Bảo vệ và chăm sóc trẻ em: Tập trung tìm giải pháp, thay vì báo cáo thành tích

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: “Chúng ta chung tay, nói “không” với bạo lực và xâm hại trẻ em, để thời gian tới tình trạng này được đẩy lùi, giảm thiểu tốt hơn. Trẻ em phải được sống một môi trường tốt nhất, để những gì tốt đẹp nhất là dành cho trẻ em”.

Vẫn còn nhiều nhức nhối, còn cần nhiều giải pháp

Đây là lần đầu tiên Hội nghị liên quan đến công tác trẻ em được tổ chức dưới hình thức trực tuyến trên phạm vi toàn quốc, thu hút sự quan tâm, theo dõi của 18 ngàn đại biểu đại diện cho các ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến cơ sở tại 675 điểm cầu trong cả nước.

“Đánh giá một cách toàn diện tình hình vừa qua, không chủ quan- vẫn còn nhiều nhức nhối, còn cần nhiều giải pháp”- chính vì thế, tại Hội nghị, để tập trung vào những giải pháp thiết thực, hiệu quả, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh: “Vừa qua, tôi đi 7 tỉnh, kể cả miền Trung, tây Nguyên, tiếp thu nhiều ý kiến hay. Tại Hội nghị này mong muốn được nghe các kinh nghiệm để giảm được các vụ bạo lực, xâm hại trẻ em từ các địa phương; cũng như chia sẻ các mô hình điều tra thân thiện với trẻ em, bảo vệ trẻ em, phòng chống bạo lực và xâm hại trẻ em; Giải pháp khắc phục những khó khăn về nguồn lực trong bảo vệ trẻ em… Tập trung vào các tham luận đó, thay vì các báo cáo thành tích, để cùng chung tay tìm ra các giải pháp hiệu quả, tốt nhất trong thời gian tới”.

Các đại biểu tham dự hội nghị trực tuyến tại điểm cầu TP.Hà Nội và các tỉnh, thành đã tập trung vào các đề xuất, giải pháp tích cực nhằm tăng cường bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, hạn chế tình trạng trẻ em bị bạo hành, xâm hại.

Theo ông Trần Ngọc Hà, Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự (C45), 6 tháng đầu năm 2018, cả nước xảy ra 720 vụ, trong đó xâm hại tình dục trẻ em 573 vụ, chiếm 79,5% tổng số vụ xâm hại trẻ em.

Bà Lê Thị Thu Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội, nhấn mạnh vấn nạn xâm hại trẻ em ngày càng nhức nhối. “Các cơ quan, bộ ngành cần đánh giá chính xác tình hình, số liệu báo cáo phản ánh các vụ xâm hại trẻ em giảm, song dư luận còn khá nhiều băn khoăn”, bà Nga nêu rõ. 

Tại điểm cầu Quảng Ninh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vũ Thị Thu Thủy thông tin, tổng ngân sách các cấp dành cho mục tiêu vì trẻ em trong 2 năm gần đây trên địa bàn tỉnh là 148,3 tỷ đồng. Ngoài ra, vận động xã hội hóa trên 23 tỷ đồng/năm cho các mục tiêu vì trẻ em.

Trong 6 tháng đầu năm, toàn tỉnh Quảng Ninh xảy ra 10 vụ/10 trẻ bị xâm hại tình dục. Thống kê từ năm 2016 đến ngày 16/5/2018, Công an tỉnh đã điều tra, làm rõ 69 vụ, 83 đối tượng có hành vi xâm hại trẻ em, trong đó khởi tố hình sự 56 vụ, 58 bị can xâm hại trẻ em. Tòa án nhân dân tỉnh thụ lý giải quyết 100% các vụ việc về tội xâm hại, bạo lực đối với trẻ em, trong đó án cao nhất là 20 năm tù.

Ông Trần Thanh Huệ, Phó chủ tịch UBND huyện Măng Thít (tỉnh Vĩnh Long) cho rằng cần nâng cao hiểu biết pháp luật, vai trò trách nhiệm của người thân, nhất là người mẹ, nhằm hạn chế sự việc đau lòng. Ưu tiên triển khai các mô hình phòng ngừa, phát hiện, hỗ trợ, xử lý các vụ xâm hại trẻ em tại địa phương thông qua việc thiết lập các đầu mối tiếp nhận thông tin…

Từ những quy định bất hợp lý trong Bộ luật Tố tụng hình sự gây khó khăn cho việc bảo vệ trẻ em bị xâm hại, luật sư Trần Thị Ngọc Nữ, Chi hội trưởng Hội Bảo vệ quyền trẻ em TP.Hồ Chí Minh kiến nghị cần có quy định riêng về cách thức, thời hạn thu thập chứng cứ trong các vụ án xâm hại trẻ em.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu tại Hội nghị

Bạo lực, xâm hại trẻ em là không thể chấp nhận, dung thứ

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, mỗi năm, trung bình Việt Nam có khoảng 2.000 trường hợp trẻ em bị bạo lực, xâm hại được phát hiện và giải quyết, trong đó trẻ em bị xâm hại tình dục chiếm hơn 60%. 

Những hành vi, vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em chỉ khi chạm ngưỡng hình sự mới bị phát hiện, bị xử lý (bạo lực gây hậu quả nghiêm trọng và xâm hại tình dục trẻ em theo quy định của Bộ luật Hình sự) cho nên con số nói trên mới là phần nổi của tảng băng chìm.

Ở ”phần nổi” này, có 28 tỉnh, thành phố trong năm 2016 hoặc 2017 có từ 30 đến 110 trẻ em bị bạo lực, xâm hại tình dục bị xử lý hình sự. 3 năm gần đây, số lượng vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em được phát hiện và xử lý ở Việt Nam có giảm nhưng tỷ lệ giảm không nhiều (năm 2016 giảm 4,4% so với năm 2015; năm 2017 giảm 3% so với năm 2016). 

Tuy nhiên, tính chất vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em ngày càng nghiêm trọng, phức tạp, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Nạn nhân bị bạo lực, xâm hại xảy ra ở nhiều độ tuổi, đặc biệt có cả những trẻ em tuổi mầm non. Hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực đạo đức. Người cao tuổi, cha mẹ, người thân, thầy cô giáo và người có trách nhiệm chăm sóc trẻ lại là đối tượng gây ra bạo lực, xâm hại trẻ em...

Phân tích những hạn chế dẫn đến tình trạng trên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, công tác trẻ em còn gặp nhiều khó khăn bởi các nguyên nhân, như: Công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện trách nhiệm bảo vệ trẻ em, xử lý vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em chưa được quan tâm; công tác giám sát, phản biện xã hội của các tổ chức chính trị - xã hội về bảo vệ trẻ em chưa quyết liệt, kịp thời, thường xuyên, hiệu quả...

Cũng theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, môi trường thông tin và mạng xã hội có nhiều sản phẩm độc hại. Bên cạnh đó, sự xuống cấp về đạo đức, tha hóa, biến chất về lối sống của một nhóm xã hội làm gia tăng tội phạm bạo lực, xâm hại trẻ em.

Để khắc phục điều này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho  hay, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ như: Tăng cường việc thực thi pháp luật, chính sách về trẻ em, bố trí nguồn lực, nâng cao năng lực cán bộ; phát triển dịch vụ bảo vệ trẻ em và tăng cường hơn nữa công tác truyền thông, giáo dục... 

Bộ trưởng cũng cho biết, đối với các vụ việc vi phạm nghiêm trọng quyền trẻ em, gây tổn hại cho trẻ em, có tính chất phức tạp hoặc chậm được giải quyết, gây bức xúc trong dư luận xã hội, Bộ LĐ-TB&XH có văn bản gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố, trao đổi với lãnh đạo các bộ, ngành liên quan về việc chỉ đạo, đôn đốc, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm quyền trẻ em. 

Cùng với đó, Cục Trẻ em và Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111 trực tiếp hướng dẫn các cơ quan, đơn vị chức năng, chính quyền địa phương, các cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em thực hiện các biện pháp kịp thời phòng ngừa, hỗ trợ, can thiệp cho trẻ em bị bạo lực, xâm hại, đặc biệt là xâm hại tình dục theo quy định của pháp luật; chủ động cung cấp, trao đổi thông tin với báo chí để dư luận xã hội hiểu đúng bản chất vụ việc. 

Theo đó, số lượng thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em tăng lên so với trước đây do nhận thức của người dân đang dần được nâng cao; niềm tin của người dân và các tổ chức xã hội vào hiệu lực, hiệu quả của việc phòng, chống, ngăn chặn bạo lực, xâm hại tình dục trẻ em có nhiều thanh đổi tích cực.

“Bạo lực, xâm hại trẻ em, đặc biệt xâm hại tình dục trẻ em là không thể chấp nhận, dung thứ cả về pháp lý, đạo đức xã hội”, tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.

Thủ tướng yêu cầu: Thời gian tới, cấp ủy, chính quyền cơ sở, các bộ ngành cần nhận thức đầy đủ hơn, sâu sắc hơn về quyền trẻ em; phải bảo vệ trẻ em hằng ngày, hằng giờ bằng các hình thức phù hợp. Tăng cường giáo dục đạo đức lối sống trong nhà trường, gia đình. Cần phải tiếp tục cung cấp kiến thức pháp lý cho toàn xã hội về việc bảo vệ chăm sóc trẻ em; nghiên cứu mô hình bảo vệ trẻ em cấp xã. 

Việc xử lý vụ việc về xâm hại, bạo lực trẻ em cần phải được xử lý thân thiện, hiệu quả, tạo niềm tin cho chính gia đình người bị hại và quần chúng nhân dân.