Chuyện bất ngờ về “liệt sỹ” Đãi

Ngôi một liệt sỹ mang tên Nguyễn Văn Đãi ( giữa) ở nghĩa trang liệt sỹ huyện Bến Lức, Long An.

1. Năm 1987, sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về, anh Nguyễn Văn Nổi ngụ ở ấp 5 xã An Thạnh vào phục hóa ở phần đất 1 ha do cha mẹ để lại đã bỏ hoang sau chiến tranh ở rừng tràm Bà Vụ (nay thuộc xã Tân Hòa huyện Bến Lức, Long An). Một sáng đào kênh thoát nước, anh phát hiện 2 bộ hài cốt liệt sỹ cùng với 3 chiếc ba lô bọc trong túi nilon Trung Quốc (loại túi chuyên dụng trang bị cho quân đội thời kháng chiến chống Mỹ mà quân giải phóng thường gọi là bọc lội) cùng với khá nhiều đạn tiểu liên AK). Mở ba lô ra thấy khô ráo và còn nguyên vẹn giấy tờ, quân tư trang, hình ảnh, kỷ vật của các liệt sỹ. Trong 3 chiếc ba lô, có thể xác định được chủ nhân 2 cái qua giấy tờ (giấy khen, nhật ký), nên đã xác định được 1 của liệt sỹ Trần Mậu, 1 của liệt sỹ Nguyễn Văn Đãi, cái thứ 3 không xác định được chủ nhân.

Với tinh thần trách nhiệm với đồng đội, anh Nổi đã cẩn thận quy tập 2 hài cốt, thu gom các kỷ vật của liệt sỹ rồi báo với chính quyền đưa 2 bộ hài cốt liệt sỹ về an táng tại nghĩa trang liệt sỹ huyện Bến Lức. Căn cứ vào số giấy tờ từ 2 chiếc ba lô, đã xác định danh tính 2 liệt sỹ là Trần Mậu và Nguyễn Văn Đãi, quê miền Bắc, căn cứ vào cuốn sổ nhật ký dừng lại ở tháng 5/1972, nên đã xác định liệt sỹ hy sinh năm 1972 (như đã ghi trên bia mộ). Số giấy tờ kèm theo hài cốt liệt sỹ lúc đó không đủ thông tin để xác định đơn vị, quê quán, nên không thể báo tin được cho thân nhân liệt sỹ. Tuy nhiên trong ba lô của liệt sỹ Nguyễn Văn Đãi có tấm ảnh có thể giúp tìm được thân nhân liệt sỹ dù rất mong manh. Đó là tấm ảnh một chiến sỹ chụp hình với mẹ và bé gái. Phía sau có dòng chữ: “Tặng anh tấm hình làm kỷ niệm, nếu sau này còn sống anh về quê em theo địa chỉ thôn Xuân Cầu, xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên”. Ký tên Cao Ngọc Viên.

Thiếu uý, thương binh 1/4 Nguyễn Văn Đãi, đang sống tại huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình.

Từ thông tin đó, một bức thư được gửi về theo địa chỉ ghi trên tấm hình báo tin liệt sỹ Nguyễn Văn Đãi đã được quy tập về nghĩa trang liệt sỹ và nhờ  cựu chiến binh Cao Ngọc Viên báo tin cho gia đình biết.

2. Chiến sỹ Cao Ngọc Viên quê ở thôn Xuân Cầu, xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, nhập ngũ tháng 4/1970 vào Nam chiến đấu ở đơn vị K4 Long An (Tiểu đoàn 4 Long An).  5 năm chiến đấu trên chiến trường Long An với bao gian khổ hy sinh, nhưng anh vẫn vẹn nguyên lành lặn cho đến ngày giải phóng. Tuy nhiên, nhiều đồng đội anh đã anh dũng ngã xuống khắp các địa bàn trong tỉnh, trong đó anh thương nhớ nhất là đồng đội Nguyễn Văn Đãi. Ngày anh Viên ở Đại đội 2, K4 chung đơn vị với anh Đãi, hai người rất thân nhau. Một lần yên tiếng súng bên dòng kênh, anh Viên lấy ra tấm ảnh chụp chung với mẹ và cháu gái ra khoe với anh Đãi, anh Đãi rất thích tấm hình và anh Viên đã tặng nó cho anh Đãi làm kỷ niệm, không quên dùng bút máy Hồng Hà viết vài dòng chữ phía sau tấm ảnh hẹn ngày chiến thắng về thăm quê. Tấm ảnh kỷ niệm của anh Viên được anh Đãi quý mến luôn để trong túi ni lon ép kín giấu trong ba lô.

Tháng 5/ 1972, K4 bất ngờ đụng độ với lính Sư đoàn 25 nguỵ ở rừng tràm Bà Vụ, quân địch rất đông có xe tăng, xe bọc thép yểm trợ tấn công vào khu vực phòng ngự của Đại đội 2. Chiến sỹ Nguyễn Văn Đãi và một đồng đội khác cùng công sự phải hứng chịu hoả lực dữ dội của xe tăng địch. Anh Viên chứng kiến xe tăng địch tràn lên công sự của đồng đội Nguyễn Văn Đãi... Sau trận đánh đó,  anh Viên chuyển đơn vị về đơn vị mới và luôn canh cánh nỗi đau về sự hy sinh của người bạn thân.

Năm 1998, nhận được thư từ Bến Lức-Long An gửi ra quê và từ quê gửi vào TP. Hồ Chí Minh-nơi cựu chiến binh Cao Ngọc Viên cư trú tại phường Bình Trinh Đông, quận 2. Anh Viên liền tức tốc gấp rút xuống Bến Lức tìm mộ liệt sỹ Nguyễn Văn Đãi. Đến nơi tận mắt nhìn thấy phần mộ đồng đội, anh rất yên lòng và nhanh chóng viết thư gửi về gia đình thân nhân liệt sỹ Nguyễn Văn Đãi ở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình báo tin cho gia đình bạn biết là đã tìm thấy phần mộ liệt sỹ ở nghĩa trang Bến Lức, mời gia đình vào thăm viếng, anh sẽ hướng dẫn đi nhận mộ liệt sỹ. Thư đi chưa lâu thì một đêm đã khuya, chuông điện thoại reo vang, lôi anh ra từ giấc ngủ. Đầu dây bên kia là giọng nói quen thuộc: “ Viên ơi! Đãi đây - Anh chết rồi sao còn đây? - Anh có chết đâu? - Anh không chết thì ai chết...” và niềm vui vỡ oà khi anh Viên biết anh Đãi chắc chắn còn sống...

Nghĩa trang liệt sỹ huyện Bến Lức, Long An.

3. Anh Nguyễn Văn Đãi, quê ở thôn Lai Tạo, xã Đồng Phong, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, nhập ngũ năm 1968 vào Nam chiến đấu ở Đại đội 2, Tiểu đoàn 4 Long An ( K4). Như trên đã nói, năm 1972, trong khi di chuyển từ phía Bắc xuống Nam Long An, đơn vị anh dàn quân phòng ngự tại rừng tràm Bà Vụ và bị địch càn. Khi dụng độ với Tiểu đoàn 4, địch lùi ra dùng bom, pháo bắn phá, sau đó dùng xe tăng càn lên. Trong công sự chiến sỹ Nguyễn Văn Đãi và một đồng đội đã chiến đấu rất dũng cảm. Thế rồi anh Đãi bị trúng đạn thương tích rất nặng, được đồng đội đưa ra phía sau và được cấp trên cử một chiến sỹ khác lên thay thế vị trí của anh. Trong trận này, hai đồng đội của anh sau đó hy sinh, chiếc ba lô của anh Đãi nằm lại nơi công sự cùng với thi thể hai liệt sỹ ở vị trí phòng ngự mà trước đó ít phút anh vừa chiến đấu.

Sau trận chiến đấu, anh Đãi được đưa đi điều trị thương tật, đến đầu năm 1974, vinh dự được lựa chọn đi dự đại hội thi đua của Trung ương cục Miền Nam (đi cùng đi có anh Nông Nhung, Chính trị viên Tỉnh đội Long An). Thấy vết thương của anh Đãi quá nặng, anh Nhung giao cho Ban cán bộ Tỉnh đội làm thủ tục để cho thiếu uý Nguyễn Văn Đãi ra Bắc điều dưỡng, với vết thương thủng mắt trái, thấu não (còn mảnh kim khí trong não), thấu phổi (còn mảnh kim khí trong phổi) và nhiều vết thương khác trên thân thể. Thiếu uý Nguyễn Văn Đãi được xếp hạng thương tật thương binh loại A, mất 81% sức khỏe. 

Hiện, cựu chiến binh Nguyễn Văn Đãi đang là quân số của Trung tâm điều dưỡng thương binh Nho Quan (Ninh Bình), anh đã có vợ và 3 người con. Cả nhà anh Đãi hiện sống dựa vào tiền trợ cấp của anh.

Ước mong của cựu chiến binh Nguyễn Văn Đãi là được một lần vào thăm lại chiến trường xưa. Nhìn ngôi mộ của đồng đội mang tên anh, và mong muốn cơ quan chức năng làm thủ tục trả lại tên ngôi mộ cho người “liệt sỹ” hàng chục năm đã mang tên anh.