Bảo vệ chủ quyền quốc gia, hòa bình và ổn định biển Đông

Cần tuân thủ luật pháp quốc tế

Dự hội thảo có khoảng 100 học giả, nhà nghiên cứu quốc tế và Việt Nam nghiên cứu chuyên sâu về luật biển quốc tế và đặc biệt quan tâm đến tình hình biển Đông hiện nay, như: GSCarl Thayer, GSErik Franckx, GS Koichi Sato, TS Timo Kivimaki,   TS Amy Searight, Đại sứ Nguyễn Quý Bính, TS Trần Công Trục, PGS Phạm Đăng Phước. Tại các phiên thảo luận, các đại biểu thống nhất quan điểm: Phải duy trì hòa bình, ổn định trên biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Các đại biểu trong nước và quốc tế thảo luận và khẳng định cần tuân theo luật pháp quốc tế.

Các đại biểu khẳng định nguyên tắc giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (Công ước) và việc áp dụng nguyên tắc này đối với các tranh chấp ở biển Đông. Hoan nghênh phán quyết chung thẩm và mang tính ràng buộc được Tòa trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của Công ước đưa ra ngày 12/7/2016, đã giúp thu hẹp phạm vi các khu vực có tranh chấp và mở ra cơ hội mới cho việc giải quyết các tranh chấp, thúc đẩy hợp tác vì lợi ích bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ở biển Đông. Khối ASEAN đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cấu trúc an ninh khu vực và việc thúc đẩy các tiến trình ngoại giao và pháp lý, nhằm giải quyết các tranh chấp ở biển Đông phù hợp với Điều 33 của Hiến chương Liên hợp quốc, thực thi đầy đủ DOC và sớm tiến tới COC, qua đó mở ra cơ hội mới cho việc duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông.

PGS Phạm Đăng Phước.

Là người có những nghiên cứu sâu sắc về biển Đông, nhà khoa học quân sự Shekhar Dutt, cựu Phó cố vấn An ninh Quốc gia, cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ấn Độ khẳng định: “Yêu sách hay những hành động ngang ngược của Trung Quốc trên biển Đông là thực tế và phán quyết ngày 12/7 của Tòa thường trực cũng là thực tế. Đối chiếu hai thực tế này với nhau cho thấy các yêu sách của Trung Quốc đi ngược lại tinh thần hòa bình quốc tế, bị lên án mạnh mẽ. Hoạt động của Trung Quốc ngày càng trở nên hung hãn và xem thường luật pháp quốc tế. Đó là điều không thể chấp nhận được. Tại nhiều nước trên thế giới như Ấn Độ, Trung Quốc còn mưu đồ cho người đến viết chữ lên các phiến đá, đảo đá đó là chủ quyền của Trung Quốc. Sự ngang ngược ấy quên đi rằng chủ quyền dù là phiến đá của mỗi quốc gia đã được minh chứng bằng lịch sử, các tư liệu và quy chế pháp lý. Những hành động của Trung Quốc xâm hại đến đá, đảo của nhiều nước, đi ngược lại với xu thế phát triển hòa bình, ổn định của thế giới không phải là cục bộ tự phát mà được thực hiện có chủ đích vào những thời điểm chiến lược”.

GS Erik Franckx.

Nhiều đại biểu quốc tế cũng khẳng định: Liên minh châu Âu đã nêu rõ quan điểm của mình rằng, một giải pháp dài hạn cho tranh chấp giữa các bên ở biển Đông cần phải được tìm kiếm thông qua đối thoại và đàm phán dựa trên luật pháp quốc tế. GS Jeong Gad Yong, chuyên gia nghiên cứu quân sự biển của Hàn Quốc đã đưa ra các luận chứng, được hầu hết các nhà khoa học đồng thuận rằng: Các tranh chấp chủ quyền trên biển diễn ra ở một số quốc gia như: Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Đài Loan... chủ yếu xoay quanh cấu trúc về đảo, đảo nhỏ, đá, bãi đá. Các quốc gia đều đưa ra tuyên bố về chủ quyền theo ý riêng của mình khiến cho khu vực có khả năng xảy ra xung đột cao nhất. Để tránh xung đột đó, không còn cách nào khác là dùng luật pháp quốc tế dựa trên những cứ liệu lịch sử của mỗi quốc gia để phán quyết, phân xử.

Trung Quốc đã tạo ra không khí căng thẳng

Đó là khẳng định của PGS Phạm Đăng Phước, đồng Trưởng ban tổ chức hội thảo. PGS Phạm Đăng Phước cho rằng: Việc Trung Quốc trong thời gian qua tiếp tục gia tăng các hành động đơn phương, đẩy nhanh quá trình quân sự hóa ở khu vực biển Đông đã gây quan ngại sâu sắc cho các nước trong khu vực cũng như cộng đồng quốc tế. Dấy lên những tiếng nói phản đối không chỉ của chính giới, truyền thông, mà còn của nhiều học giả quốc tế. Biển Đông không chỉ là không gian sinh tồn của các quốc gia trong khu vực, mà còn là một trong những tuyến giao thông đường biển lớn nhất, hàng năm có tới 5.000 tỉ USD hàng hoá thương mại được vận chuyển qua đây. Do đó, việc duy trì hòa bình, ổn định, tự do hàng hải, hàng không ở khu vực biển Đông không chỉ có ý nghĩa đối với các quốc gia trong khu vực mà còn đối với cả khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và thế giới.

Nhà khoa học về an ninh Harry Krejsa, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc, thuộc Trung tâm an ninh Hoa Kỳ nhận định: “Từ các minh chứng, các tư liệu lịch sử đã cho thấy Hoàng Sa - Trường Sa là của Việt Nam. Thay vì xây dựng một khu vực an toàn và cởi mở hơn trong hòa hợp thì Trung Quốc lại đang tìm cách biến nhiều vùng biển, đảo thành của riêng mình. Bằng cách xây dựng các đảo nhân tạo, Bắc Kinh đang muốn mở rộng tầm ảnh hưởng chiến lược (hay là những chính sách vô lý). Cảnh sát biển của Trung Quốc cũng đang là mối đe dọa của tàu cá, tàu cảnh sát biển của nhiều quốc gia khác trong đó có Việt Nam”.

Biển đảo của Việt Nam sẽ bình yên nếu không có sự ngang ngược quân sự hóa của Trung Quốc.

GS Erik Franckx, thành viên Toà thường trực PCA, Trưởng khoa luật Quốc tế và châu Âu (Đại học Vrije, vương quốc Bỉ) cũng nhấn mạnh: “Rõ ràng Trung Quốc đang rất hung hăng và không muốn tuân theo những khung pháp lý đã được quốc tế công nhận. Đó là điều tồi tệ, không phù hợp với xu thế phát triển văn minh và tri thức. Chủ quyền Việt Nam đã được minh chứng rõ ràng. Trung Quốc luôn tự cho rằng có quyền không chấp nhận các phán quyết quốc tế, dựa trên nền tảng Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 là không không phù hợp với quy chế hoạt động của một nước là thành viên của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc. Mặc dù Trung Quốc có tự tách mình ra, nhưng các phán quyết của tòa quốc tế cũng đã có hiệu ứng tốt, đã tạo ra khuôn khổ pháp lý để đàm phán giữa các nước liên quan. Đất nước Việt Nam, chính phủ Việt Nam phải nghiên cứu thật cẩn thận phán quyết của PCA để xem có những lựa chọn hợp lý nhất, sáng suốt nhất đối phó với các thế lực xâm lấn đến mình”.