Vì sao nên ngừng sử dụng xà phòng diệt khuẩn?

Các nhà nghiên cứu phát hiện, xà phòng diệt khuẩn chứa chất triclosan hoặc triclocarban không giúp loại bỏ vi khuẩn khỏi đôi tay chúng ta tốt hơn so với xà phòng thông thường. Ảnh: Shutterstock

Thị trường xà phòng diệt khuẩn đang ăn nên làm ra, với trị giá doanh thu hàng năm lên tới 1 tỉ USD chỉ tính riêng tại Mỹ. Tuy nhiên, các chất khử trùng được dùng phổ biến nhất trong những loại xà phòng này - triclosan và triclocarban - được phát hiện có liên quan đến sự kháng kháng sinh, các chứng dị ứng và việc xáo trộn hệ thống hoóc môn, thậm chí cả nguy cơ vô sinh ở động vật có vú.

Đáng lo ngại là, một vài nghiên cứu thậm chí khám phá ra nguy cơ gây ung thư từ việc tiếp xúc và sử dụng hai loại hóa chất khử trùng trên. Tất cả các ảnh hưởng gây hại tiềm tàng đã buộc Cục quản lý Thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) phải vào cuộc, xem xét tính an toàn của những hóa chất này cũng như có thể hạn chế việc sử dụng chúng.

Một nghiên cứu mới đăng tải trên tạp chí Journal of Antimicrobial Chemotherapy đã tìm hiểu về ảnh hưởng của hóa chất khử trùng triclosan đối với 20 chủng vi khuẩn nguy hiểm, kể cả Escherichia coli, Listeria monocytogenes và Salmonella enteritidis. Nhóm nghiên cứu đã đặt các chủng vi khuẩn lên các đĩa phòng thí nghiệm có chứa xà phòng diệt khuẩn hoặc xà phòng thông thường, rồi đun nóng tất cả tới 22 độ C hoặc 40 độ C để mô phỏng việc tiếp xúc với nước ấm hoặc nước nóng, trong 20 giây.

Ngoài thí nghiệm trên, các chuyên gia cũng xúc tiến kiểm tra xà phòng diệt khuẩn ngoài đời thực. Các tình nguyện viên được phủ vi khuẩn Serratia marcescens (một loại thường được tìm thấy trong phòng tắm) lên đôi bàn tay của họ và sau đó được yêu cầu rửa tay trong 30 giây với xà phòng thông thường hoặc xà phòng diệt khuẩn có chứa 0,3% triclosan, lượng tối đa cho phép trong các sản phẩm được bán ở Liên minh châu Âu, Canada, Australia, Trung Quốc và Nhật Bản.

Sau khi không thể phát hiện khác biệt nào về tác dụng diệt khuẩn giữa các loại xà phòng, nhóm nghiên cứu cũng tìm hiểu xem triclosan mất thời gian bao lâu để tiêu diệt các vi khuẩn. Sử dụng cùng nồng độ hóa chất khử trùng như trước, họ nhận thấy, triclosan chỉ hiệu quả nếu các vi sinh vật được cho nhúng đẫm chúng trong hơn 9 tiếng đồng hồ.

Các nghiên cứu khác với chất khử trùng triclocarban trong xà phòng diệt khuẩn cũng thu được kết quả tương tự.

Vì vậy, các nhà nghiên cứu cho rằng, những người mua xà phòng diệt khuẩn nên được thông báo về việc chúng có thể không hiệu quả như quảng cáo trong các điều kiện rửa tay thông thường. "Nhà chức trách cần cấm quảng cáo phóng đại tác dụng của các sản phẩm diệt khuẩn, có thể gây hiểu lầm cho người tiêu dùng", nhà nghiên cứu Min Suk Rhee nhấn mạnh.

Trong khi đó, tổ chức Hội đồng bảo vệ các nguồn lực tự nhiên (NRDC) của Mỹ đã thẳng thắn lên tiếng kêu gọi người tiêu dùng "tẩy chay" các sản phẩm được dán nhãn "diệt khuẩn" hoặc "khử trùng" có chứa triclosan hoặc triclocarban như xà phòng, các loại gel, chất tẩy rửa, kem đánh răng, mỹ phẩm và những sản phẩm chăm sóc cá nhân khác. Họ cũng đề nghị FDA loại các sản phẩm này khỏi thị trường để bảo vệ sức khỏe của người dân.