Cục Việc làm giai đoạn 2008 - 2018: Thành tựu và sự kiện

Lãnh đạo Cục Việc làm làm việc với đoàn công tác Philippines về bảo hiểm thất nghiệp.

1. Cục Việc làm được thành lập, đánh dấu thời kỳ mới trong công tác quản lý nhà nước về việc làm, thị trường lao động, bảo hiểm thất nghiệp và quản lý lao động. 

Cục Việc làm được thành lập theo Nghị định 186/2007/NĐ-CP ngày 25/12/2007 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ LĐ-TB&XH. 10 năm qua, Cục Việc làm đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng quản lý nhà nước về việc làm; hỗ trợ tạo việc làm; thông tin thị trường lao động; tổ chức và hoạt động dịch vụ việc làm; quản lý lao động và bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật. Ngày càng thể hiện đúng vai trò, vị trí rất quan trọng, then chốt trên thị trường lao động và vấn đề việc làm đối với người lao động.

2. Tham mưu xây dựng để Bộ trình Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Việc làm  

Cục Việc làm đã tham mưu trình Bộ trình Chính phủ để trình Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 6 thông qua Luật Việc làm ngày 16/11/2013 (Luật số 38/2013/QH13), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2015. Lần đầu tiên Việt Nam có một văn bản Luật riêng quy định đầy đủ, điều chỉnh các quan hệ về việc làm, thị trường lao động, tổ chức và hoạt động dịch vụ việc làm và bảo hiểm thất nghiệp. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm hỗ trợ tạo cơ hội việc làm theo hướng tốt hơn cho người lao động trong quá trình đổi mới, phát triển và hội nhập.

3. Xây dựng và triển khai chính sách bảo hiểm thất nghiệp sớm đi vào cuộc sống và hiệu quả 

Cục Việc làm được giao nghiên cứu và xây dựng chính sách bảo hiểm thất nghiệp, tổ chức triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp từ ngày 1/1/2009, chính sách bảo hiểm thất nghiệp bao gồm 4 chế độ: Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm; hỗ trợ học nghề, trợ cấp thất nghiệp; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động. Trong 10 năm qua, nhất là sau khi chính sách bảo hiểm thất nghiệp được thực hiện theo Luật Việc làm, Cục Việc làm đã tham mưu trình Bộ trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và ban hành theo thẩm quyền hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đầy đủ, kịp thời và tổ chức thực hiện theo phương châm 3 đúng “đúng đối tượng, đúng chế độ, đúng thời hạn”. Đây là chính sách sớm đi vào cuộc sống và có hiệu quả, được dư luận xã hội, doanh nghiệp, người lao động tích cực hưởng ứng, tham gia và đánh giá cao, góp phần ổn định đời sống và hỗ trợ thiết thực cho người sử dụng lao động, người lao động trong việc học nghề và tìm việc làm, sớm đưa họ trở lại làm việc. Ngoài trợ cấp thất nghiệp, theo Luật Việc làm, người lao động còn được hưởng chế độ BHYT trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, được hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí, hỗ trợ chi phí học nghề, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm.

Đến nay, cả nước có gần 12 triệu người tham gia bảo hiểm thất nghiệp, chiếm 20,5% lực lượng lao động cả nước; gần 4 triệu lượt người hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trung tâm dịch vụ việc làm các tỉnh, thành phố đã tư vấn, giới thiệu việc làm cho 96% người hưởng trợ cấp thất nghiệp và hỗ trợ học nghề cho 123 nghìn người lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp.

4. Quy hoạch và phát triển hệ thống dịch vụ việc làm 

Cục Việc làm đã tích cực, chủ động tham mưu trình Bộ để trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều chính sách góp phần hỗ trợ phát triển, hoàn thiện tổ chức hoạt động dịch vụ việc làm, bao gồm các trung tâm dịch vụ việc làm công lập và các doanh nghiệp dịch vụ việc làm, như: Luật Việc làm năm 2013; Nghị định số 196/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 quy định thành lập và hoạt động của Trung tâm dịch vụ việc làm; Nghị định số 52/2014/NĐ-CP ngày 23/5/2014 quy định điều kiện, thủ tục cấp giấy phép hoạt động dịch vụ việc làm của doanh nghiệp hoạt động dịch vụ việc làm; Quyết định 1833/QĐ- TTg ngày 28/10/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch mạng lưới các trung tâm dịch vụ việc làm giai đoạn 2016 - 2025.

 Đến nay, số Trung tâm dịch vụ việc làm công lập của cả nước là 98 trung tâm. Trong đó 63 Trung tâm dịch vụ việc làm do UBND tỉnh, thành phố thành lập, giao Sở LĐ-TB&XH quản lý; 35 trung tâm thuộc các bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội. Các trung này đã có những đóng góp không nhỏ cho công tác giải quyết việc làm cho người lao động, là địa chỉ tin cậy cung cấp các dịch vụ tư vấn, giới thiệu việc làm, cung ứng lao động; thu thập thông tin về việc làm trống, người tìm việc - việc tìm người; dạy nghề ngắn hạn gắn với giải quyết việc làm cho người lao động, thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp...

Trong giai đoạn 2008 - 2017, 63 Trung tâm dịch vụ việc làm trực thuộc ngành LĐ-TB&XH đã tư vấn, giới thiệu việc làm là 18.780.000 lượt người, trong đó số lao động nhận được việc làm do Trung tâm giới thiệu và cung ứng là 5.113.455 lượt người, chiếm 27,2% tổng số người được tư vấn, giới thiệu việc làm. Trong đó, đã có 48 Trung tâm dịch vụ việc làm tổ chức tổ chức được 7.642 phiên giao dịch việc làm với số doanh nghiệp tham gia trung bình trong một phiên giao dịch việc làm từ 25 - 30 doanh nghiệp và 400 - 450 lao động, trong đó số lao động được sơ tuyển trong một phiên giao dịch việc làm khoảng 200 - 230 lao động và góp phần giao dịch việc làm theo hướng tích cực, được người lao động và người sử dụng lao động đánh giá cao.

Đến nay, toàn quốc có 216 doanh nghiệp đã được cấp phép hoạt động. Các doanh nghiệp này đều đảm bảo các điều kiện cơ bản về cơ sở vật chất, nhân sự, ký quỹ để phòng ngừa rủi ro cho người lao động, được phân bố ở những địa phương có thị trường lao động phát triển, gần các khu công nghiệp, khu chế xuất, chủ yếu thực hiện kết nối việc làm cho lao động trình độ cao, góp phần thúc đẩy phát triển thị trường lao động.

5. Công tác quản lý lao động đạt nhiều kết quả tích cực 

Từ năm 2008 - 2018, Cục Việc làm đã tham mưu cho Bộ trình các cấp có thẩm quyền ban hành 01 Chỉ thị của Ban Bí thư, 05  Nghị định, 01 Quyết định của Thủ tướng, 10 Thông tư, 02 Thông tư liên tịch về lĩnh vực quản lý lao động; tuyển và quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp Việt Nam; về tuyển và quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam; quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.  Cục cũng tham mưu cho Bộ LĐ-TB&XH ban hành 04 Thông tư để hướng dẫn thực hiện các Nghị định nêu trên cũng như phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công an ban hành 02 thông tư liên tịch để hướng dẫn thực hiện thỏa thuận giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủ New Zealand và Chính phủ Australia về Chương trình làm việc kết hợp kỳ nghỉ.

Tính đến đầu năm 2018, cả nước có trên 80.000 người lao động nước ngoài đến từ trên 110 quốc gia và vùng lãnh thổ, làm việc ở các vị trí nhà quản lý, giám đốc điều hành, chuyên gia và lao động kỹ thuật. Trong đó trên 95% tổng số lao động nước ngoài thuộc diện cấp giấy phép lao động  đã được cấp giấy phép lao động.

6. Tham gia giải quyết kịp thời các vấn đề về lao động do sự cố biển 

Ngay sau khi diễn ra các sự cố biển tháng 5/2014 và sự cố môi trường biển do Formosa gây ra tại các tỉnh miền Trung, Cục Việc làm đã chủ động tham mưu kịp thời trình Bộ xây dựng và tổ chức thực hiện các giải pháp về vấn đề lao động - việc làm, mới đây nhất là Đề án xác định thiệt hại, thực hiện bồi thường, hỗ trợ; khôi phục sản xuất và đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bị ảnh hưởng do sự cố môi trường biển tại các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên -Huế. Nhờ đó đã kịp thời hỗ trợ người lao động tại các địa phương bị ảnh hưởng bởi sự cố biển khắc phục khó khăn, tạo việc làm, khôi phục sản xuất và bảo đảm an sinh xã hội.

7. Xây dựng để Bộ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành và chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện nhiều chương trình, dự án thuộc chương trình Mục tiêu Quốc gia về việc làm  

Đặc biệt là chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm qua các giai đoạn (2006 - 2010; 2011 - 2015), chương trình mục tiêu giáo dục nghề nghiệp - việc làm và an toàn lao động giai đoạn 2016 - 2020; các Đề án hỗ trợ phụ nữ, thanh niên học nghề và tạo việc làm giai đoạn 2008 - 2015; Dự án vay vốn tạo việc làm từ Quỹ quốc gia về việc làm; Dự án phát triển thị trường lao động và việc làm... Hiện số lao động có việc làm là 53,403 triệu người. So với năm 2008 số người có việc làm đã tăng thêm 6,153 triệu người, gần bằng số tăng lực lượng lao động trong cùng giai đoạn; doanh số cho vay 2.500 - 3.000 tỷ đồng  mỗi năm, Quỹ Quốc gia về việc làm đã hỗ trợ tạo việc làm cho khoảng 100 nghìn lao động mỗi năm; đầu tư cho các Trung tâm Dịch vụ việc làm; tổ chức đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ; thực hiện hoạt động thu thập thông tin và giám sát đánh giá.

8. Thu thập, phân tích và dự báo thông tin thị trường lao động 

Để hoàn thiện và vận hành có hiệu quả thị trường lao động, từ năm 2008 đến nay Cục Việc làm đã chủ trì và phối hợp với các cơ quan hướng dẫn, chỉ đạo triển khai các hoạt động thu thập thông tin thị trường lao động thông qua điều tra nhu cầu sử dụng lao động trong các doanh nghiệp, khảo sát, ghi chép cập nhật cung, cầu lao động, phân tích, tổng hợp dữ liệu từ các cuộc điều tra về lao động, việc làm. Trên cơ sở đó, Cục đã xây dựng các báo cáo xu hướng việc làm, các bản tin cập nhật về thị trường lao động, giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để hoạch định chính sách, các cơ sở đào tạo xây dựng kế hoạch đào tạo và tuyển sinh phù hợp, người sử dụng lao động và người lao động nắm bắt được nguồn cung, cầu lao động hiện có trên thị trường và xu hướng tuyển dụng lao động.

9. Thực hiện hợp tác quốc tế với hiệu quả cao

Trong 10 năm qua, Cục Việc làm đã chủ động, tích cực triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế với hiệu quả cao, từ Dự án Thị trường lao động do Liên minh Châu Âu tài trợ (2008 - 2011), Dự án nâng cao năng lực thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp (2010 - 2011), Chương trình hợp tác ILO - Nhật Bản thúc đẩy và xây dựng chính sách bảo hiểm thất nghiệp và dịch vụ việc làm trong ASEAN (2011 - 2014) đến các hoạt động hợp tác với Cơ quan phát triển nguồn nhân lực Hàn Quốc (HRD Korea), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO Hà Nội), Ngân hàng Thế giới … trong xây dựng Luật Việc làm và các văn bản hướng dẫn.

10. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng CNTT trong cấp giấy phép lao động và thực hiện bảo hiểm thất nghiệp 

Trong những năm qua, Cục Việc làm đã chủ động thực hiện nghiêm túc công tác cải cách thủ tục hành chính liên quan đến cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam và giải quyết hưởng bảo hiểm thất nghiệp; xây dựng và ban hành áp dụng quy trình ISO; ứng dụng công nghệ thông tin và triển khai thực hiện tốt Nghị quyết 36a/NQ-CP về Chính phủ điện tử trong việc cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài qua môi trường mạng. Theo đó, Cục cũng đã xây dựng cổng thông tin điện tử http://dvc.vieclamvietnam.gov.vn để thực hiện cấp giấy phép lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam trực tuyến, kết nối với Cổng Thông tin điện tử Quốc gia. Tính đến tháng 3/2018, đã có 41 tỉnh, thành phố trong cả nước triển khai phần mềm cấp giấy phép lao động cho lao động nước ngoài qua mạng điện tử.

Bên cạnh đó, Cục cũng đã kết nối 64 website của các Trung tâm dịch vụ việc làm thuộc ngành LĐ-TB&XH trên toàn quốc tại Cổng thông tin điện tử việc làm Việt Nam (vieclamvietnam.gov.vn), tạo thành hệ thống và chia sẻ thông tin việc làm trống và thông tin người tìm việc giữa các địa phương. Đến nay, đã có hơn 213 triệu lượt truy cập cổng thông tin việc làm, bình quân 150 ngàn lượt truy cập mỗi ngày.

Website thường xuyên đăng tải thông tin việc làm trống của hơn 70.000 doanh nghiệp và thông tin tìm việc hơn 38.000 người.