'Cha đẻ' của máy bay chưa có bằng trung học

Orville (trái) và Wilbur (phải) đều không có bằng cấp. Ảnh: Getty.

Ngày 17/12/1903, tại đồi Kill Devil ở thị trấn Kitty Hawk (bang North Carolina, Mỹ), trên chiếc máy bay Flyer 1, anh em nhà Wright - Orville Wright và Wilbur Wright - đã ghi tên mình vào lịch sử ngành hàng không khi thực hiện chuyến bay có người lái thành công đầu tiên trên thế giới. Chuyến bay này chỉ kéo dài 12 giây, đi quãng đường 37 m.

Cùng hôm đó, anh em nhà Wright còn thực hiện tiếp 3 chuyến bay nữa. Chuyến bay cuối cùng do Wilbur điều khiển đã vượt qua quãng đường 256 m trong 57 giây.

Tin tức tại Kitty Hawk truyền đi khắp nơi và anh em nhà Wright trở nên nổi tiếng. Những năm sau đó, họ thành lập công ty chế tạo máy bay và tiếp tục đạt nhiều thành tựu.

Những kỹ sư không bằng cấp

Orville Wright sinh năm 1871 và Wilbur Wright sinh năm 1867 trong gia đình có 7 người con. Cha của họ là Milton Wright, giám mục.

Khi còn học tiểu học, Orville là học sinh nghịch ngợm. Ông từng bị đuổi học vì những trò tai quái của mình.

Lớn lên, chuyện học hành không khiến ông hứng thú. Thực tế, Oliver đã bỏ học vào năm thứ nhất trung học để bắt đầu kinh doanh với sự giúp đỡ của anh trai Wilbur.

Trong khi đó, Wilbur rất ham học. Tuy nhiên, ông cũng chưa nhận bằng tốt nghiệp trung học dù đã theo đến năm cuối. Nguyên nhân xuất phát từ việc gia đình ông đột ngột chuyển từ thành phố Richmon, bang Indiana, tới thành phố Dayton, bang Ohio. 

Sau này, Wilbur cũng lên kế hoạch vào ĐH Yale song do mẹ mắc bệnh nan y nên ông ở nhà chăm sóc. Thời gian này, ông thường xuyên đến thư viện của cha để đọc sách cũng như học thêm tiếng Hy Lạp và Toán.

Orville và Wilbur không học đại học nhưng nhạy bén với các vấn đề kỹ thuật và cơ khí. Họ lập văn phòng in ấn rồi mở đại lý bán và sửa chữa xe đạp vào năm 1892. Chỉ sau một thời gian ngắn, 2 anh em đã có thể thiết kế xe đạp cho riêng mình. Kinh nghiệm cùng lợi nhuận sau nhiều năm kinh doanh cho phép họ theo đuổi ước mơ sáng tạo chiếc máy bay đầu tiên trên thế giới.

Từ món đồ chơi 50 xu đến chiếc máy bay đầu tiên

Theo Wilbur và Orville, ý định chế tạo ra những vật nặng có thể bay lên không trung của họ bắt đầu với một món đồ chơi từ Pháp. Một ngày, cha của hai anh em trở về sau chuyến công tác với món đồ chơi lạ.

Ý định chế tạo máy bay của anh em nhà Wright bắt đầu từ một món đồ chơi. Ảnh: History.com

Món đồ chơi này có giá 50 xu, dựa trên sáng chế của Alphonse Penaud, nhà tiên phong hàng không Pháp. Nó chỉ gồm một trục bằng tre, 2 cánh quạt và dây cao su xoắn.

“Nhìn này, con trai”, người cha nói và thả món đồ chơi trong tay bay lên trần nhà. Điều này khiến 2 anh em vô cùng ngạc nhiên. Họ rất thích thú, chơi đến khi nó hỏng. Sau đó, 2 người đã làm nhiều mẫu dựa trên sản phẩm ban đầu.

Năm 1896, sau khi nghe thông tin Otto Lilienthal, kỹ sư người Đức thử làm cỗ máy biết bay có thể chở người, Wilbur và Orville lập tức nảy ra ý định chế tạo máy bay.

Họ tìm tài liệu về động cơ ở các thư viện. Trong quá trình nghiên cứu, 2 anh em nhận thấy giữ thăng bằng là vấn đề mấu chốt khi bay. Một máy bay nghiêng bên này rồi nghiên bên kia trên bầu trời thật nguy hiểm. Chính Lilienthal đã chết vì không thể giữ chiếc tàu lượn của ông thăng bằng.

Sau nhiều lần sửa bản thiết kế và thử nghiệm nhằm tìm ra giải pháp, họ đã thành công. Tiếp đến, 2 người bắt tay vào phần động cơ. Vì chẳng nơi nào nhận làm một động cơ mạnh nhưng nặng không quá 100 kg nên họ phải tự thiết kế.

Về cánh quạt, ban đầu, 2 người dự định sao chép các mẫu đang được sử dụng cho chân vịt tàu thủy. Tuy nhiên, sau nhiều nghiên cứu, họ nhận thấy có nhiều vấn đề nên đã có một số điều chỉnh.

Sau khi nghiên cứu kỹ cách thức chế tạo một loại khí cụ bay nặng hơn không khí và có kiểm soát, 2 anh em nhà Wright viết thư gửi Cục Khí tượng Mỹ, hỏi về địa điểm thích hợp để thử nghiệm tàu lượn.

Họ chọn Kitty Hawk, một ngôi làng bị cô lập ở bang North Carolina, làm nơi thử nghiệm. Đây là khu vực có gió và cồn cát ổn định.

Chuyến bay đầu tiên của nhân loại

Wilbur và Orville chuyển mẫu thiết kế Flyer 1 tới Kitty Hawk vào mùa thu năm 1903 và thực hiện một số cuộc thử nghiệm. Ngày 14/12/1903, Orville thực hiện lần cất cánh đầu tiên, máy bay chạy bằng xăng.

Tuy nhiên, động cơ bị đình trệ trong quá trình cất cánh và máy bay hỏng. Họ phải dành 3 ngày để sửa chữa.

Chuyến bay đầu tiên của nhân loại chỉ kéo dài 12 giây. Ảnh: History.com

10h05 ngày 17/12/1903, trước 5 nhân chứng, Flyer 1 đã bay được 37 m trong 12 giây trên không trung, đánh dấu sự mở màn của kỷ nguyên hàng không hiện đại.

Đó là chiếc máy bay đầu tiên thành công của thế giới. Trên bãi cát phía nam Kitty Hawk, Wilbur và Orville Wright đã chinh phục không trung. 

Năm 1904, họ thiết kế máy bay mới mạnh hơn mang tên Flyer 2. Mẫu thiết kế này được thử nghiệm trên đồng cỏ Huffman. Sau đó một năm, chiếc Flyer 3 ra đời và hoàn thành quãng đường khoảng 19 km. Ít ngày sau, nó bay liên tục một quãng đường dài gấp đôi trong vòng 38 phút.

Kỷ nguyên mới mở ra, máy bay của anh em nhà Wright được cả thế giới đón nhận và nhanh chóng phát triển. Ngày càng nhiều mẫu mã mới với tính năng vượt trội ra đời.

Năm 1912, phi công Anh là John Alcock và Anthur Whitten Brown thực hiện chuyến chuyến bay vượt qua Đại Tây Dương đầu tiên với tổng thời gian gần 16 tiếng, so với 4 ngày nếu đi bằng tàu khách hạng sang.

Sau này, ngoài mục đích quân sự, máy bay chở khách phát triển. Chiếc máy bay lịch sử của 2 anh em nhà Wright hiện được trưng bày vĩnh viễn tại Bảo tàng Hàng không và Không gian Quốc gia ở thủ đô Washington, D.C, Mỹ.