Viêm màng não do não mô cầu và viêm não Nhật Bản là nỗi “ám ảnh” của cả người dân và nhân viên y tế

Viêm não Nhật Bản và viêm màng não do não mô cầu đều là những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, với những triệu chứng ban đầu thường gây nhầm lẫn với các bệnh cúm thông thường nên khó được phát hiện sớm. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ và tỷ lệ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề cho người bệnh. 

Theo thống kê, những ca mắc viêm não Nhật Bản và viêm màng não do não mô cầu tại nước ta chủ yếu là do không tiêm vắc xin hoặc tiêm không đủ mũi, dễ thấy nhất là các trường hợp bỏ quên các mũi tiêm nhắc.

TS, BS Đỗ Thiện Hải - Trưởng khoa Nội (Truyền nhiễm), Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ: "Viêm màng não do não mô cầu và viêm não Nhật Bản là nỗi "ám ảnh" của cả người dân và nhân viên y tế. Do bệnh viêm não Nhật Bản chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, trong khi đó viêm màng não do não mô cầu có diễn tiến nhanh, có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ. Cả hai căn bệnh này đều có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, tuy nhiên, trẻ nhỏ vẫn là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Với các bệnh truyền nhiễm khác như COVID-19 hay cúm, bên cạnh tiêm vắc xin, ta có thể ngăn ngừa bằng cách rửa tay, che mũi miệng khi ho… Nhưng đối với bệnh do não mô cầu và viêm não Nhật Bản, tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất".

Tại tọa đàm, các diễn giả đã chia sẻ những thông tin tổng quan về hai căn bệnh này như:  Tác nhân gây bệnh, triệu chứng, diễn tiến của bệnh cũng như hậu quả đáng tiếc do hai căn bệnh này gây ra, đồng thời, các diễn giả cũng cập nhật lịch trình tiêm chủng và các loại vắc xin ngăn ngừa bệnh đang được sử dụng tại Việt Nam, gồm: Cập nhật lợi ích của các vắc xin thế hệ mới như vắc xin sống, giảm độc lực, tái tổ hợp đối với bệnh viêm não Nhật Bản và vắc xin não mô cầu cộng hợp 4 thành phần nhóm huyết thanh A, C, Y và W để phòng ngừa viêm màng não mô cầu.

Các diễn giả nhấn mạnh, việc tiêm vắc xin quan trọng nhất vẫn là đúng lịch và đầy đủ các mũi mới đạt hiệu quả nhất trong phòng bệnh. Do đó, cần tham khảo tư vấn của bác sĩ để lựa chọn vắc xin phù hợp nhằm bảo vệ bảo thân và gia đình khỏi những hậu quả nặng nề do các căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm này mang lại.

Viêm não Nhật Bản là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng của não gây ra do virus viêm não Nhật Bản, lây truyền qua đường trung gian muỗi đốt.

Tiêm vắc xin vẫn là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất để ngăn ngừa căn bệnh này. Theo Tổ chức Y tế thế giới, tại các quốc gia dịch tễ của Viêm não Nhật Bản như Việt Nam, chúng ta cần đảm bảo tỷ lệ chủng ngừa cao để bảo vệ cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Vắc xin phòng ngừa viêm não Nhật Bản là 1 trong 10 loại vắc-xin bắt buộc tiêm cho trẻ em theo khuyến cáo từ Bộ Y tế.

Viêm màng não là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng của màng não, màng bao bọc não và tủy sống. Viêm màng não do não mô cầu gây ra bởi vi khuẩn N. meningitidis. 12 nhóm huyết thanh của N. meningitidis đã được xác định, 6 nhóm trong số đó (A, B, C, W, X và Y) là thường gặp nhất và có thể gây dịch. VMNMC lây truyền qua đường hô hấp, có thể xảy ra ở bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi nhưng đối tượng dễ mắc là ở trẻ sơ sinh, trẻ em mẫu giáo và thanh thiếu niên. Đây là là bệnh truyền nhiễm cấp tính, tiến triển rất nhanh, có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ. Bệnh thường để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển tinh thần, điếc, liệt với tỷ lệ từ 10-20%. Tỷ lệ tử vong có thể từ 8 - 15%, thậm chí có thể lên đến 50% khi không được điều trị kịp thời.

Hiện, viêm não Nhật Bản không có điều trị đặc hiệu. Điều trị chỉ tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng, hỗ trợ bệnh nhân vượt qua tình trạng nhiễm trùng và vật lý trị liệu khi có di chứng với chi phí rất tốn kém.

Đối với bệnh do não mô cầu, phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất đến thời điểm hiện tại vẫn là chủng ngừa. Điều này đã được Tổ chức CoMO - Confederation of Meningitis Organizations, Liên đoàn các Tổ chức Viêm màng não nhấn mạnh nhân Ngày Viêm màng não thế giới (24/4) hàng năm với thông điệp: "Chủng ngừa để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi căn bệnh chết người này".