ChatGPT: Kỳ vọng hay lo sợ?

Khác với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, các phần mềm trí tuệ nhân tạo đang có dấu hiệu ngày càng tiến gần tới khả năng có thể tự tư duy và có cảm xúc - điều mà trước nay vốn chỉ có ở con người. Mặc dù ChatGPT chưa đạt đến mức có tư duy và cảm xúc, nhưng "nó" đã có thể thực hiện - thậm chí là thực hiện được ở mức "xuất sắc" nhiều nhiệm vụ, trả lời được những câu hỏi được coi là khó khăn - ngay cả với con người. Đặc biệt, nó có thể làm được một số công việc mà bấy nay chỉ có con người mới đảm nhiệm được, như soạn thư, tài liệu, viết quảng cáo cơ bản...

 Vì thế mà ChatGPT đã nhanh chóng tiếp cận số người dùng đông đảo, chỉ sau 2 tháng đã có khoảng 100 triệu người dùng. Trước "làn sóng bùng nổ" này, nhiều ý kiến, thái độ trái ngược nhau đối với loại trí tuệ nhân tạo (AI) này được bày tỏ. Những người ủng hộ cho rằng, ChatGPT thực sự là một bước đột phá quan trọng có thể "thay đổi cuộc chơi", thậm chí làm biến đổi nhiều tập quán trong sinh hoạt của con người và cả quá trình vận hành của xã hội. Nhiều việc trước đây vốn có ý nghĩa rất quan trọng với con người - từ khả năng ghi nhớ, học tập, tổng hợp, phân tích... giờ không còn quá cần thiết vì đã có AI làm thay, với độ chính xác cao. Nhờ đó mà công việc của con người trong nhiều lĩnh vực sẽ trở nên "nhàn" và đơn giản hơn. Nhưng ở chiều ngược lại, không ít ý kiến bày tỏ sự lo ngại, rằng nếu quá lạm dụng AI thì nhiều khả năng của chính con người sẽ dần dần bị mai một, thui chột, đến một lúc nào đó sẽ bị tê liệt. Hơn nữa, sự phụ thuộc ngày càng tuyệt đối vào trí tuệ nhân tạo sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy, nguy cơ - thậm chí là những hiểm họa đối với xã hội loài người.

  Trước mắt, chỉ riêng ý tưởng đưa ChatGPT vào lĩnh vực giáo dục cũng đã gây nên nhiều tranh cãi gay gắt. Nếu như trước đây, khi Google xuất hiện và trở nên phổ biến, thì việc học thuộc lòng và nhớ trở nên không còn cần thiết. Bây giờ, với ChatGPT và có thể thêm nhiều dạng trí tuệ nhân tạo khác trong tương lai, thì khả năng truy cập, tích hợp và phân tích kiến thức (thông tin) cũng sẽ trở nên không cần thiết. Thậm chí là cả khả năng đánh giá và đưa ra giải pháp cho các vấn đề cũng đã có máy móc làm thay.

  Thực tế, ChatGPT  hoàn toàn không suy nghĩ như con người. Những gì nó đang làm là tìm kiếm, với tốc độ chóng mặt, thông qua hàng nghìn tỷ kết nối ngôn ngữ mà nó tạo ra bằng cách quét hàng núi nội dung do con người tạo ra. Nó không thể cảm nhận được thế giới. Nhưng lại đủ tốt ở một số thứ để tạo ra ấn tượng sai lầm về sự tuyệt vời của nó. Song nếu như công nghệ tiếp tục phát triển theo xu hướng này, thì biết đâu đến lúc nào đó sẽ có những AI tân tiến hơn có thể thay thế con người cả về tư duy và cảm xúc.

Con người sẽ phát triển, tiến hóa như thế nào một khi hầu hết các công việc đều đã có AI làm thay? Đó là một câu hỏi lớn, từng được nhiều bộ phim viễn tưởng đề cập tới, với viễn cảnh là thảm họa diệt vong khi con người mất đi khả năng ghi nhớ, tư duy, sáng tạo và cảm xúc - đồng nghĩa với sự đánh mất vai trò làm chủ thế giới của mình.

 Với sự xuất hiện của ChatGPT, sự kỳ vọng là rất nhiều, nhưng những nỗi lo sợ cũng ngày một lớn hơn...