Cứu thành công thai nhi bị hoán vị động mạch

Đó là trường hợp sản phụ H.L.N.X (giáo viên mầm non, 24 tuổi, ngụ tại TPHCM), sau khi phát hiện bất thường cấu trúc tim của thai nhi qua siêu âm hình thái học định kỳ, chị X.. Ở tuần thứ 22 của thai kì bác sĩ đã chẩn đoán trước sinh khẳng định chẩn đoán qua siêu âm (ghi nhận có kèm theo bất thường thuỳ dưới phổi phải), tiến hành chọc ối kiểm tra và phối hợp hội chẩn chuyên khoa với Đơn vị hình ảnh học Tim bẩm sinh.

Qua đó, các bác sĩ tim mạch chẩn đoán bé P.D.M.A (con của sản phụ H.L.N.X, bé gái) mắc bệnh hoán vị đại động mạch đơn thuần, phổi biệt trí bên phải – động mạch chủ của bé xuất phát từ tim phải, hoán đổi vị trí với động mạch phổi, khiến quá trình trộn lẫn oxy vào máu tại phổi không được diễn ra, như vậy máu đen (máu không có oxy) sẽ đi nuôi cơ thể dẫn đến cơ thể bị thiếu oxy, nguy hiểm đến tính mạng.

Sau nhiều lần hội chẩn giữa các chuyên khoa, đội ngũ bác sĩ của bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM nhận định đây là một ca bệnh khó, cần phối hợp nhiều chuyên khoa điều trị và xây dựng quá trình theo dõi chặt chẽ từ trước khi sinh đến sau khi sinh. Vấn đề nan giải được đặt ra cho đội ngũ bác sĩ là thời gian. Vì thai nhi được dự đoán cần phải được cấp cứu khẩn cấp và trải qua một cuộc đại phẫu thuật khi bé vẫn còn trong giai đoạn sơ sinh.

Về mặt sản khoa, TS BS. Trần Nhật Thăng – Trưởng Khoa Phụ sản BV ĐHYD TPHCM cho biết: "Đây là hiện tượng bất thường trong quá trình tạo hình tim của phôi thai, khiến động mạnh phổi và động mạch chủ "đổi chỗ" cho nhau. Sau khi xác định bé bị hoán vị đại động mạch, chúng tôi theo dõi và tiến thành hội chẩn tim mạch một lần nữa khi thai được 34 tuần tuổi, kết quả siêu âm cho thấy có nhiều khả năng phải can thiệp sớm. Do đó nhóm hội chẩn sản nhi quyết định mổ lấy thai chủ động khi thai kỳ được 38 tuần 5 ngày. Can thiệp sớm sau sinh là điều kiện tiên quyết để bé được cứu sống sau sinh và chịu đựng được cuộc mổ điều chỉnh sau đó". 

 Ngày 21/11/2019, chị X. được chỉ định mổ lấy thai. Bé A. sau khi cắt rốn và ổn định hô hấp thì ngay lập tức được chuyển sang Phòng Can thiệp nội mạch (DSA) để cấp cứu. PGS TS BS. Lê Minh Khôi – Trưởng Đơn vị Hình ảnh tim mạch, Trung tâm Tim mạch bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM nhận định, đúng như tiên lượng từ thời kỳ bào thai, tình trạng bé khi siêu âm sau sinh cho thấy cần phải được can thiệp cấp cứu khẩn cấp do khả năng trộn máu trong tim rất kém. Thế nên mục tiêu điều trị đầu tiên là làm sao có trộn máu trong tim, để một phần máu đỏ có thể ra ngoài nuôi cơ thể, một phần máu đen được đưa lên phổi trao đổi khí nhằm duy trì sự sống cho em bé.

May mắn, bé A. chào đời đủ cân theo tính toán (3,45 kg) một cách ngoạn mục. Toàn bộ quá trình được thực hiện dưới sự phối hợp chuyên nghiệp giữa các bác sĩ sản khoa và bác sĩ tim mạch."Kỹ thuật cấp cứu cho bé A. là phá vách liên nhĩ bằng bóng qua da thông qua can thiệp dưới siêu âm tim và soi tia. Đây là bước chuẩn bị để bé A. có đủ sức trải qua một cuộc phẫu thuật chuyển gốc động mạch lớn tiếp theo."  Bác sĩ Khôi cho hay.

Ngày 29/11/2019, bé A. được 8 ngày tuổi, bé được tiến hành phẫu thuật chuyển gốc động mạch. Công tác gây mê – hồi sức và chạy máy tuần hoàn máu bên ngoài cho trẻ có số ký nhỏ cũng là một thử thách lớn trong quá trình phẫu thuật. ThS BS. Trần Thị Thanh Thủy – Phụ trách Đơn vị Hồi sức Phẫu thuật Tim mạch, Trung tâm Tim mạch chia sẻ khó khăn lớn nhất trong quá trình điều trị: "Phẫu thuật tim hở rất phức tạp, đặc biệt đối với trường hợp em bé sơ sinh. Bộ phận gây mê - Hồi sức phải chú ý trong từng thao tác thực hiện thủ thuật, điều chỉnh máy thở, vận hành trong tuần hoàn ngoài cơ thể, sử dụng thuốc, chăm sóc bé cũng như phòng ngừa nhiễm khuẩn."

 Nhìn đứa con bé nhỏ của mình nằm lọt thỏm trong lồng kính, anh P.H.T (ba của bé P.D.M.A) không nén nổi xúc động. Ngày con được đẩy ra từ cánh cửa cách ly của phòng Hồi sức về lại Đơn vị Đơn nguyên sơ sinh, anh T. bồi hồi "lúc ấy em mới cảm thấy con mình được sống". Từng giây phút bé A. được rút nội khí quản, cai máy thở, tự mình hô hấp những hơi thở đầu tiên đều là những khoảnh khắc vỡ oà của gia đình và cả ê-kíp như một điều kì diệu vừa xảy ra.

Không được gặp con ngay khi con chào đời, chị X. nặng nề khi nhớ về hình ảnh con nhỏ bé nằm giữa những máy móc, dây truyền dịch để duy trì sự sống. May mắn, lời cầu nguyện cho con bình an từ những ngày thai nghén đến khi con phẫu thuật đã trở thành hiện thực. Tình trạng sức khỏe của bé A. phục hồi một cách thần kì, không xảy ra hiện tượng viêm phổi, nhiễm trùng nặng, suy thận, suy gan… hay những rủi ro đối với trẻ sơ sinh sau mổ. Hiện tại, sức khỏe của bé A. đã ổn định, có thể tự uống sữa và được xuất viện.