Cứu sống người đàn ông bị ngưng tim sau cơn đột ngột cảm giác mệt, tức ngực, khó thở

Đó là người bệnh N.Đ.T. (ngụ tại TPHCM). Anh T. đột ngột cảm giác mệt, tức ngực, khó thở được gia đình đưa đến Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM) khám ngay trong đêm. Trước đó, sức khỏe của anh T. hoàn toàn bình thường. Anh T. bị ngưng tim ngay trước cổng bệnh viện. Người bệnh được chuyển ngay vào Khoa cấp cứu và được tiến hành cấp cứu ngưng tim trong khoảng 30 phút mới có tim đập trở lại. Sau khi tim đập trở lại, người bệnh vẫn trong tình trạng hôn mê, phải thở máy. Nguyên nhân ngưng tim được nghĩ nhiều do nguyên nhân tim mạch, người bệnh được hội chẩn khẩn với chuyên khoa Tim mạch và chụp mạch vành cấp cứu nhưng không phát hiện tổn thương. Ngay sau đó người bệnh được chuyển về khoa Hồi sức tích cực để tiếp tục hồi sức sau ngưng tim với thở máy, kiểm soát huyết áp, kiểm soát đường huyết, điều chỉnh rối loạn nước và điện giải.

ThS BS. Phan Thái Sơn, Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực BV ĐHYD TPHCM đánh giá, người bệnh có chỉ định hạ thân nhiệt chỉ huy và cần được thực hiện sớm để bảo vệ não. Ngay sau đó, điều trị hạ thân nhiệt được tiến hành vào giờ thứ 6 giờ kể từ khi ngưng tim bằng kỹ thuật hạ thân nhiệt bề mặt (dùng các tấm dán hạ nhiệt lên bề mặt da và hạ thân nhiệt điều khiển bằng máy), quá trình hạ thân nhiệt chỉ huy được tiến hành trong khoảng thời gian 96 giờ. Cùng với biện pháp hạ thân nhiệt chỉ huy, người bệnh được hồi sức tích cực với thở máy, dùng các thuốc an thần và dãn cơ, kiểm soát huyết áp. Kết thúc liệu trình hạ thân nhiệt, người bệnh được ngưng các thuốc an thần và dãn cơ, người bệnh tỉnh, trí nhớ phục hồi gần như hoàn toàn, không có dấu hiệu tổn thương thần kinh do ngưng tim kéo dài.

Sau khi loại trừ các nguyên nhân gây ngưng tim khác, bệnh lý mạch vành vẫn được nghĩ tới nhiều nhất, người bệnh đã được chụp lại mạch vành để đánh giá tổn thương, hẹp động mạch vành trái được phát hiện và đã được can thiệp đặt stent.

Theo kết quả nhiều nghiên cứu, người bệnh sau cấp cứu ngưng tim còn hôn mê, nếu không được hạ thân nhiệt bảo vệ não thì tổn thương não sẽ tiếp tục tiến triển, mỗi một giờ trôi qua không được điều trị hạ thân nhiệt thì tổn thương não sẽ tăng lên khoảng 20% và thường để lại di chứng về thần kinh nặng nề. Việc tiến hành hạ thân nhiệt chỉ huy được khuyến cáo thực hiện trong thời gian dưới 8 giờ sau khi ngưng tim mới hy vọng đem lại kết quả khả quan.

ThS BS. Phan Thái Sơn cho biết, trước đây khi chưa áp dụng kỹ thuật hạ thân nhiệt chỉ huy cho người bệnh sau ngưng tim còn hôn mê, quá trình hồi sức tiên lượng thường xấu, tổn thương não thiếu oxy trong quá trình ngưng tim tiến triển và để lại di chứng nặng nề. Trường hợp được cứu sống, người bệnh cũng thường rơi vào tình trạng hôn mê kéo dài, sống đời sống thực vật, để lại gánh nặng về chăm sóc y tế cho gia đình và xã hội.

Kỹ thuật hạ thân nhiệt chỉ huy bảo vệ não sau ngưng tim đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng trong vài năm gần đây đem lại kết quả khả quan. Ở Việt Nam, phương pháp này đã được áp dụng và cứu sống được nhiều người bệnh ngưng tim phục hồi tốt tri giác, không hoặc ít để lại di chứng về thần kinh. Khoa Hồi sức tích cực BV ĐHYD TPHCM đã triển khai điều trị hạ thân nhiệt để bảo vệ não cho người bệnh hôn mê sau ngưng tim. Phương pháp này đã mang lại sự hồi phục tốt chức năng thần kinh, mở ra hướng điều trị tích cực cho người bệnh sau ngưng tim.

Để điều trị hạ thân nhiệt đem lại kết quả cao đòi hỏi phải phối hợp tốt giữa các chuyên khoa, người bệnh ngưng tim phải được đưa đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất, quá trình cấp cứu ngưng tim phổi phải được tiến hành nhanh chóng, tích cực để khôi phục lại tuần hoàn sớm nhất. Người bệnh sau cấp cứu ngưng tim còn hôn mê, nếu nguyên nhân gây ngưng tim là bệnh lý tim mạch thì cần can thiệp cấp cứu để giải quyết nguyên nhân. Ngay sau đó người bệnh phải được hồi sức nội khoa tích cực cùng với điều trị hạ thân nhiệt chỉ huy phải được tiến hành sớm nhất vì tổn thương não thiếu oxy sẽ tiến triển và thường để lại di chứng thần kinh nặng nề.

ThS BS. Phan Thái Sơn khuyến cáo, theo thống kê có khoảng 70% người bệnh ngưng tim ngoại viện liên quan đến các bệnh lý tim mạch. Do đó, việc khám sức khoẻ định kỳ để phát hiện các bệnh lý nguy cơ như: tăng huyết áp, bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, đái tháo đường, rối loạn chuyển hoá lipid, béo phì… là rất quan trọng. Đây là các bệnh lý cần phát hiện và điều trị tối ưu. Bên cạnh đó, việc duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp cũng sẽ giúp giảm bớt nguy cơ này.