Bình chọn quy định pháp luật 2016: Nhiều quy định có tác động chưa tốt

Cộng đồng doanh nghiệp lên tiếng

Ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho biết, trong số 237 quy định được đề cử thì có 79 quy định nằm ở cấp luật (chiếm 33%); 75 quy định nằm trong các nghị định (chiếm 32%) và 69 quy định nằm ở cấp thông tư (chiếm 29%), còn lại ở các văn bản khác. Tuy nhiên, khi phân loại theo đề cử tốt và kém thì thấy sự chênh lệch rõ rệt giữa các nhóm này.

Theo đó, có đến 34% đề cử quy định tốt nằm ở cấp luật, trong khi tỉ lệ này ở các đề cử quy định kém chỉ là 24%. Ngược lại ở cấp nghị định và thông tư, tỉ lệ quy định bị đánh giá mức kém cao hơn, lên đến 70%.

TS Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch VCCI khẳng định: Đây là tiếng nói trung thực của các doanh nghiệp được quy chiếu từ quy luật thị trường và cạnh tranh

Riêng với 30 quy định chưa tốt bị đề cử, đại diện VCCI cho biết hiện đã có 5 quy định được các bộ, ngành chủ động điều chỉnh, sửa đổi; 13 quy định đang được các bộ ngành đưa vào chương trình xây dựng pháp luật để sửa đổi trong thời gian tới. 

Kết quả bình chọn là sự ghi nhận của cộng đồng doanh nghiệp đối với những nỗ lực từ các cơ quan nhà nước trong việc làm cho môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi hơn từ những quy định tốt. Bên cạnh đó, cuộc bình chọn sẽ đưa ra các cảnh báo về những quy định đang cản trở một cách bất hợp lý đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Nhiều gợi ý sẽ được gởi mở cho các cơ quan nhà nước để họ phải nhìn nhận lại các quy định và tiến hành rà soát, đánh giá để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, đồng thời xác định những tiêu chí để xây dựng các quy định một cách hiệu quả.

Đối tượng bình chọn bao gồm các Hiệp hội doanh nghiệp và các doanh nghiệp. TS Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng CIEM cho rằng, cuộc bình chọn sẽ thể hiện tính chủ động, không ngồi chờ sự thay đổi của các Bộ. “Sáng kiến này của VCCI có thể sẽ mang đến một sự thay đổi lớn trong công các xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong thời gian tới”, ông Nguyễn Đình Cung kỳ vọng.

Cuộc bình chọn các quy định pháp luật tốt và chưa tốt là tiếng nói chân thực và kịp thời từ cuộc sống của cộng đồng doanh nghiệp. Theo LS Trần Hữu Huỳnh – Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế VN (VIAC), thành viên hội đồng bình chọn, với chủ trương coi DN là đối tác của Chính phủ thì những bình chọn, đánh giá việc xây dựng và thực thi chính sách là một trong những điều kiện cần và đủ.

Cũng theo ông Huỳnh, cuộc bình chọn thể hiện tính dân chủ từ những tiếng nói đa chiều, tiếng nói của đối tượng chịu sự tác động. Bình chọn này có tính thực tiễn, là những dữ liệu của cuộc sống, những phản ánh chân thực từ sự cọ sát của cuộc sống, đóng góp cho việc xây dựng chính sách.

Cần thay đổi quy định làm thêm giờ không quá 200 giờ/năm 

Sở dĩ quy định thời gian làm thêm giờ không quá 200 giờ/năm được đề cử vào danh sách 30 quy định pháp luật chưa tốt, theo ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng ban Pháp chế của VCCI, do quy định này chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, cũng như nhu cầu làm thêm giờ của người lao động.

Hiện theo quy định của Bộ luật Lao động, số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong ngày, trường hợp áp dụng quy định làm việc theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong ngày, không quá 30 giờ trong tháng và tổng số không quá 200 giờ/năm; trừ một số trường hợp đặc biệt cho Chính phủ quy định được làm thêm giờ không quá 300 giờ/năm.

Theo các chuyên gia, nên tổ chức bình chọn 2 năm 1 lần và tập trung chọn các quy định tồi nhất vì thiết thực, hiệu quả

Theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, quy định người lao động chỉ được phép làm thêm khoảng 200- 300 giờ/ năm đang gây khó cho họ trong quá trình sản xuất kinh doanh, nhất là đối với những doanh nghiệp sản xuất theo thời vụ, theo những đơn hàng xuất khẩu lớn.

Còn nhớ, tại các cuộc đối thoại giữa Bộ LĐ-TB&XH, VCCI với các doanh nghiệp từ trước tới nay, nhiều doanh nghiệp lên tiếng cho rằng quy định thời gian làm thêm giờ đang gây khó cho cả doanh nghiệp và người lao động. Theo ông Chu Văn An- Phó Tổng giám đốc Cty Thủy sản Minh Phú, nếu cứ "máy móc" áp quy định người lao động không được làm thêm quá 200 giờ/năm sẽ gây rất nhiều khó khăn cho DN.

Thực tế tại Cty Thủy sản Minh Phú vào những dịp cao điểm mùa vụ, sản lượng tôm chế biến được chuyển đến nhà máy quá nhiều, DN phải tăng ca, nhưng nếu như vậy sẽ vi phạm quy định về giờ làm thêm.

Ông Nguyễn Xuân Dương- Tổng Giám đốc Cty may Hưng Yên cho rằng: Cùng với nhiều nước khác, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, song những quy định của nước ta đôi khi lại "lệch pha" so với một số nước trong khu vực và thế giới.

"Hiện Trung Quốc quy định thời gian làm thêm giờ tối thiểu là 600 giờ/năm, Nhật Bản quy định thời gian làm thêm giờ là 720 giờ/năm. Trong khi thu nhập bình quân đầu người của các nước đó ở mức 40.000 USD/năm. “Còn ở Việt Nam, thu nhập bình quân đầu người mới ở mức hơn 1.000 USD/năm nhưng chúng ta lại quy định thời gian làm thêm giờ quá thấp”, ông Dương phân tích.

Chính vì vậy, các doanh nghiệp đều có chung kiến nghị, quy định làm thêm giờ nên có sự "nới lỏng". "Thực tế lãnh đạo các DN cũng sẽ cân đối để đảm bảo sức khỏe lâu dài cho người lao động để DN phát triển bền vững. Đó còn chưa kể, người lao động cũng cần làm thêm giờ để trang trải cuộc sống. Do vậy tôi cho rằng các cơ quan quản lý nên tăng thời gian làm thêm giờ để "cứu" DN và người lao động", ông An nói.

Về sự cần thiết phải thay đổi giờ làm thêm, ngay tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF) 2016 vừa qua, trước các kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước, Bộ trưởng LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã đưa ra thông tin làm hài lòng sự mong mỏi bấy lâu của doanh nghiệp cũng như người lao động, rằng thời gian tới, tuy không phải ở tất cả các lĩnh vực giờ làm thêm đều thay đổi- nhưng ở một số lĩnh vực, một số công việc, ngành nghề, giờ làm thêm của Việt Nam cần thiết phải thay đổi.

“Mức làm thêm sẽ tăng, nhưng việc tăng giờ làm thêm cũng phải tính toán đến sức khỏe, điều kiện sống, rồi nguồn thu nhập của người lao động làm sao cho hài hòa”, Bộ trưởng khẳng định.

Như vậy, quy định về thời gian làm thêm giờ không quá 200 giờ/năm là 1 trong 30 quy định được đề cử quy định pháp luật chưa tốt, càng cho thấy, quyết tâm của Bộ LĐ-TB&XH trong việc nghiên cứu, sửa đổi nhằm có quy định phù hợp về thời gian làm thêm giờ là phù hợp với thực tiễn, với sự phát triển chung của thế giới.