Vui buồn âm nhạc đám cưới

Chị Huỳnh Đào, nguyên Hiệu trưởng trường THCS Bình Long (huyện Châu Phú, An Giang) than phiền: "Đi đám cưới là dịp để gặp anh em bè bạn hàn huyên tâm sự, nhưng lúc này dự tiệc cưới toàn thấy nhạc sống ầm ĩ, hết cách chuyện trò, đành phải ăn vội vàng rồi về cho xong". Đối với nhiều người, vừa ngồi ăn tiệc cưới vừa phải chịu đựng những bài hát phát ra từ chiếc loa chói tai là một việc không mấy dễ chịu.

Ảnh minh họa.

“Bầu” Nhanh, một chủ dàn âm thanh ở chợ Cái Dầu cho biết: “Mở nhạc nhỏ vừa phải chủ nhà đâu có chịu anh ơi. Thông thường hơn bảy giờ tối mới bắt đầu phục vụ văn nghệ (đám cưới thông thường phục vụ văn nghệ hai buổi: buổi tối nhóm họ và buổi sáng đãi khách), vậy mà mới ba giờ chiều đã phải chở âm thanh tới rồi mở nhạc ầm lên, người ta trả tiền mà biết làm sao bây giờ”. Buổi tối thường là 23 giờ mới nghỉ, nhưng các đám trong quê bao giờ phần hai của chương trình cũng là phần ca cổ tài tử. Hứng chí, các “tài tử ca” nghiệp dư chơi tới 1, 2 giờ sáng là chuyện thường tình. Đám nào có người hát khá còn dễ chịu, gặp đám toàn là “ca sĩ nhậu”, mạnh ai nấy giành micro hát không đầu không đuôi, nhạc lời chẳng đâu ăn vô đâu thì kể như bị tra tấn bằng âm thanh. Một xóm mà cùng lúc có hai đám cưới đều thuê âm thanh phục vụ văn nghệ thì đêm ấy xóm giềng lãnh đủ. Bình thường còn đỡ, gặp phải khi gia đình có người già đau ốm thì thật là phiền phức. Người dân ở miền tây Nam bộ vốn tính xuề xoà, dễ thông cảm, lâu lâu một lần nhà người ta mới có đám cưới nên đành phải cố chịu, xí xoá thông cảm cho qua.

Theo quan niệm dân gian, đám cưới thông thường được chọn vào những ngày tốt trong tháng, chủ yếu tập trung vào các ngày mồng bảy, mồng tám, mồng chín hoặc mười bảy, mười tám, mười chín. Trong những ngày này khi đi trên các con đường quốc lộ cũng như ở nông thôn, đâu đâu cũng bắt gặp các đám cưới, có khi trong một xóm diễn ra 2, 3 đám cưới cùng lúc. Nhu cầu về âm thanh, về nhạc công để phục vụ âm nhạc cho đám cưới trong những ngày này là khá lớn. Chỉ tính trên địa bàn huyện Châu Phú (An Giang) đã có đến vài chục dàn âm thanh chuyên phục vụ các đám tiệc. không cần phải biết nhạc, chỉ cần bỏ ra hơn trăm triệu đồng đã có thể là "Bầu sô", làm chủ một dàn âm thanh đảm bảo phục vụ tốt cho yêu cầu văn nghệ ở các đám cưới.

Anh Ngọc Lắm, tài xế xe tải (ngụ ở xã Vĩnh Thạnh Trung huyện Châu Phú, An Giang), thấy người bạn cùng xóm cho thuê dàn âm thanh đám cưới có thu nhập tương đối, anh bán luôn chiếc xe tải và đầu tư cùng lúc hai dàn âm thanh. Sau đó anh cho thằng con trai đang học THCS đi học đánh đàn organ, rồi bỏ học phổ thông theo anh đi phục vụ âm nhạc cho các đám tiệc. Ở các làng quê thấy nghề cho thuê âm thanh nhàn nhã, lại có thể kiếm sống được nên có người bán cả đất ruộng đầu tư vào mua sắm âm thanh. Để cạnh tranh với nhau, các chủ cho thuê dàn nhạc cũng không ngần ngại đầu tư âm thanh chất lượng cao, công suất lớn, đèn màu, đèn quay sân khấu... có khi còn có cả màn phun khói.

Đáp ứng nhu cầu phục vụ đệm đàn các đám tiệc, những năm gần đây cũng xuất hiện đội ngũ “nhạc công” khá đông đảo, tuy nhiên rất ít trong số họ được đào tạo bài bản. Một số là những giáo viên âm nhạc THCS ngoài giờ dạy đi làm thêm để cải thiện thu nhập. Mặc dù không xuất sắc lắm nhưng cũng có thể xem là có nghề vì đã được học trong trường sư phạm về lý thuyết, thẩm mỹ âm nhạc nên chất lượng đệm hát có thể chấp nhận được. Số còn lại phần đông là những người có chút năng khiếu, chỉ cần đi học thực hành trên đàn dăm bảy tháng, thuộc lòng cỡ dăm ba chục bài rồi bỏ tiền mua một đàn organ có tính năng hỗ trợ USB là đường hoàng làm nhạc công ở đám cưới rồi. Dĩ nhiên với vốn liếng như thế thì chỉ có thể đệm hát dựa vào phần nhạc đệm tự động của đàn organ chứ không thể là một "organist" cho một ban nhạc với đầy đủ trống, basse, guitar...

Một số gia đình khá giả có điều kiện kinh tế mới thuê cả ban nhạc, còn lại thông thường các đám cưới chỉ thuê dàn âm thanh và một nhạc công đánh đàn organ. Đến dự nhiều đám cưới có phần văn nghệ với một người đệm đàn, người nghe có chút am hiểu về nhạc không tránh khỏi những lúc thất vọng với “tay nghề” của nhạc công. Sau phần giới thiệu bài hát, nhạc dạo trỗi lên thật chuẩn mực, thật đẹp, nhưng khi người hát vào bài thì phần hoà âm của nhạc nền bắt đầu lộn xộn, hợp âm không hoà với giai điệu bài hát, sử dụng âm sắc tuỳ tiện, câu nhạc phần đệm đôi lúc làm cho người hát không biết phải vô nhạc lúc nào. Với tính năng đọc được các file hỗ trợ từ USB, đa phần khi nghe giới thiệu bài hát, nhạc công sử dụng các bài được soạn trước (intro style), phát phần nhạc dạo theo tên bài hát đã được thu sẵn (các file này được chia sẻ nhiều trên các trang mạng). Tuy nhiên, các file này chỉ hòa âm phần dạo đầu (intro), đến phần giai điệu chính của bài hát, người đánh đàn phải tự đệm nên đã xảy ra những tình huống dở khóc dở cười khi nhạc công không thuộc hoặc không biết bài hát. Đối với lực lượng “ca sĩ” được thuê hát phục vụ, giải pháp tốt nhất khi gặp phải trường hợp này là hát với nhạc nền thu sẵn trên đĩa CD.

Trong đám cưới chỉ cần có chút rượu vào thì ai cũng là ca sĩ, ai cũng có thể lên sân khấu góp vui bằng mấy bài tủ của mình. Từ: "Tiếng đàn Ta lư", "Năm anh em trên một chiếc xe tăng" cho đến "Hoa sứ nhà nàng", "Ai cho tôi tình yêu"... Không cần biết bài hát chủ đề gì, miễn sao được hát hò, nhảy múa. Ngày mừng đám cưới nhưng những bài hát có nội dung chia ly, mất mát vẫn được mọi người vỗ tay tán thưởng.

Với tiêu chí vui là chính nên hầu như các bài hát đều được chơi với một tiết tấu nhanh (các tiết điệu disco, dance, hip-hop, chachacha... được tận dụng tối đa) cho không khí sôi nổi mà không cần chú ý đến tính chất âm nhạc hay sắc thái tình cảm mà tác giả sáng tác đã gửi gắm vào đó. Bất kỳ bài hát nào dù là những bài nhạc ngọt ngào mềm mại hay trữ tình nhẹ nhàng cũng đều được hát thật sôi động để thực khách phía dưới nhảy nhót vui vẻ. Có những vị khách hứng chí vì kích động với sự cuồng nhiệt ủng hộ của đám đông đang ngà say, chơi luôn những bài hát với lời tự chế, tục tĩu khó nghe vô cùng.

Các buổi văn nghệ phục vụ đám tiệc mặc dù mục đích chỉ là sự góp vui cho không khí của các buổi tiệc nhưng nó cũng có những tác động không nhỏ vào sự phát triển của văn hóa cộng đồng.Vì vậy cũng cần nâng cao chất lượng âm nhạc để nó có thể tác động vào sự hình thành thị hiếu âm nhạc, làm đẹp thêm tâm hồn và nhân cách con người trong các mối quan hệ xã hội.