Tự xét nghiệm HIV- Bớt nỗi lo về sự kỳ thị

Đơn giản, hiệu quả, không sợ lộ danh tính

Thông tin từ TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS cho biết: tính đến nay, hơn 200.000 người nhiễm HIV tại Việt Nam đã được phát hiện, 110.000 người đang được điều trị ARV giúp giảm tử vong và giảm lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn hàng vạn người nhiễm HIV trong cộng đồng chưa biết tình trạng nhiễm HIV của mình.

Xét nghiệm HIV hiện là cách duy nhất để biết một người có nhiễm HIV hay không. Kỹ thuật xét nghiệm HIV ngày càng đơn giản và chính xác. Trước kia, việc xét nghiệm chỉ được làm tại các cơ sở y tế. Gần đây, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã hướng dẫn xét nghiệm tại y tế cơ sở, tại thôn bản, tại cộng đồng và xét nghiệm tại nhà... Tuy nhiên, nhiều người vẫn e ngại không làm xét nghiệm do sợ lộ danh tính, dẫn đến cộng đồng kỳ thị, phân biệt đối xử.

Bộ sản phẩm dùng để tự xét nghiệm HIV

Để hỗ trợ cho cộng đồng nói chung và nhóm người nguy cơ nhiễm HIV cao như người nghiện chích ma túy, phụ nữ mại dâm, nam quan hệ đồng tính, với sự hỗ trợ từ Chính phủ Hoa Kỳ, dịch vụ tự xét nghiệm đã chính thức triển khai tại Việt Nam. Đây là phương pháp rất đơn giản tương tự như thử thai và kiểm tra tiểu đường, Theo đó, người tự xét nghiệm dùng que thử quết vào dịch miệng hoặc máu ở đầu ngón tay rồi cho que thử vào dụng cụ thử nghiệm; sau 20 phút sẽ cho kết quả sàng lọc dương tính hoặc âm tính. Họ chính là người đầu tiên biết kết quả xét nghiệm ban đầu của mình. Nếu dương tính, người bệnh cần đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định có bị nhiễm HIV hay không và có sự tư vấn của các y, bác sĩ. 

Kỹ thuật này được dùng để sàng lọc HIV khá đơn giản, dễ thực hiện, độ chính xác cao. Thí điểm dịch vụ này cũng cho kết quả rất khả quan. Từ cuối tháng 5/2016 đến nay, đã có hơn 377 người tham gia tự xét nghiệm HIV, trong đó 7% có kết quả khẳng định dương tính với HIV và 100% số này đã được điều trị. Dịch vụ này được kỳ vọng sẽ giúp tăng đáng kể tỉ lệ xét nghiệm HIV trong cộng đồng những người có nguy cơ lây nhiễm, nhất là những người còn ngần ngại sử dụng dịch vụ xét nghiệm tại các cơ sở y tế. 

10.000 bộ xét nghiệm được cung cấp miễn phí trong giai đoạn thí điểm

Theo TS Nguyễn Hoàng Long, dịch vụ tự xét nghiệm HIV là bước tiến mới trong việc nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ xét nghiệm HIV, bình thường hóa nó giống như các xét nghiệm chẩn đoán nhanh (dùng cho bệnh tiểu đường hay thử thai) được bán rộng rãi tại các nhà thuốc. kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV đơn giản, dễ thực hiện, độ chính xác cao (độ nhạy 99%; độ đặc hiệu 100%), cho kết quả nhanh giá thành rẻ. Giải pháp này giúp người nghi nhiễm giữ được sự kín đáo, riêng tư, không lo xã hội kỳ thị và phân biệt đối xử, đồng thời giúp họ biết bệnh của mình từ đó chủ động phòng bệnh cho gia đình và xã hội. Để được điều trị sớm, những người có kết quả xét nghiệm sàng lọc dương tính cần đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định lại và bước vào quá trình điều trị.

Nhóm đồng đẳng hướng dẫn cách tự xét nghiệm HIV cho Đại sứ Hoa Kỳ Ted Osius

Được biết, kỹ thuật tự xét nghiệm trên đã được triển khai ở nhiều quốc gia, trong đó có các nước phát triển (như Anh, Pháp, Mỹ) và cả các nước trong khu vực (như Trung Quốc, Malaysia, Philippines…). Dự kiến sẽ có khoảng 10.000 bộ xét nghiệm được cung cấp miễn phí cho các cơ sở phòng chống HIV/AIDS dựa vào cộng đồng tại Hà Nội và TP.HCM để thực hiện thí điểm. Nếu triển khai thành công, kỹ thuật trên sẽ được nhân rộng ra các tỉnh thành trong cả nước. Tự xét nghiệm HIV được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam sớm thực hiện mục tiêu 90% số người nhiễm HIV trong cộng đồng biết được tình trạng bệnh của mình.