Bí ẩn quân hậu đen: Sự phối hợp sáng tạo giữa hội họa, văn học và cờ vua

Truyện kể về nhà phục chế tranh trẻ tên là Julia và công việc của cô với một bức tranh cổ từ thế kỷ 15. Bức tranh họa lại cảnh ván cờ giữa một vị hiệp sĩ và một vị công tước, đồng thời ẩn giấu bên dưới các lớp sơn vẽ là dòng chữ “Ai đã giết hiệp sĩ”. Câu hỏi ám ảnh về số phận của người hiệp sĩ xa xưa nay đã sống dậy, không chỉ hé lộ một chuyện tình buồn của hơn 500 năm trước mà còn kéo theo những vụ ám sát tàn nhẫn đến lạnh sống lưng. Kẻ nào đang núp bóng quân hậu đen đưa ra những nước đi chết chóc nối tiếp ván cờ cổ năm nào - những nước đi đại diện cho những toan tính chết người ngoài đời thật?

Trong quá trình đi tìm lời giải cho câu đố ấy, Julia và hai người bạn gặp phải một kỳ thủ giấu mặt, kẻ thách thức họ chơi tiếp ván cờ trong bức tranh, với quân đen do hắn điều khiển. Với mỗi nước đi trong đó quân hậu đen ăn một quân trắng, một vụ án mạng sẽ xảy ra, đều nhằm vào những người thân quen bên cạnh Julia. Cô nhận ra những quân cờ vua trên ván cờ đang đại diện cho chính cô và những người bạn, và cô bước vào cuộc chạy đua để tìm ra kẻ sát nhân giấu mặt ấy.

Arturo Pérez-Reverte (sinh ngày 25/11/1951) là một nhà văn Tây Ban Nha, đồng thời là một phóng viên truyền hình từng đưa tin từ một số điểm nóng nguy hiểm nhất trên thế giới. Ông là thành viên của Viện Hàn lâm Hoàng gia Tây Ban Nha từ năm 2003. Những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là loạt tiểu thuyết về Đại uý Alatriste, tiểu thuyết La tabla de Flandes (Bí ẩn quân hậu đen, 1990) và tiểu thuyết El club Dumas (Câu lạc bộ Dumas, 1993).

Ngay khi ra đời, Bí ẩn quân hậu đen đã nhận được sự ngợi khen của giới truyền thông. "Đậm chất văn học, tinh tế và giàu chất châu Âu như một bộ phim kinh điển của Belmondo." Đó là nhận định của báo San Jose Mercury News. Còn tờ Chess Monthly thì cho rằng, "có thể coi đây là cuốn tiểu thuyết về cờ vua xuất sắc nhất, chỉ xếp sau The royal game (Trò chơi vương giả, 1941) của Stefan Zweig.". Báo Library Journal thì nhận xét:  "Câu chuyện bí ẩn được kể lại rất thông minh này, kết hợp hài hòa hiểu biết sâu sắc về lịch sử mỹ thuật với khoái cảm trí tuệ của cờ vua, diễn biến với tiết tấu phù hợp và kết thúc với một cao trào làm thỏa mãn người đọc... Hồi hộp, với các nhân vật được xây dựng khéo léo." "Đầy rẫy những nghịch lý và thách đố. Một bí ẩn mượt mà, công phu và tài tình đến điên rồ về cờ vua, cuộc sống và nghệ thuật.”- báo The New York Times Book Review nhận định.

Bí ẩn quân hậu đen mang về cho tác giả giải Grand Prix de Littérature Policière – Hạng mục tác phẩm quốc tế năm 1993 và giải thưởng Hàn lâm Thụy Điển cho tác phẩm trinh thám năm 1994. Tác phẩm này cũng đã được dịch ra hơn 20 thứ tiếng. Vào năm 1994, Bí ẩn quân hậu đen được đạo diễn người Mỹ Jim McBride dựng thành phim Uncovered với vai chính do nữ diễn viên Kate Beckinsale đảm nhiệm.

Chứa đựng cốt truyện độc đáo, diễn biến hồi hộp với các nhân vật có tính cách phức tạp đầy lôi cuốn, Bí ẩn quân hậu đen là một sự phối hợp rất sáng tạo giữa hội họa, văn học, cờ vua và âm nhạc sẽ làm mê hoặc các độc giả đang tìm kiếm thứ gì đó khác biệt.