Chống lại viêm xoang bảo vệ mũi xoang khỏi không khí lạnh

Mùa đông không chỉ mang đến cái lạnh giá mà còn là thời điểm nhiều người mắc phải các vấn đề về hô hấp, đặc biệt là bệnh viêm xoang mũi. Đây là tình trạng viêm nhiễm xoang mũi thường trở nên nghiêm trọng hơn khi thời tiết lạnh khô và dễ gây ra nhiễm trùng đường hô hấp. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa viêm xoang mũi vào mùa đông để bảo vệ sức khỏe của bạn.

1. Nguyên nhân bệnh viêm xoang mũi vào mùa đông

Bệnh viêm xoang mũi thường trở nên nặng hơn vào mùa đông do nhiều yếu tố liên quan đến thời tiết, môi trường sống và tình trạng sức khỏe chung. Các yếu tố này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc viêm xoang mà còn khiến những người đã có tiền sử bệnh trở nên khó chịu hơn. Dưới đây là những nguyên nhân chính làm cho bệnh viêm xoang trở nên nghiêm trọng hơn trong mùa đông:

- Không khí khô và lạnh: Khi thời tiết chuyển lạnh, độ ẩm trong không khí giảm, dẫn đến tình trạng khô niêm mạc mũi. Lớp niêm mạc này có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ xoang và đường hô hấp khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn, virus. Khi niêm mạc mũi bị khô, khả năng tự làm sạch của mũi cũng bị giảm, từ đó dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh khác xâm nhập vào xoang. Việc sử dụng hệ thống sưởi trong nhà để giữ ấm cũng khiến không khí khô thêm, làm cho tình trạng viêm xoang dễ tái phát và trở nặng.

- Nhiễm trùng đường hô hấp: Mùa đông là mùa dễ bùng phát các bệnh liên quan đến đường hô hấp như cảm lạnh, cúm, hoặc các bệnh viêm phổi. Những bệnh này thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra, và xoang là một trong những khu vực dễ bị nhiễm trùng thứ phát sau khi hệ miễn dịch đã yếu đi. Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào xoang, chúng gây sưng tấy niêm mạc, kích thích sự tiết dịch nhầy, dẫn đến tắc nghẽn và tạo môi trường lý tưởng cho sự phát triển của vi khuẩn.

- Thay đổi nhiệt độ đột ngột: Việc thường xuyên di chuyển giữa các môi trường có nhiệt độ khác nhau, chẳng hạn từ phòng ấm ra ngoài trời lạnh, khiến cơ thể không kịp thích nghi, đặc biệt là vùng mũi. Khi gặp lạnh đột ngột, các mạch máu trong niêm mạc mũi co lại, làm giảm lưu thông máu và gây ra nghẹt mũi. Điều này làm giảm khả năng làm sạch của mũi và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Thói quen đi từ trong nhà ra ngoài mà không giữ ấm đúng cách cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ viêm xoang trong mùa đông.

2. Triệu chứng viêm xoang mũi vào mùa đông

Triệu chứng của bệnh viêm xoang mũi vào mùa đông thường rõ rệt và gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến nhất:

- Nghẹt mũi và khó thở: Đây là triệu chứng điển hình của viêm xoang, đặc biệt trong mùa đông khi không khí khô và lạnh. Người bệnh thường cảm thấy mũi bị tắc nghẽn, khó thở, đặc biệt vào ban đêm khi nằm ngủ. Nghẹt mũi thường đi kèm với tiết dịch nhầy quá mức. Dịch nhầy có thể đặc lại và khiến việc hít thở qua mũi trở nên khó khăn, buộc người bệnh phải thở qua miệng, gây khô cổ họng.

- Đau nhức vùng mặt: Các xoang nằm xung quanh mắt, trán, má và phía sau mũi, khi bị viêm sẽ gây đau nhức ở những khu vực này. Đặc biệt, người bệnh có thể cảm thấy đau ở vùng trán, hai bên mũi hoặc xung quanh mắt. Cảm giác đau nhức tăng lên khi cúi xuống hoặc khi áp lực trong xoang tăng lên do sự tích tụ của dịch nhầy. Đây là một triệu chứng điển hình của viêm xoang mũi mãn tính.

- Đau đầu: Viêm xoang có thể dẫn đến những cơn đau đầu âm ỉ, đặc biệt khi xoang bị tắc nghẽn và không thể thoát dịch. Đau đầu có thể tăng lên khi bạn cúi xuống, làm việc hoặc vận động mạnh. Vào mùa đông, với không khí lạnh và khô, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn do các xoang bị kích ứng thường xuyên.

- Chảy mũi: Khi xoang bị viêm, niêm mạc mũi tiết ra nhiều dịch nhầy để chống lại vi khuẩn và loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Dịch nhầy có thể chảy ra ngoài qua mũi, hoặc chảy ngược vào cổ họng, gây cảm giác khó chịu. Màu sắc của dịch nhầy có thể thay đổi, từ trong suốt đến vàng hoặc xanh, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng. Dịch nhầy màu xanh hoặc vàng thường cho thấy sự hiện diện của vi khuẩn và cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh.

- Cảm giác nặng mặt: Người bệnh viêm xoang thường cảm thấy khuôn mặt mình nặng nề, căng tức do sự tích tụ dịch trong xoang gây áp lực lên các vùng xung quanh. Cảm giác này đặc biệt rõ ràng khi cúi xuống hoặc khi thức dậy vào buổi sáng. Tình trạng này là hậu quả của việc tắc nghẽn xoang kéo dài mà không được thông thoáng kịp thời.

- Ho và đau họng: Một triệu chứng phổ biến khác là ho, đặc biệt là vào ban đêm. Dịch nhầy từ xoang có thể chảy xuống phía sau cổ họng, gây kích ứng và tạo ra cảm giác đau họng. Điều này thường dẫn đến ho khan, đôi khi kéo dài, và làm cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi và khó chịu hơn vào buổi sáng khi thức dậy.

3. Cách giảm triệu chứng viêm xoang mũi vào mùa đông

Viêm xoang mũi vào mùa đông thường gây ra nhiều khó chịu và làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu các triệu chứng cũng như phòng ngừa bệnh hiệu quả trong mùa đông:

- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng mũi: Việc giữ ấm cơ thể, nhất là vùng mũi, là rất quan trọng trong việc ngăn ngừa viêm xoang vào mùa đông. Khi ra ngoài trời lạnh, nhiệt độ có thể khiến niêm mạc mũi co lại, làm giảm khả năng tự bảo vệ của xoang. Để bảo vệ xoang và mũi, bạn nên đeo khẩu trang hoặc quấn khăn kín quanh cổ và mũi để tránh gió lạnh thổi trực tiếp vào mặt. Khẩu trang không chỉ giúp giữ ấm mà còn ngăn ngừa bụi bẩn, vi khuẩn và virus từ không khí. Lưu ý, bạn nên sử dụng khẩu trang vải hoặc khẩu trang y tế có khả năng giữ nhiệt tốt và thay đổi khẩu trang thường xuyên để đảm bảo vệ sinh.

- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Vào mùa đông, khi sử dụng các thiết bị sưởi ấm trong nhà, không khí thường trở nên khô, khiến niêm mạc mũi dễ bị kích ứng và khô rát. Máy tạo độ ẩm có thể giúp duy trì độ ẩm không khí ở mức lý tưởng, từ 40-60%, giúp ngăn ngừa tình trạng khô mũi và viêm xoang. Đặt máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ hoặc phòng làm việc sẽ giúp bạn dễ chịu hơn, đặc biệt vào ban đêm khi ngủ. Ngoài ra, bạn nên thường xuyên vệ sinh máy tạo độ ẩm để tránh vi khuẩn và nấm mốc phát triển trong không khí.

- Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý: Rửa mũi thường xuyên là một trong những biện pháp hiệu quả giúp loại bỏ dịch nhầy, vi khuẩn và bụi bẩn tích tụ trong xoang. Nước muối sinh lý giúp làm sạch khoang mũi, làm giảm nguy cơ nhiễm trùng và giữ cho xoang thông thoáng. Bạn có thể rửa mũi hàng ngày, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi. Ngoài ra, việc rửa mũi cũng giúp giảm nghẹt mũi và làm dịu các triệu chứng viêm xoang mũi trong mùa đông.

- Uống nhiều nước: Việc cung cấp đủ nước cho cơ thể không chỉ giúp duy trì độ ẩm mà còn có tác dụng làm loãng dịch nhầy trong xoang, giúp việc thông thoáng xoang dễ dàng hơn. Khi cơ thể thiếu nước, dịch nhầy có thể trở nên đặc và dễ gây tắc nghẽn xoang, dẫn đến khó thở và đau nhức. Bạn nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, hoặc nhiều hơn nếu thời tiết khô lạnh. Ngoài nước lọc, bạn cũng có thể bổ sung nước từ các loại nước trái cây, nước ép rau củ hoặc các loại trà thảo mộc ấm để giữ ấm cơ thể.

- Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Nếu bạn có cơ địa dị ứng, việc tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông thú cưng, bụi bẩn, hóa chất hoặc khói thuốc lá có thể khiến viêm xoang trở nên nghiêm trọng hơn. Hãy giữ nhà cửa sạch sẽ, sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ bụi bẩn và hạn chế các yếu tố gây dị ứng trong không gian sống. Nếu bạn phải làm việc trong môi trường có nhiều bụi bẩn hoặc hóa chất, hãy đeo khẩu trang bảo vệ để tránh kích ứng đường hô hấp. Đồng thời, hạn chế ra ngoài trời vào những ngày không khí ô nhiễm hoặc có nhiều phấn hoa.

- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, trong đó có viêm xoang. Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi giàu vitamin C, vitamin A và các chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus. Những thực phẩm như cam, bưởi, cà rốt, rau bina và các loại hạt giàu omega-3 sẽ giúp cải thiện sức khỏe hô hấp. Ngoài ra, bạn có thể thêm gừng, tỏi và nghệ vào bữa ăn, vì chúng có đặc tính kháng viêm tự nhiên, giúp giảm sưng tấy trong xoang.

Viêm xoang mũi vào mùa đông có thể gây ra nhiều phiền toái, nhưng bằng việc thực hiện các biện pháp trên, bạn có thể giảm nhẹ các triệu chứng và phòng ngừa bệnh hiệu quả. Việc giữ ấm cơ thể, duy trì độ ẩm không khí, rửa mũi thường xuyên và chăm sóc sức khỏe tổng thể sẽ giúp bạn tránh xa các biến chứng viêm xoang trong mùa đông.