UNICEF khuyến nghị nhân rộng Tòa gia đình và người chưa thành niên

Tòa gia đình và người chưa thành niên mới được thành lập có thẩm phán chuyên trách được bổ nhiệm và đào tạo để giải quyết các trường hợp liên quan đến người chưa thành niên, nhờ đó bảo đảm quyết định của tòa án đáp ứng được các nhu cầu của mỗi người chưa thành niên và bảo đảm rằng lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên là mối quan tâm hàng đầu.

Tòa gia đình và người chưa thành niên đã bắt đầu hình thành từ năm 2018 và được triển khai ra 38 tỉnh, thành phố ở Việt Nam. Đây là một cột mốc quan trọng về tăng cường quyền trẻ em.

Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đánh giá cao những bài học kinh nghiệm và thực tiễn quốc tế trong việc giải quyết các vụ việc xâm hại tình dục trẻ em.

Tại hội thảo, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao (TANDTC)  Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc học tập kinh nghiệm quốc tế về xét xử các vụ việc có liên quan đến người chưa thành niên và đánh giá cao vai trò của UNICEF trong hỗ trợ chia sẻ những kiến thức và kinh nghiệm với ngành Tòa án. Chánh án TANDTC đánh giá cao những bài học kinh nghiệm và thực tiễn quốc tế trong việc giải quyết các vụ việc xâm hại tình dục trẻ em, đặc biệt là việc xét xử kín, nghiêm cấm việc đối chất trực tiếp giữa bị cáo và người chưa thành niên, và dùng các biện pháp thay thế khác để giúp người chưa thành niên cung cấp chứng cứ (ghi âm, ghi hình người chưa thành niên cung cấp lời khai…).

Thẩm phán TANDTC Bùi Ngọc Hòa cho biết, theo quy định của Luật Tổ chức TAND tại các Điều 30, 38 và 45 thì trong cơ cấu tổ chức của TAND cấp cao, TAND cấp tỉnh và TAND cấp huyện có Tòa Gia đình và người chưa thành niên. Đối với BLHS đã có sự điều chỉnh mạnh mẽ trong chính sách hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội theo hướng bảo đảm lợi ích tốt nhất cho các em trên tinh thần bảo đảm yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong lứa tuổi thanh thiếu niên. Lãnh đạo TANDTC đã chỉ đạo Tòa án các cấp tổ chức Tòa Gia đình và người chưa thành niên và chỉ đạo các đơn vị chuyên môn tổng kết thực tiễn xét xử, ban hành văn bản hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật; triển khai thi hành các đạo luật về tư pháp người chưa thành niên. Bước đầu, hoạt động của các Tòa án trong công tác giải quyết các vụ việc này đã đạt hiệu quả tích cực.

Tòa án gia đình và người chưa thành niên TAND TP.HCM xét xử vụ cướp bánh mì vì đói.

Đánh giá về thực tiễn công tác của Tòa Gia đình và người chưa thành niên, đa số các đại biểu đánh giá cao mục đích của việc xử lý người chưa thành niên phạm tội, đó là giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa lỗi lầm, phát triển lành mạnh, ưu tiên cải tạo tại cộng đồng, trở thành công dân có ích cho xã hội. Tòa Gia đình và người chưa thành niên luôn bảo đảm quyền có người bào chữa; bảo đảm nguyên tắc bảo mật thông tin liên quan đến người chưa thành niên trong quá trình giải quyết vụ án. Phiên tòa thân thiện, gần gũi để bị cáo có tâm lý ổn định, an tâm tham gia phiên tòa. Đối với các vụ án hôn nhân và gia đình, Tòa án giải quyết trên nguyên tắc bảo vệ truyền thống văn hóa, đạo đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam về hôn nhân và gia đình, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi. Giải quyết tốt các vấn đề thuộc quan hệ gia đình, nâng cao ý thức và trách nhiệm của các thành viên trong gia đình đối với việc chăm sóc, giáo dục con cái; hạn chế, ngăn ngừa trẻ em vi phạm pháp luật, tạo môi trường lành mạnh để trẻ em phát triển thể chất và nhân cách, góp phần vào sự ổn định chung của toàn xã hội.

Trong Bộ luật Hình sự, nhóm tội phạm liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em hiện đang được đặc biệt quan tâm. UNCEF cam kết hợp tác chặt chẽ với Tòa án Nhân dân tối cao để xóa bỏ xâm hại tình dục đối với trẻ em, bao gồm việc xây dựng Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán về việc giải quyết các vụ án xâm hại tình dục trẻ em. Bên cạnh đó, UNICEF tiếp tục hỗ trợ Chính phủ Việt Nam tăng cường sự tiếp cận của người chưa thành niên với hệ thống tư pháp, phù hợp với những cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện quyền trẻ em, đặc biệt chú ý đến nhu cầu đặc trưng của trẻ em trai và trẻ em gái, và các nhóm trẻ em dễ bị tổn thương. UNICEF đã đóng góp vào việc thí điểm và nhân rộng Tòa gia đình và người chưa thành niên và sẽ tiếp tục hỗ trợ các hoạt động như chia sẻ những kinh nghiệm quốc tế và đào tạo hàng ngàn chánh án và các cán bộ tòa án trên toàn quốc.