Trưởng thành từ mô hình “Hội đồng trẻ em”

Nhiều trẻ tự ti trở thành đại diện tham gia phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em”

Em Thanh Thảo (lớp 9, dân tộc H’Mông hiện là Phó Chủ tịch HĐTE huyện Xín Mần, Hà Giang) vốn rất tự ti, nhút nhát. Nhưng thông qua các buổi tập huấn do Plan International phối hợp với huyện tổ chức, em trở nên tự tin hơn. Ngoài việc hiểu thêm về quyền và bổn phận của trẻ em, mỗi ngày Thảo được tiếp xúc với các bạn cùng trường, cùng lớp để tìm hiểu về các vấn đề trẻ em đang mắc phải. Sau đó, HĐTE sẽ chắt lọc thông tin và thảo luận với các anh chị trong ban tham vấn. Các em cũng đi thu thập thông tin trong xã để rồi cùng các anh chị tham vấn đưa ra ý kiến và giải pháp đề xuất với lãnh đạo địa phương.

Được đại diện cho trẻ em cấp tỉnh cũng như đồng bào dân tộc thiểu số tham gia phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em” lần thứ I - năm 2023, Thảo cảm thấy vô cùng hạnh phúc và tự hào. “Em mong muốn nêu lên các vấn đề nổi bật như: tai nạn thương tích, đuối nước, ngộ độc thực phẩm, xâm hại, bạo lực đang ảnh hưởng tới nhiều trẻ em tới Quốc hội để có những giải pháp chính đáng, phù hợp”, Thảo chia sẻ.

Nơi em Y Nguyên - người dân tộc Mơ Nâm (lớp 9, Trường PTDT bán trú THCS xã Hiếu, huyện KonPlong, tỉnh Kon Tum (Chủ tịch HĐTE huyện Kon Plong) sinh sống, 99,9% là người dân tộc thiểu số sống theo tập tục địa phương. Do ảnh hưởng của các định kiến, hủ tục lâu đời nên con gái ít được học hành và tham gia hoạt động của bản làng. Nhưng may mắn, Nguyên được gia đình và thầy cô ủng hộ để tham gia vào HĐTE.

Thầy giáo Dương Văn Phúc - Giáo viên phụ trách đoàn đội trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS xã Hiếu cho biết: “Y Nguyên lúc mới vào trường vẫn còn nhút nhát. Qua quá trình học tập em rất nỗ lực vươn lên, điều gì chưa biết, chưa hiểu là em hỏi ngay, hỏi cho hiểu mới thôi. Thông qua quá trình tham gia công tác của trường, sinh hoạt các câu lạc bộ, em đã mạnh mẽ hơn, tự tin hơn, năng động hơn. Qua quá trình tham gia HĐTE của huyện, em rất hào hứng và vui vẻ, luôn chia sẻ những điều hay, những điều bổ ích cho các bạn; chia sẻ cho thầy cô về vấn đề học được từ HĐTE của huyện”.

Sinh ra trong một gia đình nông dân đông con, cuộc sống của Mai Nhi (dân tộc Tày, học sinh lớp 8, trường THCS Nguyễn Trãi, Thị trấn Việt Quang, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang) khó khăn và thiệt thòi hơn nhiều bạn đồng trang lứa. Dù vậy, em vẫn thấy “xung quanh em còn nhiều bạn bất hạnh hơn”. Phát hiện Mai Nhi có khả năng thuyết trình, các thầy cô đã lựa chọn em để trở thành một thành viên của HĐTE cấp tỉnh. Trong suốt quá trình tham gia HĐTE, Mai Nhi không chỉ tìm hiểu về Luật Trẻ em mà còn phải thu thập thông tin, nghe rất nhiều câu chuyện của các bạn nhỏ bị bạo lực, xâm hại, tảo hôn... để làm báo cáo gửi về tỉnh Đoàn rồi đưa ra ý kiến, giải pháp với lãnh đạo địa phương.

Nỗ lực giúp trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái tự tin lên tiếng, lãnh đạo, dẫn dắt các thay đổi

Từ năm 2018, Plan International Việt Nam bắt đầu phối hợp với Hội đồng Đội Trung ương giới thiệu mô hình HĐTE tại các tỉnh miền núi là Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng trị và Kon Tum với mục tiêu thúc đẩy thực hiện quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề của trẻ em như Luật Trẻ em năm 2016 đã quy định. Từ 5 mô hình HĐTE được thí điểm tại 5 tỉnh dự án trên của Plan International Việt Nam, Trung ương Đoàn, Hội đồng Đội Trung ương phối hợp với Hội đồng nhân dân các cấp và các cơ quan liên quan triển khai nhân rộng mô hình HĐTE các cấp. Trên toàn quốc hiện nay đã xây dựng được 17 HĐTE cấp tỉnh, 35 HĐTE cấp huyện, 4 HĐTE cấp xã.

Bà Phạm Thu Ba, Quyền Giám đốc Quốc gia Tổ chức Plan International Việt Nam chia sẻ: “Mô hình HĐTE mà Plan International khởi xướng và thực hiện tại Việt Nam trong hơn 5 năm qua là điển hình tiêu biểu cho nỗ lực của chúng tôi nhằm giúp trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái, tự tin lên tiếng, lãnh đạo, dẫn dắt các thay đổi có ý nghĩa với cuộc sống của các em. Với những thành công của mô hình HĐTE, Tổ chức Plan International Việt Nam rất vinh dự là đơn vị đồng hành với Hội đồng Đội Trung ương, Trung ương Đoàn tiếp tục nhân rộng mô hình đến 63 tỉnh thành trong cả nước theo kế hoạch đề án “Thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em” của Trung ương Đoàn giai đoạn 2023-2027 và thực hiện sáng kiến Phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em” lần thứ I, năm 2023. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy các tác động tích cực và có ích cho xã hội cũng như cho sự phát triển của trẻ em Việt Nam mà mô hình mang lại”.

Em Trường Giang, Chủ tịch HĐTE tỉnh Lai Châu, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH giả định tại phiên họp toàn thể Quốc hội Trẻ em, cho biết: “Từ năm 2021, em đã chính thức trở thành thành viên HĐTE tỉnh Lai Châu. Các thành viên của HĐTE được tham gia tập huấn về quyền và bổn phận của trẻ em cũng như các kỹ năng mềm để có thể tổ chức các buổi khảo sát lấy ý kiến trẻ em tại địa phương. Chúng em cũng được học hỏi kinh nghiệm từ các HĐTE khác và được tiếp xúc, gặp gỡ và trình bày ý kiến của trẻ em trong tỉnh với các Đại biểu HĐND, Đại biểu Quốc hội của tỉnh.”

Với Hà Linh (lớp 6, trường THCS Lê Quý Đôn, TP. Hà Giang), HĐTE là hình thức tổ chức hoạt động thiếu nhi vô cùng bổ ích; giúp nâng cao năng lực cho trẻ em trong việc thực hiện quyền tham gia vào các vấn đề liên quan đến trẻ em, đồng thời giúp trẻ em có cơ hội thể hiện tâm tư, nguyện vọng và ước mơ của mình. Do đó, ngay từ những ngày đầu tham gia HĐTE, Hà Linh luôn nỗ lực trau dồi kiến thức, kỹ năng; tích cực thu thập các thông tin, tài liệu để xây dựng các báo cáo phục vụ các buổi họp, các diễn đàn của HĐTE cấp tỉnh, từ đó đưa ra những giải pháp, những đề xuất với các bác lãnh đạo tại địa phương. Bằng việc tích cực tham gia các hoạt động, tháng 6/2023, Linh đã được bầu làm Chủ tịch HĐTE cấp tỉnh. Linh cũng là một trong số 188 bạn nhỏ trong số hơn 25 triệu trẻ em trên khắp cả nước được tham dự Diễn đàn trẻ em Quốc gia năm 2023 tổ chức tại Thủ đô Hà Nội.

Tại Chương trình Phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em”, sự thể hiện xuất sắc, các đại biểu “Quốc hội trẻ em” đã cho thấy, mô hình thúc đẩy sự tham gia sớm của trẻ em vào các hoạt động chính trị, xã hội, góp phần bảo đảm quyền và lợi ích của trẻ em, hướng trẻ em trở thành những công dân có trách nhiệm với đất nước, xã hội và khả năng trở thành những nhà lãnh đạo trong tương lai.