Còn đó những lỗ hổng

Đau thương bởi tai nạn lao động

Trên các tàu cá, rất nhiều lao động (LĐ) vẫn không sử dụng các dụng cụ bảo hộ LĐ, hoặc chủ quan trong việc đảm bảo ATLĐ, do đó nguy cơ tai nạn LĐ là rất cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng. Trong lúc kéo lưới, do bất cẩn ông Bùi Quang Trung (54 tuổi, trú phường Vĩnh Hải, TP. Nha Trang) không may bị cuốn tay vào máy tời làm bàn tay phải dập nát. Cũng kể từ đó, ông buộc phải bỏ nghề đi biển vì. Ông Trung cho biết: “Nghề đi biển của ngư dân luôn đối mặt với muôn vàn rủi ro tai nạn, bệnh tật. Hơn 20 năm bám biển không sao, nhưng do chủ quan, sơ suất trong một lần kéo lưới mà tôi phải trả giá bằng việc phải cưa đi bàn tay phải. Bây giờ không thể làm việc, cuộc sống trong gia đình càng trở nên khó khăn”. Cùng cảnh ngộ ấy, ngư dân Trần Văn Khải (40 tuổi, xã Phước Đồng, TP. Nha Trang) cũng phải bỏ nghề đi biển vì bàn chân trái phải cắt bỏ sau một lần bị tai nạn khi đang đánh bắt cá trên vùng biển Trường Sa. Ông Khải kể: “Cách đây khoảng 3 năm, trong lúc đang đưa cá vào hầm bảo quản tôi trượt chân rơi xuống hầm chứa, bàn chân trái bị gãy. Khi đưa về đến bờ để cứu chữa, bác sĩ bảo phải cắt bỏ bàn chân do bị nhiễm trùng. Kể từ đó tôi không thể đi biển được nữa, là LĐ chính trong gia đình, không còn khả năng LĐ, cuộc sống gia đình tôi trở nên khó khăn”.  

Rủi ro lớn khi dùng dụng cụ thô sơ đưa cá vào khoang

Theo thống kê của Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Khánh Hòa, hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 9.800 tàu cá các loại, với trên 30.000 LĐ, tập trung chủ yếu ở những địa phương ven biển (Vạn Ninh, Ninh Hòa, Cam Lâm, Cam Ranh và Nha Trang). Trong đó, có khoảng 1.200 tàu đánh bắt xa bờ, còn lại đánh bắt gần bờ. Ông Đào Quốc Trưởng, chuyên viên ATVSLĐ- Liên đoàn Lao động tỉnh cho biết: Ngư dân đi biển thuộc dạng LĐ căng thẳng, nặng nhọc và thường xuyên đối mặt với nhiều rủi ro tai nạn, bệnh tật. Mỗi chuyến tàu ra khơi thường có từ 5 đến 15 LĐ và khai thác khoảng 10 đến 20 ngày trên biển. Thời gian làm việc của ngư dân trung bình 12 giờ/ngày. Do tính chất công việc liên tục làm việc ngoài trời, NLĐ thường xuyên phải chịu tác động của nắng, mưa, gió, sương; chịu ảnh hưởng rung, lắc do tác động của sóng biển va đập xảy ra liên tục trong quá trình làm việc hay nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, trong quá trình đi biển, ngư dân còn phải chịu tác động của tiếng ồn và khí thải chứa các yếu tố độc hại phát ra từ máy nổ. Họ còn phải đối mặt với cảnh thiếu nước sinh hoạt, không gian nghỉ ngơi trên tàu quá chật hẹp…. Chính vì những yếu tố đó mà sau mỗi chuyến đi biển về, NLĐ thường có các triệu chứng như: tê mỏi tay chân, đau đầu, cay mắt, lở loét da, tức ngực, đau khớp…  

Hiện, tàu cá của ngư dân Khánh Hòa đa số là tàu nhỏ, vỏ gỗ, lắp máy cũ đã qua sử dụng, trang thiết bị khai thác và an toàn tàu cá còn thiếu, không đồng bộ. Do thiếu kinh phí đầu tư, nhiều tàu đã đại tu lại quá nhiều lần, không đảm bảo an toàn vẫn cố tình ra khơi nên tỷ lệ rủi ro càng cao. Trên thực tế, từ lâu, hầu hết ngư dân đi biển đều dựa vào kinh nghiệm nên không chú trọng đến những thiết bị an toàn như: bộ đàm tầm xa, các loại đèn báo hiệu, cờ hiệu, định vị, hải đồ... mà chỉ trang bị những thiết bị thô sơ như: radio, bộ đàm tầm ngắn, la bàn. Chính vì vậy, khi có bão, nhiều tàu vẫn mải mê khai thác trên biển hoặc tránh sai hướng bão, dẫn đến những hậu quả khôn lường…

Cần được quan tâm đúng mức

Ông Mai Xuân Trí, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Khánh Hòa cho biết, hiện nay, ngư dân hầu hết không có hợp đồng lao động, chế độ phúc lợi xã hội thiếu sự quan tâm khi bị rủi ro, tai nạn, thương tích. Bên cạnh đó, trước và sau khi hành nghề, họ không được tập huấn nâng cao kiến thức về bảo đảm ATVSLĐ, PCCN trên tàu, mà chủ yếu họ hoạt động theo kinh nghiệm là chính. Do đó, họ khó có thể tránh khỏi rủi ro về tai nạn LĐ, bệnh nghề nghiệp. Để đảm bảo quyền lợi cho LĐ ngư dân, nhà nước, địa phương cần xây dựng chính sách, quy định nhằm đảm bảo quyền lợi cho ngư dân về: hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội, khám sức khỏe định kỳ, chế độ lao động nặng nhọc, độc hại…

Một trong những nguyên nhân dẫn đến các vụ tai nạn LĐ của ngư dân vẫn là do thiếu thông tin liên lạc, thiếu trang thiết bị an toàn kỹ thuật, công nghệ khai thác còn thô sơ, lạc hậu. Do đó, nhà nước, địa phương cần quan tâm đầu tư nâng cấp, hiện đại hóa các cảng cá, các khu vực neo đậu, tránh trú bão, khu dịch vụ hậu cần nghề cá; tăng cường hỗ trợ vốn, kỹ thuật cho ngư dân chuyển đổi dần từ tàu cá vỏ gỗ sang tàu vỏ thép, composit và các loại vật liệu mới. Cơ khí hóa các trang thiết bị khai thác, bảo quản, nhằm giảm áp lực lao động bằng sức lực. Có như vậy, ngư dân mới tránh được các rủi ro về mất an toàn LĐ, bệnh nghề nghiệp.  

Kiểm tra an toàn lưới cho chuyến đi xa

Ông Đào Quốc Trưởng chia sẻ, hiện nay, nhận thức và ý thức chấp hành các quy định về đảm bảo an toàn lao động của ngư dân còn rất thấp. Cần tăng cường công tác đào tạo, tập huấn kỹ thuật an toàn lao động, xử lý sự cố phát sinh để làm chủ được phương tiện, chủ động ứng phó với tất cả các tình huống xấu khi xảy ra. Ngoài ra, cần đẩy mạnh việc phát triển đoàn viên, thành lập các nghiệp đoàn nghề cá, để thông qua các tổ, đội mở các lớp tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật, giáo dục đời sống lành mạnh, hạn chế tai nạn, rủi ro đáng tiếc khi đánh bắt hải sản...   

Nghề khai thác hải sản trên biển đã và đang góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước, tạo công ăn việc làm cho một lượng lớn LĐ địa phương. Hơn bao giờ hết, vấn đề đảm bảo ATLĐ, bệnh tật cho ngư dân rất cần được quan tâm từ phía các cấp, ngành, doanh nghiệp. Có như vậy họ mới bảo đảm được tính mạng, sức khỏe, vững tin bám biển, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.