Bắc Giang nhiều sáng tạo trong tiêu thụ vải thiều

Đặc biệt, với nhiều cách làm sáng tạo, mùa vụ này vải thiều Bắc Giang còn xuất hiện ở nhiều thị trường xuất khẩu khó tính và nhiều sàn thương mại điện tử, kênh bán hàng của các tập đoàn phân phối, hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại lớn.

Bắc Giang có hơn 28 nghìn ha vải thiều, sản lượng vụ này ước đạt 180 nghìn tấn. Tất cả diện tích này đều được hướng dẫn, kiểm soát trong quá trình chăm sóc và làm truy xuất nguồn gốc, diện tích vải thiều sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đạt 15,5 nghìn ha, theo tiêu chuẩn GlobalGAP gần 340 ha. Theo Sở Công Thương Bắc Giang, việc tiêu thụ vải thiều của tỉnh đến nay khá thuận lợi, trong đó sản phẩm đã tiếp cận nhiều thị trường cao cấp, khó tính như Nhật Bản, EU, Mỹ... đến hết ngày 17/6, địa phương đã tiêu thụ hơn 132 nghìn tấn vải thiều, đạt hơn 73% tổng sản lượng. Trong đó, tiêu thụ trong nước chiếm gần 59%; xuất khẩu chiếm trên 41%; giá bán trung bình 12.000- 30.000đ/kg.

Năm nay, theo đánh giá của cơ quan chuyên môn và người dân, vải thiều được mùa hơn so với năm trước, với sản lượng lớn trong khi dịch Covid-19 trên địa bàn Bắc Giang diễn biến phức tạp gây ra những khó khăn lớn cho tiêu thụ sản phẩm. Trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát, với quyết tâm chính trị cao, huyện Lục Ngạn- thủ phủ vải thiều đã xây dựng 3 kịch bản cho tiêu thụ nông sản chủ lực này, trong đó kịch bản đang được áp dụng thực hiện là dịch: COVID-19 diễn biến phức tạp, tuy nhiên vẫn trong tầm kiểm soát, sản lượng vải thiều được tiêu thụ 70% trong nước (khoảng 130.000 tấn), 30% xuất khẩu (khoảng 50.000 tấn). 

Lúc này phương án tiêu thụ vải của tỉnh ở thị trường trong nước gồm kênh tiêu thụ tại các chợ đầu mối; các tập đoàn phân phối có các hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại; các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu; các chợ truyền thống, tiểu thương, xe cóc, điểm cân nhỏ phục vụ cho tiêu thụ lưu động; sản lượng vải loại 2, 3 còn lại chuyển chế biến sấy và chế biến khác; tiêu thụ trên sàn thương mại điện tử. Được biết, để chủ động ứng phó với tình huống xấu nhất là không bán hết vải thiều, huyện Lục Ngạn đã hỗ trợ người dân xây dựng được hơn nghìn lò sấy vải, đây được xem là phương án cuối cùng trong tiêu thụ vải thiều.

Theo lãnh đạo huyện Lục Ngạn, thực tế diễn ra đúng như những gì Bắc Giang đã lường trước, do dịch diễn biến phức tạp dẫn đến thị trường xuất khẩu hạn chế, thương nhân nước ngoài khó sang Việt Nam. Lo ngại lưu thông hàng hóa giữa các tỉnh thành trong nước gặp khó bởi sự "ngăn sông cấm chợ" nên lãnh đạo Bắc Giang sớm có văn bản báo cáo Chính phủ và gửi các địa phương tạo điều kiện cho vải thiều lưu thông bằng các "luồng xanh" thuận lợi. Bắc Giang chủ động lập hai tổ công tác hỗ trợ xuất khẩu vải thiều đóng chốt tại cửa khẩu các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn. Hai tổ này sẽ theo nắm thông tin, xử lý tại chỗ những khó khăn trong quá trình lưu thông qua cửa khẩu, hướng dẫn doanh nghiệp, thương nhân quy định chống dịch của từng địa phương trên đường vận chuyển. Thực tế những ngày qua ngoài xuất khẩu thuận lợi, nhiều bộ ngành, đoàn thể, địa phương, doanh nghiệp trong nước đã chung tay hỗ trợ Bắc Giang tiêu thụ vải thiều.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu mà Bắc Giang đã chủ động làm tốt là tập trung bảo vệ vùng vải thiều an toàn không Covid-19. Với quy trình từ chăm sóc, thu hoạch tới đóng gói nghiêm ngặt, tuân thủ phòng chống dịch, huyện Lục Ngạn đã bảo vệ tốt vùng vải thiều an toàn không Covid-19 bằng cách những đối tượng F1 đều được cách ly tập trung, tại vùng vải không có khu cách ly; lập các chốt kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện ra vào địa bàn để sớm khoanh vùng, ngăn chặn dịch bệnh; xét nghiệm Covid-19 nhanh các đối tượng như: Lái xe, lao động, thương nhân đến thu mua vải thiều... Trong các xóm làng, chủ hộ trồng vải cắm biển từ chối tiếp khách, "nhà nào ở yên nhà nấy", gia đình nào có người cách ly không thu hoạch và mang vải đi bán được sẽ có các đoàn thể như: Hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên, phụ nữ, quân đội, công an hỗ trợ. Năm nay, hầu hết lao động ngoại tỉnh như: Lạng Sơn, Hải Dương, Thanh Hóa, Thái Nguyên… đều không đến Lục Ngạn do lo ngại dịch Covid-19 nên lao động thu hoạch khan hiếm. Để khắc phục huyện phát huy lực lượng tại chỗ thông qua các đoàn thể, tiêu biểu như Hội Nông dân huyện, với số hội viên lớn đã thành lập 317 tổ với hơn 2,8 nghìn thành viên. Các tổ giúp chính quyền rà soát, thống kê các hộ trồng vải có nhu cầu về lao động để bố trí nhân lực hỗ trợ thu hoạch luân phiên cho bà con. Mô hình này phát huy tác dụng khi vừa kiểm soát được người nơi khác đến, vừa khoanh vùng được các trường hợp F2, F3 để yêu cầu cách ly tại nhà.

Sau khi chinh phục thị trường khó tính như Nhật Bản, Australia, vải thiều Lục Ngạn đã chính thức được xuất khẩu chính ngạch vào EU, hưởng những ưu đãi từ Hiệp định EVFTA. Đối với vải thiều xuất khẩu sang thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ, EU... được các cơ sở thực hiện một cách nghiêm túc từ thu mua, đóng gói cho tới vận chuyển. Tất cả các lô vải thiều Lục Ngạn dù tiêu thụ trong nước hay xuất khẩu đều có giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh Covid-19. Một số thị trường xuất khẩu mới của vải thiều Bắc Giang như Campuchia, Lào, Thái Lan, Malaysia... cũng mang lại nhiều tín hiệu tích cực.

Cùng đó, tỉnh đã kết nối với các tập đoàn phân phối, hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại như: Aoen, Central Retail, MM Mega MarKet, Lotte, Big C, Saigon.coop, Vinmart và Vinmart+, Fivimart và Citimart, Vincom… nhằm đưa quả vải lên kênh phân phối này... Trong đó, Tập đoàn VinCommerce dự kiến thu mua 2.000 tấn vải thiều Bắc Giang và phân phối tại hệ thống hơn 2.500 cửa hàng và siêu thị VinMart, VinMart+ trên toàn quốc và trên trang thương mại điện tử. Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam cam kết tiêu thụ ít nhất 180 tấn vải thiều Lục Ngạn. Năm nay còn có thuận lợi nữa các hãng hàng không như: Vietnam airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways và ngành đường sắt hỗ trợ vận chuyển vải thiều Bắc Giang với giá ưu đãi, thậm chí nhiều nghệ sĩ cũng tham gia hỗ trợ người dân tiêu thụ vải thiều trên mạng. Điểm mới nữa của tiêu thụ vải thiều năm nay là Bắc Giang khuyến khích đẩy mạnh giao dịch thương mại điện tử, tăng cường kết nối trực tuyến trong điều kiện dịch Covid-19 diễn biến phức tạp. Việc vải thiều được bán trên một số sàn thương mại điện tử được xem là bước đột phá trong công tác tiêu thụ năm nay. Trong đó cả 6 sàn thương mại điện tử lớn tại Việt Nam bao gồm: Sendo, Voso (Viettel Post), Tiki, Shopee, Postmart (VNpost), Lazada và Alibaba đồng loạt mở bán chính thức sản phẩm vải thiều Bắc Giang. Sau khi khách chốt đơn trên sàn, nông dân Bắc Giang mới thu hoạch vải, sau đó đóng thùng xốp, giữ lạnh đúng quy cách, dán tem truy xuất nguồn gốc và vận chuyển nhanh bằng mọi hình thức (xe lạnh, máy bay) về các địa phương. Các đơn hàng tới tay người tiêu dùng trong vòng 2-3 ngày. Sàn TMĐT Sendo còn quyết định giao mặt tiền trang Facebook và ứng dụng di động và hướng dẫn cho nông dân thực hành livestream bán vải trên mạng. Tỉnh đoàn Bắc Giang cũng đã cắt cử cán bộ đoàn các cấp thường xuyên bám sát, hỗ trợ nông dân trong khâu thu hoạch, đóng gói, hướng dẫn cách thức thao tác trên các kênh bán hàng trực tuyến cho đến khi người dân sử dụng thành thục. Đây là lần đầu tiên, vải thiều Bắc Giang được tổ chức phân phối một cách bài bản, có hệ thống trên các sàn thương mại điện tử lớn. Hoạt động này nhằm giúp vải thiều Bắc Giang tiếp cận với thị trường trong nước và quốc tế nhanh, rộng hơn, phù hợp với phương thức bán hàng thời kỳ công nghệ 4.0 và tình hình dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp.

Với những cách làm chủ động, sáng tạo và sự chung sức của cả nước, Bắc Giang không chỉ đang thành công trong công tác phòng, chống dịch mà còn cung cấp những bài học kinh nghiệm thực tiễn cho cả nước về tiêu thụ sản phẩm trong điều kiện địa phương bùng phát dịch bệnh.