Mất ngủ: Góc nhìn đa chiều từ Y học cổ truyền và Y học hiện đại

Mất ngủ, một vấn đề sức khỏe phổ biến trong xã hội hiện đại, đang được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau. Trong khi Tây y tập trung vào các yếu tố sinh lý và thần kinh, thì Đông y lại tiếp cận vấn đề này từ góc độ cân bằng năng lượng và sự hài hòa của các tạng phủ trong cơ thể. Cả hai trường phái đều có những điểm mạnh riêng trong việc giải mã và điều trị căn bệnh gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống này.

Tây y: Mất ngủ dưới lăng kính khoa học

Theo Tây y, mất ngủ được định nghĩa là tình trạng khó đi vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ, hoặc thức dậy quá sớm và không thể ngủ lại, dẫn đến cảm giác mệt mỏi và suy giảm chức năng vào ban ngày. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra nhiều nguyên nhân gây mất ngủ, bao gồm:

Rối loạn nhịp sinh học: Hormone melatonin, chất dẫn truyền thần kinh GABA và các yếu tố khác đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa giấc ngủ. Sự mất cân bằng của các chất này có thể gây ra mất ngủ. Một nghiên cứu trên tạp chí Sleep năm 2020 cho thấy những người làm việc ca đêm có nguy cơ mất ngủ cao hơn do rối loạn nhịp sinh học.Các bệnh lý mãn tính: Đau mãn tính, hội chứng chân không yên, ngưng thở khi ngủ, trào ngược dạ dày thực quản, hoặc các bệnh lý về tim mạch, hô hấp, nội tiết cũng có thể gây mất ngủ.

Theo một nghiên cứu trên tạp chí JAMA Internal Medicine năm 2016, những người mắc bệnh mãn tính có nguy cơ mất ngủ cao gấp đôi so với người khỏe mạnh.Rối loạn tâm lý: Căng thẳng, lo âu, trầm cảm là những nguyên nhân phổ biến gây mất ngủ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc các rối loạn tâm lý này thường có chất lượng giấc ngủ kém hơn và dễ bị thức giấc giữa đêm.Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp, thuốc hen suyễn có thể gây mất ngủ như một tác dụng phụ.

Đông y: Mất ngủ - Khi ngũ tạng bất hòa

Đông y xem mất ngủ là biểu hiện của sự mất cân bằng âm dương, khí huyết trong cơ thể, đặc biệt là sự rối loạn chức năng của các tạng phủ quan trọng như Tâm (tim), Can (gan), Tỳ (lá lách), Phế (phổi) và Thận (thận).

Tâm tỳ lưỡng hư: Khi tâm và tỳ suy yếu, dẫn đến tâm phiền, lo âu, suy nghĩ nhiều, khó ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.Can khí uất kết: Căng thẳng, stress kéo dài khiến can khí bị ứ trệ, gây ra cảm giác bứt rứt, khó chịu, khó đi vào giấc ngủ.Thận âm hư: Thận âm có vai trò nuôi dưỡng và làm mát cơ thể. Khi thận âm hư, cơ thể dễ bị nóng trong, dẫn đến mất ngủ, ngủ hay mơ.Âm hư hỏa vượng: Sự mất cân bằng giữa âm và dương trong cơ thể, đặc biệt là tình trạng âm hư (thiếu âm) và hỏa vượng (nhiều nhiệt), cũng là một nguyên nhân phổ biến gây mất ngủ.

Đông y có nhiều phương pháp điều trị mất ngủ như châm cứu, bấm huyệt, sử dụng các bài thuốc Đông y từ thảo dược tự nhiên, kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Một nghiên cứu năm 2018 trên tạp chí Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine cho thấy châm cứu có thể cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ ở những người bị mất ngủ mãn tính.

Sự kết hợp giữa Đông y và Tây y: Hướng đi mới trong điều trị mất ngủ

Ngày nay, nhiều chuyên gia y tế cho rằng việc kết hợp giữa Đông y và Tây y có thể mang lại hiệu quả tốt hơn trong điều trị mất ngủ. Trong khi Tây y giúp giải quyết các triệu chứng cấp tính và các vấn đề về sinh lý, thì Đông y giúp điều chỉnh căn nguyên của bệnh, tăng cường sức khỏe tổng thể và ngăn ngừa tái phát.