Vì sao dốc ngược người đuối nước là sơ cứu sai lầm?

Ngày 9/6, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết trong 6 ngày (từ 30/5 đến 4/6), thời gian qua tại đây cấp cứu 6 trường hợp tai nạn đuối nước. Đáng nói, hầu hết đều được sơ cứu sai cách.

Tai nạn xảy ra với bé C.T., 5 tuổi (Hà Nội) chiều 31/5, khi trẻ được đưa xuống bể bơi gần nhà họ hàng. Chỉ trong thời gian ngắn không để ý, trẻ bị đuối nước.

Đưa lên bờ trong tình trạng bất tỉnh, tím tái, ngừng tim, ngừng thở, trẻ được dốc ngược chạy quanh bể nhưng tình trạng không cải thiện, trẻ mới được đưa đến một bệnh viện cách đó khoảng 5 phút di chuyển.

Tại đây, bác sĩ nhanh chóng hồi sức tim phổi, sau 15 phút tim đập trở lại. Trẻ được đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị.

Sau 4 ngày hôn mê, trẻ dần tỉnh lại. Hiện tại, trẻ đã tỉnh, tự thở tuy nhiên vẫn phải tiếp tục theo dõi lâu dài vì các di chứng thần kinh vẫn có thể xảy ra.

Một trường hợp khác, bé B.M. (20 tháng tuổi, Ninh Bình) đang rất nguy kịch. Bé M. không được sơ cứu ban đầu đúng cách mà bị dốc ngược chạy vòng quanh. Thấy không hiệu quả, trẻ được đưa đi cấp cứu nhưng thời gian di chuyển đến bệnh viện tỉnh quá dài, trên 30 phút.

Dù trẻ có nhịp tim trở lại sau 15 phút cấp cứu ở tuyến dưới nhưng hiện tại bệnh nhi vẫn hôn mê sâu, suy hô hấp, tiên lượng di chứng thần kinh nặng nề.

Tiến sĩ, bác sĩ Phan Hữu Phúc, Viện trưởng Viện đào tạo và nghiên cứu sức khỏe Trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết trong số 7 bệnh nhân trên, chỉ có một trẻ được hồi sức ban đầu đúng cách, các trường hợp còn lại đều sơ cứu sai cách.

"Việc bế dốc, chạy vòng quanh với trường hợp bất tỉnh, ngừng thở... không có giá trị trong cấp cứu trẻ đuối nước mà còn làm chậm trễ cấp cứu"- bác sĩ Phúc nhấn mạnh.

 

Nguyên tắc phòng ngừa đuối nước ở trẻ

Bác sĩ Phúc cho biết, sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng vì nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu ôxy. Thời gian chịu đựng thiếu ôxy của não tối đa chỉ khoảng từ 4-5 phút, nếu quá thời gian này não sẽ tổn thương không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh.

Do đó, khi thấy trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim cần phải hồi sức tim phổi (thổi ngạt, ép tim) ngay vì đây là thời điểm vàng để cứu sống trẻ.

Ông nói thêm trường hợp trẻ 6 tuổi ở trên, thời gian ngừng tim kéo dài, không được hồi sức tim phổi ngay, nhưng may mắn nơi trẻ gặp nạn gần kề cơ sở y tế. Một phần quan trọng quyết định thành công của ca bệnh này là em được cấp cứu ngừng tuần hoàn hiệu quả ở tuyến dưới.

Bên cạnh các biện pháp hồi sức thường quy, trẻ đuối nước được hạ thân nhiệt chủ động, nghĩa là dùng các thiết bị đưa thân nhiệt cơ thể giảm xuống 33-34 độ C trong một vài ngày để bảo vệ não, tránh não tổn thương nặng, giúp hồi phục.

"Tuy nhiên, chỉ định và hiệu quả của liệu pháp phụ thuộc vào thời gian trẻ ngừng tim cũng như có được hồi sức tim phổi kịp thời và đúng cách hay không", bác sĩ cho biết.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong thập kỷ vừa qua, đuối nước đã cướp đi sinh mạng của hơn 2,5 triệu người trên toàn cầu. Ước tính, mỗi năm có khoảng 236.000 người tử vong do đuối nước. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi. Tại Việt Nam, số liệu của Bộ LĐ-TB&XH cho thấy có gần 2.000 trẻ dưới 16 tuổi tử vong do đuối nước mỗi năm.