Chuyện cách ly và kiểm dịch con tôm giống

Giống tốt quyết định thành công

Nhớ về những ngày tháng cũ đầy ảm đạm, một số hộ nuôi tôm hùm (Vạn Ninh, Ninh Hòa) chia sẻ: Có đợt chúng tôi mua tôm giống từ các đầu nậu. Mới nhìn qua thì thấy tôm giống có vẻ khỏe mạnh, bơi lội tung tăng, còn bé nhưng bật tanh tách. Vậy nhưng khi thả xuống lồng thì chết nhiều do mang bệnh từ trước. Lỗ vốn nặng. Cả chủ lẫn người làm công phải cày cục thêm việc khác để phục hồi lại sản xuất. Đời sống điêu đứng suốt một thời gian dài. Bây giờ mới nghiệm ra, với người nuôi tôm hùm lựa chọn giống tôm đã được cách ly, kiểm dịch chặt chẽ thì sẽ không phải thấp thỏm lo âu.

Nông dân Nguyễn Văn Oanh ở Sông Cầu (Phú Yên) từng mua phải giống tôm hùm không tốt, cũng tiếc nuối: Ngư dân cứ thấy rẻ, bán dọc đường là mua. Tôm còn quá nhỏ nên khó phát hiện đã cách ly, kiểm dịch bệnh tật hay chưa. Đến khi tôm đổ bệnh, thiệt hại nhiều thì mới rút ra được kinh nghiệm.

May mắn hơn nhiều đồng nghiệp của mình, đứng giữa Vịnh Cam Ranh (Khánh Hòa) nhìn những bè nuôi tôm hùm san sát nhau, ngư dân Trần Văn Minh thổ lộ: Cũng may mua được giống tốt. Giá có cao hơn một chút nhưng đã được sàng lọc bệnh, cách ly theo dõi trước khi đưa ra đầm. Từng ngư dân trước khi nuôi hiểu cặn kẽ về xuất xứ con giống sẽ tự tin hơn, tôm sinh trưởng mạnh tốt hơn.  

Nhiều người nuôi tôm hùm khác kéo dài từ Vạn Ninh đến Cam Ranh (Khánh Hòa) cũng trỗi dậy những trăn trở, lo âu về việc lựa chọn con giống.

Ông Nguyễn Hồng Anh có thâm niên nuôi tôm 20 năm ở Cam Ranh chia sẻ: Giống tốt quyết định mọi thành, bại của người nuôi. Ở Khánh Hòa có khoảng trên 60.000 lồng/ô nuôi tôm hùm. Đồng thời có hàng ngàn người nuôi nhưng ít người thông thạo về vấn đề cách ly con tôm giống. Nghề này nghĩ thì đơn giản nhưng bắt tay vào nuôi rất cực. Tuy nhiên để có nguồn thực phẩm tốt cung ứng cho thị trường, bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng thì nông dân vẫn bám nghề, miệt mài chăm bẵm các lồng, bè.  

Để giải tỏa nỗi niềm của người dân, cuối tháng 3/2022, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có chỉ đạo và giao Sở NN&PTNT Khánh Hòa, các huyện, thành phố, thị xã trên địa bàn phải tăng cường hoạt động kiểm dịch tôm hùm giống. Đảm bảo chất lượng, sạch bệnh cho người nuôi. Phát triển nghiên cứu về giống hướng đến nghề nuôi tôm hùm bền vững, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, phục vụ trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài.

Tỉnh Khánh Hòa cũng yêu cầu tổ chức thí điểm cách ly kiểm dịch tập trung và không được thu phí dịch vụ (giai đoạn 2022 - 2023) tại Trại cách ly kiểm dịch giống thủy sản Cam Ranh (xã Cam Thịnh Đông, Cam Ranh).

Hãy chọn những con giống sạch bệnh

Theo phương án hoạt động của Trại cách ly kiểm dịch giống thủy sản Cam Ranh thì việc hoàn toàn miễn phí kiểm dịch sẽ giúp giá bán tôm hùm giống cho người dân giảm mạnh. Việc lấy mẫu, xét nghiệm bệnh trong quá trình cách ly sẽ được làm chặt chẽ. Tất cả tôm hùm giống nhập khẩu về địa bàn tỉnh Khánh Hòa phải thực hiện việc cách ly kiểm dịch tại Trại cách ly kiểm dịch giống thủy sản Cam Ranh.

Là “thủ phủ” tôm hùm nổi tiếng, ngày 7/4, UBND TP.Cam Ranh cũng đã ra văn bản chỉ đạo các xã, phường ven biển phải vận động các hộ dân nuôi trồng thủy sản sử dụng nguồn tôm hùm giống có nguồn gốc rõ ràng, đã qua kiểm dịch. Trường hợp người nuôi trồng thủy sản sử dụng nguồn tôm hùm giống không rõ nguồn gốc, không qua kiểm dịch làm phát sinh lây lan dịch bệnh sẽ không được xem xét hỗ trợ khi có dịch bệnh xảy ra theo quy định, đồng thời bị xử lý theo quy định trong lĩnh vực Thú y.

Tiên phong trong việc hiện chủ trương của tỉnh Khánh Hòa, đại diện Công ty TNHH xuất nhập khẩu Vĩnh Đạt chia sẻ: Chúng tôi đã đưa về Trại cách ly kiểm dịch giống thủy sản Cam Ranh cách ly rất nhiều tôm hùm giống theo đúng quy trình tỉnh Khánh Hòa đưa ra. Thấu hiểu nỗi lo của người dân về giống tôm nên dù việc kiểm dịch, cách ly có vất vả nhưng chúng tôi tuân thủ nghiêm. Vì đây là công đoạn then chốt tránh mọi rủi ro cho người nuôi. Hiện tại đơn vị được cho nhập khẩu giống tôm hùm từ Indonesia và Singgapo. Mục tiêu cao nhất là đưa ra những con giống có xuất xứ rõ ràng nhất, sạch bệnh nhất, khỏe nhất…cho các đìa tôm.  

Vừa tỉ mẫn chăm sóc, cách ly con tôm hùm giống ở Trại cách ly kiểm dịch giống thủy sản Cam Ranh anh Nâm Ru vừa bộc bạch: Cùng với cách ly thì phải nâng niu tôm hùm giống như “con mọn”. Nhìn vào thì thấy đơn giản nhưng phải dốc tâm sức vào công việc mới được. Việc làm này rất tỉ mỉ. Cách ly và chăm tôm chuyên nghiệp rồi thì con nào yếu, khỏe…thế nào nhìn qua màu sắc, dáng điệu, sự bơi lội của nó là biết ngay. Trăn trở với những nông dân một nắng hai sương trên đầm tôm nên chúng tôi không bao giờ đưa những con giống chưa sạch bệnh ra khỏi khu cách ly, kiểm dịch này cả.

Cũng như anh Nâm Ru, nhiều thợ chăm sóc, cách ly tôm giống khác cũng tâm niệm: Những lứa tôm giống sạch bệnh tật tung tăng ra đầm là hạnh phúc. Có hôm cả xe lớn chở tôm giống đưa về cách ly, sàng lọc bệnh trong đêm, ai cũng hăng hái bắt tay vào việc. Cứ nghĩ ghĩ đến niềm vui của người nuôi là mọi nhọc nhằn của thợ cách ly tôm giống lại được xua tan.  

Để việc cách ly chặt chẽ, tránh mọi rủi ro cho đời sống nông dân, Chi Cục Chăn nuôi và Thú y Khánh Hòa cũng sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng tại địa phương như: Công an; Quản lý thị trường; Hải quan…để kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hoạt động kiểm dịch tôm hùm giống tại cơ sở cách ly. Có biện pháp xử phạt hành chính thậm chí xử lý hình sự những cá nhân, tổ chức cố tình trốn cách ly, kiểm dịch tôm giống làm lây lan dịch bệnh, làm điêu đứng đời sống người dân. Đồng thời vận động người dân mua giống có nguồn gốc rõ ràng, có giấy chứng nhận kiểm dịch và đăng ký kê khai ban đầu nuôi trồng thủy sản theo quy định.

Thực tế, trong năm 2021 vừa qua, một số đơn vị ở Cam Ranh đã bị kiểm tra, nhắc nhở, xử phạt mạnh vì không tuân thủ việc cách ly, kiểm dịch tôm hùm giống.