Chuyện buồn, vui... nhà báo không thẻ

Không cần “trình bày hoàn cảnh” thì ai cũng biết các nhà báo không thẻ gặp khó nhường nào trong quá trình tác nghiệp .

Để có một bài báo, thậm chí một mẩu tin thôi, chắc chắn các nhà báo không có thẻ hành nghề trong qúa trình thâm nhập thực tế thu thập tư liệu, nhất là trong thời kỳ bùng nổ thông tin và cạnh tranh thông tin đến chóng mặt như hiện nay là khá vất vả.

Nếu chậm chân thì chỉ có thể có những thông tin “thiu”, không còn hấp dẫn thuyết phục độc giả nữa. Chạy đua để có những bài báo nóng hổi hơi thở của cuộc sống, với lượng thông tin đấy ắp những sự kiện đáng tin cậy, thì kể cả các nhà báo chuyên nghiệp cũng bạc mặt bở hôi tai, chứ nói gì những nhà báo nghiệp dư.

Tôi chỉ đơn cử ví dụ những vụ việc mang tính nhạy cảm (nhất là những vụ việc làm ăn khuất tất ở một vài doanh nghiệp nào đó) đang điều tra làm rõ sự thật, cần sự hỗ trợ của quần chúng, công nhân viên (CNV), thì chỉ chuyện không có thẻ hành nghề thôi, chắc chắn họ khó được tin cậy để cung cấp thông tin từ phía CNV.  ấy là với quần chúng còn với các “VIP” vốn đã lẫn như trạch không muốn tiếp các nhà báo, thì những NBKT có gan lỳ gõ cửa cũng chẳng có hay vọng gì gặp được.

Biết rõ “gót chân Asin” của mình nên các NBKT, thường chọn những đề tài dễ xơi hơn, kiểu vô thưởng vô phạt, chẳng đụng chạm ai.

Chuyện đời xưa đời nay, của giới diễn viên (kịch nói, điện ảnh…) ca sĩ, người mẫu… được coi là một mảnh đất màu mỡ để các NBKT cày xới, gieo trồng và gặt hái quanh năm tứ mùa.

Trên các tranh báo bây giờ nhan nhản những hình ảnh, những bài viết lăng xê những diễn viên điện ảnh, sân khấu, ca sĩ, người mẫu… Có những chân dung nghệ sĩ khi đang thời sáng giá, xuất hiện cùng lúc trên vài tờ báo tạp chí (với nhũng bút danh khác nhau), nhưng thực ra đều được “xào nấu” từ một tay “đầu bếp”.

Tôi có một ông bạn vốn chỉ quen chuyện “bếp núc” văn chương thơ phú, nhưng những năm gần đây để tự “cứu” mình cũng phải dấn thân vào đội quân NBKT, viết đủ thứ “tạp pí lù”, cộng tác với cả chụa tờ báo ở TP. mới đây gặp ở một quán nhậu, ông giọng buồn rầu phán: “Bạc bẽo lắm ông ạ!”. Tôi nóng ruột: “Cái gì bạc bẽo, ai bạc bẽo? Lại bị cắm sừng à?”. Uống ừng ực cạn ly bia tôi vừ rót, ông bộc bạch rằng, ông đã vào cái tuổi “tri thiên mệnh” rồi mà còn bị mắng vốn, thế mới bực.

Số là ông viết về một cô ca sĩ chưa nổi danh gì, vốn trung thực không lăng xê bốc thơm được, có sao nói vậy, nên sau khi bài báo ra mắt bạn đọc, cô ca sĩ nọ gọi điện thoại “cám ơn” ông bằng một giọng đanh đá như bắn liên thanh vào tai…

Ông thở dài: “Cũng là tại mình không bẻ cong ngòi bút được. Viết về mấy người mẫu, ca sĩ không khác gì đánh đu với yêu tinh. Bốc thơm một bài có khi họ săn đón mời mọc ăn nhậu mệt nghỉ, lại còn phong bì… Nhưng, chỉ cần chê vài dòng thôi là họ lạnh lùng, trách móc nhức cả cái đầu, chẳng ra làm sao, từ nay tôi cạch mặt!”.

Tôi cũng vì “cơm áo không đùa vói khách thơ”, đành phải chạy “ăn đong” nhờ nghề viết báo, nên rất cảm thông với tâm trạng ông bạn tôi lúc này.

Dù sao ông bạn tôi cũng còn dám “ngọc nán còn hơn giữ ngón lành”. Trong giới NBKT, nhiều người cũng phất lên như diều gặp gió.

Tất nhiên, số này không nhiều và chủ yếu là cộng tác viên ruột cho những tờ báo lớn, uy tín, trả nhuận bút cao. Còn phần lớn những NBKT đều rất long đong lận đận và nhiều người trong số họ đã không giữ được mình trước những cám dỗ vất chất mà lăng xê không đúng với sự thật về một doanh nghiệp nào đó, cố để làm đẹp lòng các chủ doanh nghiệp mà kiếm phong bì bồi dưỡng, hoặc xin quảng cáo.

 Đối với những nhà báo không thẻ luôn gặp khó khăn, cực nhọc trong tác nghiệp để cạnh tranh thông tin (ảnh chi mang tính minh họa)

Nhưng để thâm nhập vào được giới doanh nghiệp để có tư liệu viết bài cũng không phải dễ, mà cũng lắm nhọc nhằn công phu và cũng phải có “phù phép”. Để có uy hơn, các NBKT thường xin thêm “bùa hộ mệnh” là giấy giới thiệu của cơ quan chủ quản, chủ yếu là những tờ báo Trung ương có văn phòng đại diện tại TP.

Vì muốn thu hút lực lượng cộng tác viên về phía mình, nên hầu các tờ báo Trung ương đều có văn phòng đại diện ở các khu vực nên những NBKT cũng đều có “đất dụng võ”.

Thậm chí có người con cho rằng, làm cái anh viết báo tự do nhiều khi còn khỏe hơn, dễ vẫy vùng hơn, khỏi lo chuyện họp hành, chuyện định mức tin, bài… Nói chung thích gì viết nấy. Nhưng cũng phải những bài chất lượng mới được ban biên tập "để mắt".

Nghề báo vất vả nhiều, buồn vui nhiều nhưng nó cũng có sự mê hoặc riêng nên không có gì ngạc nhiên khi nhiều người vẫn theo nghề hoặc vẫn cộng tác đều với các báo.