Virus corona đã lây lan ở Italy như thế nào khiến nước này trở thành ổ dịch lớn thứ nhì thế giới, tỷ lệ tử vong cao?

Ngày 10/3, Italy đã phong tỏa 60 triệu dân khi số người nhiễm Covid-19 tăng đột biến. Điều đáng nói là trong vòng chưa tới một tháng, nước này từ 3 bệnh nhân đã trở thành ổ dịch lớn nhất thế giới bên ngoài Trung Quốc đại lục. Đến hiện tại, đã có 10.147 người mắc bệnh và 631 người tử vong. Theo đó, tỷ lệ tử vong của Italy 6,1%, cao hơn hẳn mức trung bình toàn cầu 3,4% - theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Thủ tướng Italy Giuseppe Conte phát biểu vào ngày 10/3: "Chúng ta cần phải đánh đổi nhiều thứ vì lợi ích của đất nước. Không còn nhiều thời gian nữa".

Italy đã ban hành lệnh phong tỏa trên cả nước (Ảnh: Getty)

Sự đánh đổi mà Thủ tướng nhắc tới bao gồm điều chỉnh phạm vi phong tỏa - từ tâm dịch phía Bắc mở rộng ra 20 vùng trên cả nước. Mặc dù thời gian áp dụng chưa được đề cập chính xác, chính phủ cho biết sẽ duy trì đến sớm nhất là ngày 3/4. Biện pháp này thể hiện quyết tâm ngăn chặn dịch bệnh của Italy nhưng cũng là một trở ngại không nhỏ đối với nền kinh tế quốc gia, vốn đang có dấu hiệu suy thoái.

Tại sao Italy lại lâm vào tình cảnh như vậy? Tạp chí TIME đã thử tìm lời giải cho một số câu hỏi hóc búa sau đây.

Virus corona lan rộng ở Italy như thế nào?

Italy chính thức có ca nhiễm Covid-19 đầu tiên vào ngày 20/2, là một người đàn ông 38 tuổi, chủ động đến khám tại bệnh viện thị trấn Codogno vùng Lombardy. Sau đó xác nhận người này dương tính với virus corona chủng mới.

Tuy nhiên, một số quan chức y tế tin rằng virus đã xuất hiện ở Italy từ lâu trước khi ghi nhận ca nhiễm đầu tiên. Nhà nghiên cứu Flavia Riccardo chuyên về bệnh truyền nhiễm tại Viện Sức khỏe Quốc gia Italy, cho biết với TIME: "Chuyện này [các ca nhiễm Covid-19 đầu tiên] đã phát triển giữa lúc chúng tôi chứng kiến dịch cúm đạt đỉnh, và nhiều người có triệu chứng như cảm cúm".

Hơn nữa, trước bệnh nhân 38 tuổi, Italy đã thống kê được số trường hợp viêm phổi cao bất thường ở một bệnh viện thuộc thị trấn Codogno (vùng Lombardy) - theo Stefano Paglia, trưởng khoa cấp cứu của bệnh viện chia sẻ với nhật báo La Repubblica. Rất có thể, những người nhiễm Covid-19 đầu tiên đã được điều trị như bệnh cúm thông thường. Nếu giả thiết này là đúng, các cơ sở y tế chăm sóc cho họ đã trở thành ổ dịch làm phát tán nhanh virus.

Một số liệu khác củng cố cho giả thiết trên, đó là 3 vùng phía Bắc đất nước gồm Lombardy, Veneto và Emilia-Romagna đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong dịch bệnh. Khoảng 85% người mắc bệnh và 92% ca tử vong của Italy đều là cư dân những vùng này.

Tại sao Italy có số người nhiễm bệnh và tử vong cao thứ nhì thế giới?

Nhiều quan chức tin rằng, do không phát hiện virus corona kịp thời nên đã ảnh hưởng công tác phòng chống dịch, khiến số người mắc bệnh ngày càng tăng. "Covid-19 đã bắt đầu trong thầm lặng, nghĩa là tới lúc chúng ta nhận biết được thì chuỗi lây nhiễm đã xảy ra rồi" - nhà nghiên cứu Riccardo nêu quan điểm.

Trong khi đó, một số quan chức khác tin rằng Italy đã xét nghiệm cho 42.000 người, cao hơn so với nhiều quốc gia châu Âu khác nên phát hiện được nhiều người nhiễm bệnh hơn. Lorenzo Casani - giám đốc y tế tại một bệnh xá dành cho người cao tuổi ở vùng Lombardy, nghĩ rằng con số thống kê ở mỗi nước là dựa trên căn cứ khác nhau, vì vậy việc so sánh bao hàm "sự thiên vị". "Hãy nhìn vào số lượng xét nghiệm Covid-19 của chúng tôi đi!" - Casani bày tỏ.

Tuy nhiên, điều không thể chối cãi là tỷ lệ tử vong vì Covid-19 của Italy cũng cao hàng đầu thế giới, vượt qua mức bình quân khoảng 3,4%. Theo Viện Sức khỏe Quốc gia, độ tuổi tử vong trung bình của các bệnh nhân ở Italy là 81. Việc dân số Italy thuộc nhóm già nhất thế giới có thể dẫn tới số lượng bệnh nhân tử vong cao hơn, do người cao tuổi đã suy yếu hệ miễn dịch và thường có bệnh nền. "Italy là quốc gia già nhất ở lục địa già nhất thế giới" - Casani nói. "Chúng tôi có rất nhiều người trên 65 tuổi". 

Cũng theo Casani, tình trạng ô nhiễm ở vùng phía Bắc Italy cũng có thể là một tác nhân khác khiến tỷ lệ tử vong cao. Theo báo cáo của nền tảng giám sát chất lượng không khí IQAir từ Thụy Sĩ, có đến 24 trong 100 thành phố ô nhiễm nhất châu Âu là thuộc về Italy. Casani cho biết: "Nhiều nghiên cứu đã cho thấy mối liên quan giữa tỷ lệ tử vong do virus gây bệnh hô hấp với tình trạng ô nhiễm không khí. Đây có thể là một nguyên nhân nữa khiến Italy có nhiều người thiệt mạng vì Covid-19".

Liệu chính phủ Italy đã chuẩn bị cho tình trạng dịch bùng phát?

Dịch Covid-19 lan rộng ở Italy đã khiến nhiều người bất ngờ, do nước này đã thực hiện nhiều biện pháp nghiêm ngặt để phòng tránh. Bộ Y tế đã thành lập lực lượng ứng phó vào 1 tháng trước khi Italy có ca nhiễm bệnh đầu tiên. Italy cũng là thành viên đầu tiên trong Liên minh châu Âu cấm các chuyến bay đi và đến Trung Quốc - nơi bùng phát dịch.

Tuy nhiên, lệnh cấm có thể đã khiến nhiều hành khách chọn cách bay nối chuyến, nhằm che giấu nơi khởi hành thật sự. Ngoài ra, một vài chuyên gia tin rằng, virus có thể đã xâm nhập vào Italy trước khi chính phủ có động thái chuẩn bị đầu tiên.

Chính phủ Italy đang phản ứng ra sao?

Họ đã thực hiện những bước đi mạnh mẽ và chưa có tiền lệ để dập tắt ổ dịch lớn nhất châu Âu. 

Dưới quy định phong tỏa hiện hành, người dân bị hạn chế di chuyển trong nước trừ khi xin phép đặc biệt (người nước ngoài vẫn có thể nhập cảnh vào Italy). Mọi sự kiện tập trung đông người đều bị cấm. Trường học đóng cửa trên cả nước. Các không gian công cộng như phòng gym, rạp chiếu phim, nhà hát... cũng phải ngừng hoạt động. Những cá nhân vi phạm lệnh phong tỏa có thể lãnh án 3 năm tù hoặc phạt hành chính 234 USD (hơn 5,4 triệu đồng). 

Tổng Giám đốc WHO cho rằng những biện pháp của Italy là "bước đi mạnh mẽ, dũng cảm" và "chấp nhận hi sinh". Tuy nhiên, một số chuyên gia bệnh truyền nhiễm vẫn còn mối lo ngại, nghi ngờ. "Những biện pháp này chắc chắn sẽ có hiệu quả tức thời, nhưng gần như không bền vững" - John Edmunds, giáo sư từ ĐH London nói với hãng tin Reuters. "Nếu không bền vững thì chỉ kìm hãm dịch được một thời gian mà thôi".

Hệ thống y tế Italy đang ứng phó với dịch bệnh như thế nào?

Hiện tại, hệ thống y tế công đang miễn phí điều trị cho các bệnh nhân Covid-19, tuy nhiên nguồn quỹ đang thiếu hụt. Đầu tư vào y tế chỉ chiếm khoảng 6,8% GDP cả nước, thấp hơn một số quốc gia khác thuộc Liên minh châu Âu như Đức, Pháp.

Bộ Y tế Italy đã bổ sung gấp đôi giường bệnh tại khoa truyền nhiễm của các bệnh viện. Thống đốc vùng Lombardy - Attilio Fontana - đã đề nghị nhiều trường y tế cho sinh viên năm cuối tốt nghiệp sớm hơn nhằm bổ sung lực lượng y tá. 

"Hiện giờ ở Lombardy, chúng tôi không có đủ giường bệnh trong phòng điều trị tích cực" - giám đốc bệnh xá Casani cho biết. Ông còn nói rằng các bác sĩ "đang phải đưa ra sự lựa chọn kinh khủng - quyết định xem bệnh nhân nào có thể tiếp tục chiến đấu và bệnh nhân nào không thể... Theo đó, bác sĩ ưu tiên phân bổ dụng cụ hỗ trợ sự sống và sự chăm sóc cho những bệnh nhân có cơ hội sống sót cao hơn".

(Nguồn: TIME)