BHXH tự nguyện còn thấp so với tiềm năng

Tại hội thảo "Chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện" do BHXH Việt Nam tổ chức ở TP HCM mới đây, ông Trần Đình Liệu, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, đánh giá: "Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm sau đều cao hơn năm trước. Tuy nhiên đến nay, số người tham gia còn quá thấp so với tiềm năng và mục tiêu đề ra".

Phải xác định đúng đối tượng

Theo BHXH Việt Nam, tính đến ngày 30-9-2018, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là 189.502 người (đạt 57,2% so với kế hoạch giao). Ngoài một số địa phương thực hiện tốt công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện như Điện Biên (1.740 người, đạt 97,9% kế hoạch), Quảng Bình (5.895 người, đạt 89,2% kế hoạch), Cao Bằng (1.995 người, đạt 88% kế hoạch), có tới 48 địa phương giảm số người tham gia so với năm 2017

Người dân làm thủ tục tại BHXH TP HCM Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo, đại diện các địa phương thực hiện tốt công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện cho rằng khâu then chốt quyết định thành công chính là phân loại và xác định đúng đối tượng tiềm năng để tuyên truyền. Đại diện BHXH huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết đã chia đối tượng thành các nhóm khác nhau để vận động gồm: nhóm có độ tuổi trên 60 nhưng không thuộc người được hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động; nhóm người có thu nhập thường xuyên, ổn định như buôn bán, nghiệp đoàn, làng nghề; nhóm lao động khoán tại các đơn vị sự nghiệp; nhóm đang làm thủ tục hưởng BHXH một lần; nhóm đối tượng là sinh viên mới ra trường chưa có việc làm ổn định hoặc người thuộc các đoàn, hội. Sau khi phân loại, BHXH huyện đã tiếp cận trực tiếp và tuyên truyền những điểm có lợi của chính sách phù hợp với từng đối tượng tham gia. Bằng cách làm trên, 2 năm qua, huyện trở thành đơn vị đứng đầu trong toàn tỉnh về công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện (năm 2017, huyện đạt 120% chỉ tiêu, 10 tháng đầu năm 2018 đạt 125% kế hoạch năm).

Tương tự, tại tỉnh Điện Biên, công tác tuyên truyền vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện được cơ quan BHXH tổ chức dưới hình thức hội nghị đối thoại trực tiếp tại các thôn, bản, tổ dân phố. Đối tượng tham gia hội nghị cũng được phân loại theo khu vực. Cụ thể, đối với địa bàn TP, thị trấn, công tác tuyên truyền, tư vấn tập trung vào các hộ kinh doanh, người lao động làm việc thời vụ ở các doanh nghiệp không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Đối với các xã vùng sâu, vùng xa sẽ hướng đến những hộ gia đình có kinh tế khá, hội viên các đoàn thể. Đại diện BHXH tỉnh Điện Biên chia sẻ: "Việc lựa chọn thời điểm phù hợp để tổ chức tuyên truyền cũng là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của hội nghị. Chẳng hạn, đối với hộ làm nông nghiệp thì tuyên truyền theo mùa vụ, tức sau khi họ thu hoạch, khi đó họ có thu nhập nên khả năng tham gia BHXH sẽ cao hơn".

Bổ sung các chế độ hưởng ngắn hạn

Theo các đại biểu, việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện thời gian qua gặp khó khăn bởi nhiều nguyên nhân như: chính sách BHXH tự nguyện chưa hấp dẫn; người dân chưa có thói quen tham gia BHXH khi còn trẻ để hưởng lương hưu khi về già; mức đóng cao nhưng người tham gia chưa được sự hỗ trợ thỏa đáng của nhà nước; công tác tuyên truyền còn hạn chế.

Để khắc phục tình trạng trên, bà Nguyễn Thị Xuân - Phó Giám đốc BHXH tỉnh Đắk Lắk - cho rằng các bộ, ngành liên quan cần tham mưu sửa đổi Luật BHXH theo hướng bổ sung các chế độ hưởng ngắn hạn (ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp), tăng mức hỗ trợ cho các đối tương tham gia, đặc biệt cần có chế độ đặc thù đối với đồng bào dân tộc thiểu số khi tham gia BHXH tự nguyện.

Trong khi đó, đại diện BHXH tỉnh Điện Biên cho rằng đội ngũ nhân viên đại lý, cộng tác viên ở cơ sở đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tuyên truyền, thuyết phục, vận động nhân dân tham gia chính sách này. BHXH tỉnh Điện Biên đề xuất BHXH Việt Nam cần nâng tỉ lệ hoa hồng cho đại lý; đồng thời khen thưởng xứng đáng cho các tập thể, cá nhân đại lý thực hiện tốt công tác phát triển đối tượng nhằm động viên và tạo động lực để họ tâm huyết hơn với nghề, gắn bó lâu dài với ngành BHXH.