Các Bước Sơ Cứu Đột Quỵ Mà Ai Cũng Cần Biết

Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ đột quỵ cao trên thế giới, với khoảng 200.000 ca mỗi năm. Đáng chú ý, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai và để lại nhiều di chứng nặng nề cho người bệnh. Mặc dù nhận thức về đột quỵ đã được nâng cao, tỷ lệ bệnh nhân đến viện sớm vẫn còn thấp so với các nước khác.

Trước tình hình này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai đã chia sẻ những hướng dẫn quan trọng giúp người dân nhận biết và xử lý kịp thời khi gặp trường hợp nghi ngờ đột quỵ.

6 Điều Cần Làm Khi Nghi Ngờ Đột Quỵ:

 1.Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức: Đây là bước quan trọng nhất và không thể trì hoãn. Hãy gọi cấp cứu ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của đột quỵ. Thời gian là yếu tố quyết định trong việc cứu sống và giảm thiểu tổn thương não.

 2.Thông báo rõ ràng "đột quỵ não" cho 115: Việc thông báo rõ ràng giúp đội ngũ y tế chuẩn bị sẵn sàng các phương tiện và phác đồ điều trị đặc biệt cho bệnh nhân đột quỵ.

 3.Ghi nhận chi tiết các triệu chứng: Quan sát và ghi lại cẩn thận các triệu chứng của người bệnh, bao gồm thời điểm bắt đầu, loại triệu chứng (yếu liệt, méo miệng, khó nói,...) và mức độ nghiêm trọng. Nếu có thể, hãy hỏi người bệnh về tiền sử bệnh lý của họ (cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch,...). Những thông tin này sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và điều trị chính xác hơn.

 4.Đặt bệnh nhân ở tư thế an toàn: Nếu người bệnh còn tỉnh táo, hãy giúp họ nằm nghiêng về một bên, đầu hơi cao hơn thân và nghiêng về phía đối diện với bên liệt (nếu có). Tư thế này giúp duy trì đường thở thông thoáng, tránh tình trạng sặc và giúp máu lưu thông tốt hơn lên não.

 5.Thực hiện hồi sinh tim phổi (CPR) nếu cần thiết: Nếu người bệnh bất tỉnh và ngừng thở, hãy thực hiện CPR ngay lập tức. CPR có thể giúp duy trì oxy lên não và tim, tăng cơ hội sống sót cho người bệnh.

Các bước thực hiện CPR:

• - Đảm bảo an toàn: Kiểm tra xem môi trường xung quanh có an toàn cho cả bạn và người bệnh không.
• - Kiểm tra ý thức: Gọi to tên người bệnh và lay nhẹ vai họ. Nếu không có phản ứng, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.
• - Mở đường thở: Đặt người bệnh nằm ngửa trên một bề mặt cứng và bằng phẳng. Nghiêng đầu họ nhẹ nhàng về phía sau và nâng cằm lên để mở đường thở.
• - Kiểm tra nhịp thở: Quan sát xem ngực người bệnh có di chuyển lên xuống không, lắng nghe tiếng thở của họ và cảm nhận hơi thở trên má bạn. Nếu không có dấu hiệu thở, hãy bắt đầu CPR.
• - Ấn ngực: Đặt hai tay chồng lên nhau ở giữa ngực người bệnh, ngay trên xương ức. Ấn xuống mạnh và nhanh với tốc độ 100-120 lần/phút. Đảm bảo ấn đủ sâu (khoảng 5 cm) và cho phép ngực trở về vị trí ban đầu sau mỗi lần ấn.
• - Thổi ngạt: Sau 30 lần ấn ngực, hãy thực hiện 2 lần thổi ngạt. Bịt mũi người bệnh, há miệng họ ra và thổi nhẹ nhàng cho đến khi thấy ngực họ nhô lên. Tiếp tục chu kỳ 30 lần ấn ngực và 2 lần thổi ngạt cho đến khi có sự trợ giúp y tế đến hoặc người bệnh có dấu hiệu hồi tỉnh.

Lưu ý:

•   - Nếu bạn không được đào tạo về CPR, chỉ thực hiện ấn ngực liên tục mà không cần thổi ngạt.
•   - Nếu có máy khử rung tim tự động (AED) ở gần, hãy sử dụng nó ngay lập tức theo hướng dẫn.
•   - Tiếp tục thực hiện CPR cho đến khi có sự trợ giúp y tế đến hoặc người bệnh có dấu hiệu hồi tỉnh (như thở, cử động hoặc ho).
•   - Việc thực hiện CPR kịp thời và đúng cách có thể làm tăng đáng kể cơ hội sống sót cho người bị đột quỵ. Hãy tham gia các khóa đào tạo CPR để có thể sẵn sàng ứng phó trong trường hợp khẩn cấp.

 6.Giữ bình tĩnh và trấn an người bệnh: Sự hoảng loạn có thể làm tình hình trở nên tồi tệ hơn. Hãy giữ bình tĩnh, trấn an người bệnh và những người xung quanh, đồng thời làm theo hướng dẫn của nhân viên y tế.

3 Điều Tuyệt Đối Không Làm:

 - Không tự ý cho người bệnh uống bất kỳ loại thuốc nào: Việc sử dụng thuốc không đúng chỉ định có thể gây nguy hiểm và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

 - Không cho người bệnh ăn hoặc uống: Người bệnh đột quỵ thường gặp khó khăn trong việc nuốt, do đó việc ăn uống có thể dẫn đến sặc, nghẹn và gây tắc nghẽn đường thở.

 - Không tự ý vận chuyển người bệnh: Việc di chuyển không đúng cách có thể làm tổn thương thêm mạch máu não và làm tăng nguy cơ biến chứng. Hãy để đội ngũ y tế chuyên nghiệp đảm nhận việc vận chuyển và chăm sóc người bệnh.

Bác sĩ Tôn nhấn mạnh rằng, cơ hội để can thiệp lấy huyết khối trong đột quỵ thiếu máu não là rất hạn chế, chỉ trong vòng 6 giờ đầu tiên, một số trường hợp đặc biệt có thể kéo dài đến 24 giờ. Tuy nhiên, việc can thiệp càng sớm sẽ giúp tăng đáng kể tỷ lệ thành công của điều trị.

"Thời gian vàng" để điều trị đột quỵ thiếu máu não bằng thuốc tiêu huyết khối là 270 phút, trong khi lấy huyết khối cơ học cho các trường hợp tắc động mạch lớn trong não có thể thực hiện trong vòng 6-8 giờ. Điều trị càng sớm trong khoảng thời gian này, khả năng phục hồi của bệnh nhân càng cao và ít để lại di chứng. Ngược lại, nếu điều trị muộn, cơ hội phục hồi sẽ giảm dần.

Lưu ý: Thời gian là yếu tố sống còn trong điều trị đột quỵ. Hãy gọi cấp cứu ngay khi nghi ngờ đột quỵ và cung cấp đầy đủ thông tin cho nhân viên y tế.