Y tế tự chủ còn bất cập từ chính sách

Theo ĐB Vũ Thị Nguyệt, hiện hệ thống bệnh viện (BV) công đang đảm nhận khám chữa bệnh (KCB) cho khoảng 90% dân số. Đây là lực lượng chủ yếu của ngành Y tế trong chăm sóc sức khỏe nhân dân cũng như thực hiện các mục tiêu an sinh xã hội nên luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư.

Tại Hội nghị Trung ương 6 khóa XII, BCH Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 19 về việc tiếp tục đổi mới, tổ chức quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả các đơn vị sự nghiệp công lập. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 85 năm 2012 và Nghị quyết số 16 năm 2015 về vấn đề này. Bộ Y tế là một trong những ngành tiên phong đổi mới cơ chế tài chính, cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp, với mục tiêu đổi mới tổ chức, sắp xếp lại bộ máy, sử dụng nguồn lực tài chính hợp lý để hoàn thành nhiệm vụ được giao, từng bước giảm dần bao cấp từ ngân sách nhà nước (NSNN) nhưng vẫn bảo đảm nhiệm vụ thực hiện các chính sách an sinh xã hội. Các địa phương cũng ban hành chương trình hành động, xây dựng lộ trình cụ thể để hoàn thành chuyển các BV trên địa bàn dần sang tự chủ về tài chính.

Có thể thấy, đây là một chủ trương hết sức đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển của đất nước. Cơ chế giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính cùng với việc thực hiện thông tuyến KCB đã làm thay đổi nhận thức của nhiều đơn vị. Qua đó, từng bước phát huy tính năng động, giúp các đơn vị không trông chờ, ỷ lại vào NSNN mà chủ động bằng nhiều biện pháp khác nhau như: Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của nhân viên y tế và nâng cao chất lượng KCB để hướng tới sự hài lòng của người dân.

Tuy nhiên, theo ĐB Nguyệt, quá trình thực hiện tự chủ vẫn nảy sinh bất cập, từ chính sách cho tới thực tế. Theo đó, Chính phủ và các Bộ, ngành ở Trung ương vẫn chưa ban hành được văn bản hướng dẫn chi tiết, đồng bộ để thực hiện cơ chế tự chủ đối với ngành Y tế. Ngày 19/5/2019, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 33 về thí điểm tự chủ toàn diện đối với 4 BV thuộc Bộ Y tế; song đối với các BV còn lại chưa có văn bản hướng dẫn nào. Điều này dẫn đến các đơn vị y tế còn lúng túng, chưa thống nhất được cách hiểu, cách làm, mỗi đơn vị làm một kiểu, dẫn đến sai sót trong quá trình thực hiện.

Cùng với đó, cơ chế về phân cấp, phân quyền còn nhiều hạn chế, yếu kém. Đơn cử, được giao tự chủ về tài chính nhưng lại chưa được giao tự chủ về các nội dung khác như: Bộ máy, tổ chức, cơ chế thu, tuyển dụng và sử dụng nhân lực, đầu tư mua sắm trang thiết bị… Nhiều BV được giao tự chủ toàn bộ chi phí chi thường xuyên nhưng lại chưa được tự chủ về tổ chức bộ máy, nhân lực. Hầu hết các BV tuyến tỉnh chưa tuyển đủ số nhân lực theo định mức tối thiểu trên giường bệnh được giao. Các BV gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình sử dụng nhân lực. Nhiều địa phương đã ban hành chính sách thu hút bác sĩ trẻ, bác sĩ giỏi, các chuyên gia nhưng trong quá trình thực hiện chưa đáp ứng được thu nhập.