Chuyện về ngôi chùa kiên trung nuôi chứa cán bộ cách mạng

Cơ sở họat động bí mật của cách mạng

Ấp Sóc là vùng căn cứ cách mạng của huyện Càng Long trong hai thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ.  Chùa Chùa Ấp Sóc (chùa Bodhiculàmani) được xây dựng cách nay trên 400 năm, vào khoảng năm 1541 D. L. Trong hai cuộc kháng chiến, chùa Ấp Sóc không chỉ đơn thuần là trung tâm sinh hoạt tôn giáo, văn hoá, trung tâm giáo dục của cộng đồng dân tộc Khmer tại phum sóc, mà còn là cơ sở họat động bí mật, nơi nuôi chứa, bảo vệ cán bộ cách mạng.

Trong thời chống Pháp, tấm gương tiên phong nhà sư nuôi chứa cán bộ cách mạng phải kể đến sư cả Thạch Kim. Những năm 1945 - 1946, bằng uy tín của mình đối với sư sãi, bà con phật tử...vị sư cả Thạch Kim đã đưa nhiều cán bộ xã về chùa nuôi chứa hòng qua mắt giặc. Từ đây các vị sư cả nối tiếp nhau ủng hộ cho cách mạng.

Theo một số ghi chép để lại, những năm 1948-1954, sư cả Thạch Yên âm thầm cho đào hầm bí mật dưới những bụi tre già khắp khuôn viên chùa để giấu che cán bộ. Vì lúc này, các đảng viên trong xã thường mất liên lạc do bọn mật thám lùng sục khắp nơi, các tổ chức chính quyền cách mạng gặp rất nhiều khó khăn. Được sự che chở của các nhà sư, cơ sở cách mạng tại chùa Ấp Sóc không chỉ an toàn về địa điểm mà còn an toàn về thế trận lòng dân. Bởi từ bà con phật tử đến các vị sư sãi đều tận tâm, tận lực nuôi chứa, bảo vệ cán bộ. Chính vì người dân một lòng theo cách mạng nên sau này, các cơ quan tỉnh, huyện luôn chọn Huyền Hội là nơi đứng chân.

Từ năm 1945 – 1949, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Sư cả Thạch Kim đã tham gia cách mạng và nuôi chứa cán bộ tại ngôi chùa này. Từ đó Ngôi chùa Bolhiculàmani trở thành cơ sở của Đảng, cách mạng đựơc bà con phật tử và các vị sư sãi che chở trong kháng chiến. Trãi qua các đời chủ trì chùa như Sư cả Thạch Kim, Sư cả Thạch Yên, Sư cả Thạch Niện…đã có nhiều cán bộ cách mạng từ tỉnh đến cơ sở đựơc nuôi chứa tại chùa như đồng chí Nguyễn Đáng (Năm Trung) – nguyên UV BCH Trung ương Đảng khóa V, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Cửu Long; đồng chí Hồ Nam (Năm Đạt), nguyên Bí thư Tỉnh ủy Cửu Long; Cụ Maha Sơn – Thông, nguyên Chủ tịch Hội đồng dân tộc Quốc hội khóa VII …Với tinh thần "Tất cả cho kháng chiến, tất cả cho chiến thắng", đã đựơc các vị sư sãi và bà con phật tử chùa Bolhiculàmani nguyện một lòng theo Đảng, theo cách mạng.

Bên cạnh đó nhà chùa còn vận động quần chúng nhân dân đóng góp nhiều lúa gạo, tiền bạc, của cải nuôi quân kháng chiến. Một trong những gia đình hưởng ứng tích cực là gia đình ông Kim Viên đã đóng góp 100 giạ lúa, 3 chỉ vàng 24K. Riêng chùa đã hiến hàng chục cây dầu cổ thụ xả ván đóng quan tài cùng nhiều loại cây khác đóng cừ làm bờ kè, hàn sông đắp cản phục vụ kháng chiến cùng nhiều dụng cụ: mâm, thố, thùng… cho công trường chế trạo vũ khí.

Nhiều lần, địch dùng hỏa lực mạnh để hòng san phẳng ngôi chùa nhằm tiêu diệt cơ sở cách mạng. Nhưng bằng sự mưu trí khôn khéo của các vị sư, chúng không đủ bằng chứng nên không thể làm gì được.

Rồi chúng bắn pháo vào chùa, chúng gọi là "bắn nhầm", thực chất là để uy hiếp các vị sư từ bỏ ý định theo cách mạng. Nhưng rất may, trái pháo không rơi đúng vị trí mà chúng mong muốn, chỉ làm hỏng một góc chính điện và dấu vết trái pháo ấy vẫn còn hằn chi chít trên vách, cột, kèo cho đến hôm nay. Các nhà sư kể.

Trong tình hình nguy cấp có khả năng sẽ bị bại lộ, để bảo vệ sự an toàn cho các cán bộ, sư cả Thạch Yên đã bí mật làm một căn gác trên nóc chính điện để cán bộ có thể lẩn tránh nhiều ngày nếu như giặc vào chùa truy xét. Đây là quyết định táo bạo của sư cả Thạch Yên bởi chính điện là nơi thờ Phật cũng là chốn hành lễ tôn nghiêm, bất khả xâm phạm.

Mỗi khi địch càn vào chùa thì những tiếng trống bất thường, những tiếng tụng kinh của các vị sư là tín hiệu báo tin cho cán bộ cách mạng biết để lẩn tránh. Trong Tăng xá, Sa la...và ngay ở chính điện cũng trở thành địa điểm sinh hoạt, hội họp của các cơ quan tỉnh, huyện và Chi bộ xã để bàn bạc trao đổi, phổ biến các nhiệm vụ, chủ trương của Đảng.

Với tinh thần xuất gia không xuất thế, trong cơn Tổ quốc lâm nguy các vị sư chùa Ấp Sóc đã cùng với nhân dân dũng cảm đấu tranh trên nhiều mặt trận để đẩy lùi âm mưu của kẻ thù. Tiêu biểu như hai vị lục Chuông và lục Bông bằng sự dũng cảm và mưu trí "trá hàng"đã dẫn dụ 70 tên lính thuộc đại đội biệt kích đặc biệt của tỉnh Trà Vinh vào tròng để tiêu diệt. Hay tấm gương của 08 vị sư đi đầu đấu tranh liên tục vào đồn bót, làm tan rã hàng ngũ của địch và san bằng đồn Giồng Trăng. Những tên lính ngụy ở Huyền Hội luôn cảnh giác với các vị sư chùa Ấp Sóc và chúng gọi các vị sư sãi là "Lục A-Ka".

Đảng và Nhà nước đã ghi nhận những đóng góp quan trọng đó và đã truy tặng, phong tặng những danh hiệu cao quí cho các sư sãi chùa Ấp Sóc qua hai cuộc kháng chiến. Riêng sư cả Thạch Yên được Chủ tịch nước tặng huân chương kháng chiến hạng Nhì và chùa Ấp Sóc được Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam tỉnh Trà Vinh tặng giấy khen vì đã có thành tích qua hai thời kỳ kháng chiến và thực hiện tốt công tác xã hội.

Nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Khmer

Người dân nơi đây còn hay gọi chùa Ấp Sóc là chùa Ất thuộc xã Huyền Hội, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh. Đến với ấp Sóc ngày nay, bộ mặt nông thôn đã đổi thay nhiều và đã cùng xã Huyền Hội xây dựng thành công xã nông thôn mới.

Đây cũng là một trong những ngôi chùa Khmer của tỉnh Trà Vinh thuộc hệ phái Nam Tông. Chùa có phong cách kiến trúc theo kiểu chùa Khmer Nam bộ nói chung và các ngôi chùa Khmer trong tỉnh Trà Vinh nói riêng.

Quần thể kiến trúc ngôi chùa gồm: chánh điện, tăng xá, sala, tháp đựng hài cốt, trường học, nhà bếp, nhà Ne5ak Tà....Với diện tích khuôn viên gần 03 hecta, sum xuê nhiều cây cổ thụ: cây dầu, cây sao...Với những phong cảnh mát mẻ của những hàng cây xanh làm tăng vẻ đẹp ở địa phương và góp phần bảo vệ môi trường xanh sạch được bao bọc tứ phía bởi những hàng rào cũng đã được đúc bằng xi măng với những họa tiết hoa văn Khmer, trên mỗi đầu cột hàng rào đều được gắn hình hoa sen. Hiện, chùa Ấp Sóc ngày một khang trang hơn để làm nơi thờ tự và là nơi tu học, sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Khmer.

Các vị sư sãi trong chùa luôn tuyên truyền vận động bà con đồng bào phật tử sống "tốt đời, đẹp đạo", tham gia thực hiện các phong trào do địa phương phát động. Nhà chùa luôn gương mẫu chấp hành mọi chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và đưa chủ trương, chính sách vào cuộc sống nhân dân, giúp cho phum sóc được yên vui, người dân yên tâm lao động sản xuất, làm giàu ngay trên chính quê hương giàu truyền thống của mình.

Chùa Ấp Sóc được Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử-văn hóa cấp Quốc gia năm 2009. Nơi đây có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của quốc gia nói chung và của địa phương tỉnh Sóc Trăng trong các thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước.

Nối tiếp truyền thống của cha ông, hiện nay, các vị sư sãi đồng bào Khmer ra sức tham gia các phong trào thi đua yêu nước ở địa phương, đóng góp công sức xây dựng địa phương ngày càng phát triển, giàu đẹp.