Anh bán vaccine COVID-19 với giá không lợi nhuận cho các nước nghèo

Vaccine của AstraZeneca và Đại học Oxford được cho là loại vaccine đầu tiên đáp ứng được các điều kiện khó khăn của các nước đang phát triển. Ưu điểm của nó là có thể bảo quản trong tủ lạnh thông thường, từ 2 đến 8 độ C và có đặc tính tương tự như các loại vaccine khác mà các nước đang phát triển sử dụng (không giống như 2 loại vaccine do Moderna và Pfizer-BioNTech sản xuất, phải bảo quản cực lạnh). Thời hạn sử dụng của vaccine AstraZeneca cũng lên đến 6 tháng và có giá rẻ hơn 2 loại vaccine công bố trước đó.

Trước đó, đại diện của AstraZeneca thông báo rằng vaccine của họ đã cho thấy hiệu quả trung bình 70% trong các thử nghiệm quy mô lớn ở Vương quốc Anh và Brazil. Vaccine này được phát triển bởi Đại học Oxford, cho thấy hiệu quả lên đến 90% trong phác đồ thứ nhất (tiêm nửa liều và một tháng sau tiêm thêm một liều); trong phác đồ thứ hai (tiêm 2 liều cách nhau một tháng), vaccine đạt hiệu quả 62%.

Không giống như vaccine của Pfizer-BioNTech hay Moderna, vaccine thử nghiệm của AstraZeneca đã là một phần của COVAX, sáng kiến toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) với mục tiêu phân phối khoảng 2 tỷ liều cho 92 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình với chi phí tối đa là 3 USD/liều.

Cả Đại học Oxford và AstraZeneca đều xác nhận rằng sẽ cung cấp vaccine phi lợi nhuận cho các quốc gia có thu nhập thấp. “Yếu tố quan trọng trong quan hệ đối tác của Oxford với AstraZeneca là cam kết cung cấp vaccine trên cơ sở phi lợi nhuận trong suốt thời gian xảy ra đại dịch trên toàn thế giới và vĩnh viễn phi lợi nhuận với các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình”, theo tuyên bố của Đại học Oxford và AstraZeneca. AstraZeneca cũng đã tuyên bố từ mùa Hè năm nay rằng họ sẽ bán 1,3 tỷ liều vaccine với giá gốc để bảo đảm các nước giàu nhất thế giới không tích trữ vaccine.

Ước tính, thế giới sẽ cần hơn 17 tỷ liều vaccine và các quốc gia giàu có nhất thế giới đã sử dụng ảnh hưởng kinh tế của mình để mua trước các loại vaccine tiềm năng trong số hơn 300 vaccine đang được phát triển.

Ngược lại, các nước đang phát triển bị tụt hậu. AstraZeneca cho biết họ sẽ ngay lập tức xin phê duyệt sớm vaccine và sẽ đề nghị Tổ chức Y tế Thế giới đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp để có thể cung cấp vaccine của mình ở các nước nghèo hơn.

WHO: Không để nước nghèo bị bỏ lại phía sau

Trước đó, trong một diễn biến liên quan, WHO đã ra lời kêu gọi quan tâm tới nhóm các quốc gia nghèo nhất thế giới để nhóm này không bị lãng quên khi các quốc gia giàu có nhanh tay đặt trước những lô vaccine COVID-19 đầu tiên.

Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho rằng những kết quả thử nghiệm lâm sàng khả quan mới thu được từ một số vaccine phòng COVID-19 tiềm năng là "ánh sáng" ở phía cuối đường hầm dài u tối mà thế giới đang lần theo để thoát khỏi đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh thế giới cần bảo đảm vaccine phòng bệnh được phân phối công bằng.

Phát biểu tại cuộc họp trực tuyến vài ngày trước, ông Tedros cho rằng mỗi chính phủ đều có mong muốn chính đáng là làm mọi thứ có thể để bảo vệ người dân nước mình nhưng các quốc gia cũng cần phải ý thức rõ nguy cơ thực tiễn rằng những nước nghèo khó và dễ chịu tác động nhất đang bị bỏ lại trong cuộc chạy đua tìm kiếm vaccine.

Ông Tedros cũng cũng đánh giá cao những nỗ lực của các nhà khoa học đã góp phần tìm ra vaccine phòng bệnh dịch trong thời gian ngắn nhất trong lịch sử và nhấn mạnh tầm quan trọng của thành tựu này.

Trước đó, vốn dự đoán từ sớm rằng nhu cầu vaccine phòng COVID-19 sẽ rất lớn, WHO đã khởi xướng cơ chế COVAX để bảo đảm phân phối vaccine một cách hợp lý, với mục tiêu có 2 tỷ liều vaccine hiệu quả và an toàn vào cuối năm 2021 cho 92 quốc gia và nền kinh tế thu nhập thấp đã đăng ký tham gia sớm.

Theo ông Tedros, hiện đã có 187 quốc gia tham gia cơ chế này nhưng việc huy động vốn vận hành đang gặp nhiều khó khăn. Quỹ vận hành cơ chế đang cần gấp 4,3 tỷ USD cho việc đặt mua và vận chuyển vaccine, các thiết bị xét nghiệm, điều trị và sau đó là 23,8 tỷ USD cần có trong năm 2021.

Người đứng đầu WHO cảnh báo câu hỏi lúc này không phải là thế giới có đủ năng lực tài chính để san sẻ vaccine hay không mà là có đủ năng lực tài chính để khắc phục hậu quả của vấn đề độc quyền vaccine hay không.

Trong hội nghị trực tuyến ngày 22/11 vừa qua, các nhà lãnh đạo của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) đã cam kết sẽ không lãng phí "dù chỉ một cơ hội" để bảo đảm phân phối vaccine công bằng.

Tuy nhiên, sau đó, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã chỉ ra điểm yếu của cam kết này khi bày tỏ quan ngại rằng hiện chưa có những thỏa thuận vaccine giá trị nào dành cho các quốc gia nghèo hơn trong khi những quốc gia giàu có thì đã đặt mua một số lượng lớn vaccine từ các hãng dược.