Chưa có cơ sở để tăng mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

Cử tri các tỉnh Tiền Giang, Tây Ninh, Trà Vinh đề nghị xem xét, điều chỉnh khoản 2 Điều 75 của Luật BHXH về trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, theo hướng tăng mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH nhằm đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHXH. 
Bởi, theo quy định hiện hành, riêng BHXH thì hàng tháng người lao động và người sử dụng lao động đã phải đóng 26% tiền lương cho quỹ BHXH (tương đương với hơn 3 tháng lương trong một năm) nhưng mức hưởng chỉ 0,5 tháng đóng BHXH là chưa hợp lý, mức trợ cấp tử tuất hiện nay còn quá thấp. Đồng thời, có cơ chế chính sách trợ cấp về tử tuất đối với những người trên 80 tuổi.

Về vấn đề này, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội trả lời như sau:

Một trong những nguyên tắc khi thực hiện chính sách BHXH là “mức hưởng BHXH được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH và có sự chia sẻ giữa những người tham gia BHXH”.

Đối với chế độ hưu trí, người lao động khi đáp ứng đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH và điều kiện về tuổi đời thì sẽ được hưởng lương hưu, trong thời gian hưởng lương hưu được hưởng BHYT do quỹ BHXH đóng cho người nghỉ hưu. Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được chi trả cho những người lao động có thời gian đóng BHXH vượt quá thời gian đóng BHXH tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%, quy định này nhằm khuyến khích đối với người lao động có thời gian đóng BHXH dài.

Đối với chế độ tử tuất là chế độ BHXH đối với thân nhân của người lao động tham gia BHXH bị chết. Chế độ này nhằm trợ giúp một phần tiền tang lễ và trợ giúp cho thân nhân của người lao động khi mất đi người trụ cột trong gia đình. Chế độ tử tuất được thiết kế gồm có trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần.

Trợ cấp tuất hàng tháng được giải quyết cho những thân nhân mà người lao động khi còn sống phải có trách nhiệm trực tiếp nuôi dưỡng (vợ hoặc chồng; bố, mẹ đã hết tuổi lao động nhưng không có nguồn thu nhập hoặc thu nhập thấp hơn mức lương cơ sở; con chưa đến tuổi lao động;..) với mức hưởng hàng tháng bằng 50% mức lương cơ sở/một định xuất tuất (hoặc 70% mức lương cơ sở trong trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng); số thân nhân được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng không quá 4 người. 
Trợ cấp tuất một lần được giải quyết cho thân nhân người lao động trong trường hợp người lao động không thuộc diện giải quyết trợ cấp tuất hàng tháng hoặc thuộc diện giải quyết nhưng không có thân nhân thuộc diện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng. Mức trợ cấp tuất một lần phụ thuộc vào thời gian đóng BHXH và tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH (đối với người lao động đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH chết); phụ thuộc vào mức lương hưu và thời gian hưởng lương hưu của người lao động (đối với người đang hưởng lương hưu chết).

Theo các đánh giá, dự báo cân đối quỹ BHXH thì với tỷ lệ đóng, hưởng vào quỹ hưu trí và tử tuất như hiện nay vẫn chưa bảo đảm được nguyên tắc đóng hưởng, mức hưởng vẫn còn cao hơn so với mức đóng. Chính vì vậy, việc cử tri kiến nghị tăng mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu và mức hưởng chế độ tử tuất là không có cơ sở giải quyết.