực Việt Nam cộng hòa) ném bom sân bay Tân Sơn Nhất, chỉ chưa đầy 2 tiếng đồng hồ sau nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết xong bài hát “Như có Bác trong ngày vui đại thắng”. Nhạc sĩ Phạm Tuyên cho biết thêm: “Khi viết xong ca khúc này, tôi cảm thấy như mình đã trả được một món nợ tinh thần mà tôi trăn trở suốt cả tháng ròng”.

Đến trưa 30/4/1975, sau khi nghe tin miền Nam hoàn toàn được giải phóng, Tổng Giám đốc Trần Lâm cho gọi nhạc sĩ Phạm Tuyên lên báo cáo về nhiệm vụ được giao từ trước. Khi gặp ông Trần Lâm, mừng đến rơi nước mắt, Phạm Tuyên đã hát ngay bài “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”. Ông Trần Lâm khen ngợi và đề nghị cho thu thanh ngay bài hát để phát trong bản tin thời sự đặc biệt chiều cùng ngày. Bài hát được phát đi phát lại hơn 40 lần trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam. Cứ sau một bản tin thông báo thắng trận tới nhân dân trong nước và bạn bè trên thế giới là bài hát lại vang lên hào hùng.

Với nhạc sĩ Xuân Hồng, một người miền Nam, ông đã viết nên nhiều ca khúc cách mạng nổi tiếng, nhưng "Mùa xuân trên Thành phố Hồ Chí Minh" mới thực sự là đỉnh cao trong các sáng tác của ông. Bài hát được ông sáng năm 1975 khi 5 cánh quân giải phóng hiên ngang tiến về Sài Gòn, lật đổ chính quyền Sài Gòn, một trang sử mới của dân tộc được mở ra. “Thành phố Hồ Chí Minh quê ta, đã viết nên thiên anh hùng ca, thiên anh hùng ca ngàn năm sáng chói, lưu danh đến muôn đời”.

Niềm vui ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước là nguồn cảm hứng cho các nhạc sĩ sáng tác những ca khúc bất hủ.

Mùa xuân năm 1975 là mùa xuân đáng nhớ nhất trong lịch sử dân tộc, mùa xuân thống nhất đất nước, mùa xuân của sum họp của toàn thể nhân dân hai miền đất nước sau bao năm chờ đợi. Nhạc sĩ Xuân Hồng viết: “Sài Gòn ơi cả nước vẫy chào! Cờ sao đang tung bay cao, qua hết rồi những năm thương đau. Xa ba mươi năm nay đã gặp nhau, vui sao nước mắt lại trào”. Một niềm vui khôn xiết tuôn trào nhân ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Mùa xuân trên Thành phố Hồ Chí Minh nhân ngày giải phóng chính là mùa xuân đẹp nhất của nhân dân hai miền đất nước. “Ôi ta đang đi giữa rừng hoa, hay ta đi giữa rừng cờ...”/ "... Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh là mùa xuân đẹp nhất quê mình”…

Chiến thắng mùa Xuân năm 1975 đi vào lịch sử như một dấu son chói lọi mở ra thời kỳ đầy tươi sáng, vẻ vang cho cả dân tộc. Dấu son ấy trở thành cảm hứng để các nhạc sĩ sáng tác những ca khúc bất tử. Cũng chính những bài ca đi cùng năm tháng đó đã góp phần tôn vinh tầm vóc và ý nghĩa to lớn của đại thắng mùa Xuân 1975.